Teréz Brunszvik: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Bot: transigo de datumoj de Ŝablono:Vivtempo al Vikidatumoj
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Brunswick Teréz.jpg|thumb|Desegnaĵo de Theresia Brunswik]]
[[Dosiero:Brunszwik Terez (Kampfl József, 1994), Budapest.jpg|thumb|Statuo de Theresia Brunswik]]
'''BRUNSZVIK Teréz''', aŭ ''Theresia Brunswik'', ''Therese Gräfin Brunsvick'', ktp. (naskiĝis en [[Hungara reĝlando]], en [[Bratislavo|Pozsony]] (nuntempa [[Bratislavo]] en [[Slovakio]]), je la 4-a [[horo]] [[mateniĝo|aŭrore]], la [[27-a de julio|27-an de julio]] [[1775]], mortis [[1867]]) estis hungara nobelino kaj la fondinto de la unuaj [[infanĝardeno]]j en [[Hungario]].
 
Ok tagojn post ŝia naskiĝo, prenis ŝin sub baptoakvo [[Maria Teresia]], kiun ŝi poste dumvive adoris.
Linio 19:
En 1817 kaj la sekva jaro okazis en Hungario malsatego. Brunszvik Teréz tuj ekagis kaj organizis bonaniman virinan asocion, kies enspezojn ŝi eldonis por konstruigo de hejmoj por laboristoj, malriĉuloj kaj ĉefe de infanĝardenoj.
 
Spite al la kontraŭuloj, la unua hungara infanĝardeno malfermis siajn pordojn la 1-an de junio de 1828, en [[Budapeŝto|Buda]], en la strato Mikó. La sekvaj infanĝardenoj ekfunkciis en [[Besztercebánya]], [[Bratislavo]]Pozsony (2) kaj en 1830 en [[Cluj|Kolozsvár]]. Tiam la infanoj vizitis la infanĝardenojn (nomataj tiam anĝelĝardenoj) ĝis la 7-a jaro kaj akirante bazajn konojn en la lasta jaro. Tio gravis por la malriĉuloj, kiuj ne vizitis pli poste lernejojn.
 
Komence, en la anĝelĝardenoj laboris viroj, sed Tereza akcentis la taŭgecon de la virinoj. La edukado enhavis preĝojn kaj kantojn, laikajn konojn, la ludo rolis nur en kvarona tempo.
Linio 27:
En 1828, ŝi ankaŭ fondis metilernejon por la pli aĝaj junulinoj, sed tiu funkciis nur unu jaron.
 
Ŝi multe vojaĝis eksterlanden por kolekti spertojn kaj propagandi la infanĝardenojn. Kun ŝi veturis ofte la nevino: [[Teleki Blanka Teleki]]. Ŝi fondis - kiel unua en [[Eŭropo]] – infanĝardenistan lernejon en [[Tolna]], kie oni akceptis nur virojn.
 
Ŝi fondis kun apogo de nobeloj kiel [[Lajos Kossuth]], [[Bezerédj István Bezerédj]], [[Szentkirályi Móric Szentkirályi]] la '''Asocion por Disvastigo de la Infanĝardenaj Instituoj en Hungario''' (''Kisdednevelő Intézeteket Magyarországban Terjesztő Egyesület'') kaj tiu asocio skizis en 1845 regularon pri la infanĝardenista instruado, ekde 1892 la infanĝardenista lernejo akceptis nur virinojn.
 
Ŝia persona influo trafis la nevinon (grafino) [[Teleki Blanka]] Teleki, kiu laŭ siaj instruoj malfermis la unuan junulinedukan instituton en 1846, en Peŝto[[Pest (urbo)|Pest]].
 
Ŝi mortis 86-jare en la [[duka]]-a bieno de baronino [[Forray Andrásné]], en 1861. Oni trovas tie, en Duka ŝian tombejon.
 
Ŝian nomon portas nun en Hungario multaj edukejoj (elektoj):