Maŭrica kreolo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Alifono (diskuto | kontribuoj) |
Alifono (diskuto | kontribuoj) e Historio, Lingvopolitiko |
||
Linio 1:
<span>La </span>'''maŭrica''' (kreola maŭrica : ''kreol morisien'', pronunci: /kʁeol moʁisjɛ̃, -iʃɛ̃/) estas [[kreola]] lingvo en [[Maŭricio]], bazita sur la [[Franca lingvo|franca]] lingvo. Krom la [[Franca lingvo|franca]] bazo de la lingvo, estas ankaŭ nombro de vortoj de la [[Angla lingvo|angla]] kaj de la multaj afrikaj kaj sud-aziaj lingvoj kiuj estis parolataj sur la insulo.
80,5 % de la loĝantaro ([[popolnombrado]] 2000), proksimume unu miliono da homoj, parolas la maŭrican kreolan lingvon kiel [[Gepatra lingvo|denaska lingvo]]. La resto de la loĝantaro en Maŭricio parolas la maŭrican kiel dua aŭ [[Lingvafrankao|kontaktlingvo]]. La maurica estas la ''[[lingvafrankao]]'' kaj la ''de fakta'' lingvo de [[Maŭricio]], antaŭe brita kolonio, kiu gardis la anglann kiel ĝia nura oficiala lingvo, kvankam la franca estas ĝenerale pli parolata.
La maŭrica proksime rilatas al la kreolaj lingvoj de la [[Sejŝeloj]] ([[Sejŝela lingvo|Sejŝela]]) kaj de la insulo [[Reunio]] ([[reunia kreola lingvo]]). Ĝi sekve apartenas al la familio de la tn. kreola '''bounbonnais''<nowiki/>'.
Maŭricanoj emas paroli hejme la maurican kreolan kaj la francan en la laborejo. La franca kaj la angla estas parolataj en lernejoj. La angla kaj franca lingvoj longe ĝuis pli grandan socian statuson kaj superregis en la [[registaro]], [[Negoco|komerco]], [[Eduko|edukado]] kaj la [[Amaskomunikilo|amaskomunikilaro]], sed la popularceco de la maŭrica lingvo persistis en la plej neformalaj kampoj.
== Historio ==
La maŭrica kreola naskiĝis kun la historio de la sklavoj meze de la 17a jarcento<ref name=":0">(franca) [http://www.lemauricien.com/article/2e-%C3%A9dition-du-diksioner-kreol-la-langue-kreol-premier-instrument-qui-nous-rassemble-comme-ma/ 2è édition du Diksioner Kreol: La langue kreol, premier instrument qui nous rassemble comme Mauriciens], Le Mauricien, la 13-an de septembro 2011, alirite la 16-an de novembro 2018.</ref>.
Kvankam multaj maŭricanoj estas de [[barata]] deveno, ili unuavice parolas kreole. Ĝi estas ilia praula lingvo en la senco ke iliaj prapatroj, kune kun tiuj de afrikana, eŭropa kaj ĉina devenoj, helpis kune krei la kreolan lingvon antaŭ jarcentoj, kiam Maŭricio estis la renkontiĝejo de loĝantaroj de malsamaj kontinentoj kiuj kune fondis nacion kun ties propra kulturo kaj historio. Hodiaŭ, ĉirkaŭ 1 miliono da homoj parolas la lingvon.
== Lingvopolitiko ==
La maŭrica registaro komencis subteni orthografian reformon en 2011 kun sistemo kiu ĝenerale sekvas la francan sed eliminas [[Silenta litero|silentajn literojn]] kaj reduktas la nombron de malsamaj manieroj en kiuj la sama sono povas esti skribata. Ĝi estis kodigita en ''Lortograf Kreol Morisien'' (2011) kaj ankaŭ uzata en la ''Gramer Kreol Morisien'' (2012). Ĝi fariĝis la normo depost la adopto de la dua eldono de la ''Diksioner Morisien'', kiu antaŭe estis literumita kiel la ''Diksyoner Morisyen''<ref name=":0" />''.''
== Maŭrica lingvo kaj Esperanto ==
Linio 12 ⟶ 22:
== Vidu ankaŭ ==
[[Reunia kreola lingvo]]
[[Kreola lingvo#Esperanto kaj kreolaj lingvoj|Esperanto kaj kreolaj lingvoj]]
== Referencoj ==
[[Kategorio:Lingvoj laŭ alfabeto]]
| |||