Lumrapido: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
DidCORN (diskuto | kontribuoj) e Difino de metro (referenco) |
|||
Linio 52:
| 2.5 milionoj da jaroj
|}]]
'''Lumrapido''', kies kutima simbolo estas '''''c''''' (kaj ankaŭ '''''c<sub>0</sub>'''''),estas baza [[fizika konstanto]]. Ĝi estas la [[rapido]] de [[lumo]] kaj de ĉiu speco de [[elektromagneta radiado]] en [[vakuo]], la rapido de senmasaj partikloj kaj la maksimuma ebla rapido de transportiĝo de [[energio]] kaj de [[informo]]. Ĝi egalas ekzakte al 299 792 458 [[metro en sekundo|metroj en sekundo]]<ref name="bipm">({{fr}})[http://www.bipm.org/jsp/fr/ViewCGPMResolution.jsp?CGPM=17&RES=1 «[[Rezolucio]] 1 de la 17-a kunveno de CGPM ([[1983]]) – Difino de metro»], en la retejo de [[Buroo Internacia pri Pezoj kaj Mezuroj]], bipm.org. ; [http://www.bipm.org/utils/common/pdf/CGPM/CGPM17.pdf#page=97 versio {{pdf}}], p. 97}.</ref>. Ofte oni citas la proksimuman valoron 300 000 kilometroj en sekundo.
En speciala [[relativeco]], ''c'' kunigas spacon kaj tempon en [[spactempo]]n, kaj ĝi aperas en la fama ekvacio, kiu egalvalorigas mason kaj energion ''E = mc''<sup>2</sup>. En ĉiu [[inercia referenckadro]], sendepende de relativaj rapidoj de la elsendanto kaj la observanto, ''c'' estas la rapido de ĉiu senmasa partiklo kaj de fizika kampo ligita al tia, inkluzive de ĉia [[elektromagneta radiado]] en vakua spaco. La teorio antaŭdiras ke ĝi estas ankaŭ la rapido de [[gravito]] kaj de [[gravitaj ondoj]]. Ĝi estas la maksimuma limo de rapido por moviĝo de energio, materio kaj informo, ĉar superi ĝin "signifus detruon de la esenca rilato inter kaŭzo kaj efiko." Tio, ke lumrapido ne estas senlima, limigas ankaŭ la funkcian rapidecon de elektronikaj aparatoj.
Linio 106:
Tiun grandegan energion eblas ricevi nur per kompleta neniigo de la maso, ekzemple per la kunigo de egalaj kvantoj de [[materio]] kaj [[antimaterio]].
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
== Vidu ankaŭ ==
| |||