Genĵi monogatari: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Kelkajn proponojn plibonigajn?
Etikedoj: Vida redakto Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
Linio 1:
[[Dosiero:Genji emaki 01003 002.jpg|eta|250px|Teksto de la plej frua manuskripto sur [[volvolibro]], de la 12-a jarcento.]]
'''''Genĵi monogatari''''' (源氏物語, Romano pri Genĵi) estas klasika verko de [[japana literaturo]], kiun la nobelino kaj akompanantino [[Murasaki Shikibu]] skribisverkis ĉirkaŭ la jaro [[1000]] ĉirkaŭ la pinto de la [[Epoko de Heian]]. Ĝi estas reprezenta verko en japana literaturo. Ĝi estis foje nomata la unua [[romano]] en la mondo, la unua moderna romano, la unua [[psikologia romano]] aŭ la unua romano ankoraŭ konsiderata klasikaĵo. Konsiderita kiel majstroverko, ties preciza klasigo kaj influoj kaj sur la okcidenta kaj sur la orienta kanonoj estis pridebatitaj temoj.
 
Vivostilo de nobeloj en [[Heian-epoko]] kaj amoj de nobeloj estis unike priskribita.priskribitaj<ref name=BMA>{{citaĵo el libro|familia nomo=arta muzeo de Birmingham||aŭtoroligilo=arta muzeo de Birmingham|titolo=Birmingham Museum of Art : guide to the collection|jaro=2010|eldoninto=Birmingham Museum of Art|location=Birmingham (Alabamo)|isbn=978-1-904832-77-5|paĝoj=49|url=http://artsbma.org}}</ref> La grava heroo estas Hikaru-Genĵi, kies patro estas japana imperiestro. Li estas tre bela viro kaj amis kelkajn virinojn.
 
==Historia kunteksto==
''Genĵi monogatari'' eble estis verkita ĉapitro post ĉapitro en pagitaj partoj, kiam Murasaki farisprezentis la rakonton al aristokrataj virinoj (la ''njokanoj''). Ĝi havas multajn elementojn trovitajnkiuj ankaŭ troviĝas en moderna romano: centra rolulo kaj tre granda nombro de gravaj kaj kromaj figuroj, bonevoluinta karakterizado de ĉiuj plej gravaj roluloj, okazado kovrantaj la vivdaŭron de la centra rolulo kaj pretere. La laboro ne faras uzon deuzas intrigointrigon; anstataŭe, okazaĵoj okazas kaj roluloj simple iĝas pli maljunaj. Unu rimarkinda kvalito de la ''Genĵi'', kaj de la kapablo de Murasaki, estas sia interna konsistenco, malgraŭ ke la rolularo (''dramatis personæ'') estas de proksimume kvar cent roluloj. Ekzemple, ĉiuj roluloj maljuniĝas dum la familio kaj [[Feŭdismo|feŭdaj rilatoj]] konservas ĝeneralan konsistencon.
 
Unu komplikaĵo kaj por legantoj kaj por tradukistoj de la Genĵi estas ke preskaŭ neniu el la roluloj en la origina teksto ricevas eksplicitajn nomojn. La roluloj estas anstataŭe referencitaj fare de sia funkcio aŭ rolo (ekz. Ministro de la Maldekstruloj), honora titolo (ekz. Ekscelenco), aŭ sia rilato al aliaj roluloj (ekz. [[kronprinco]]), kio ŝanĝiĝas dum la romano progresas. Tiu manko de nomoj devenas de Heian-epoka juredukado kiu igis neakcepteble konate kaj malakre libere mencii la personajn nomojn. Modernaj legantoj kaj tradukistoj uzis diversajn kromnomojn por konservi la spuron de la multaj roluloj.
Linio 13:
==Aŭtoreco==
[[dosiero:Tosa Mitsuoki 001.jpg|eta|maldekstra|[[Murasaki Shikibu]], bildo de Tosa Micuoki kiu faris serion ĉe ''La rakonto de Genĵi'' (17a jarcento).]]
La debato pri kiom multe de Genĵi estis fakte skribita fareverkita de [[Murasaki Shikibu]] daŭris jarcentojn kaj estas plej verŝajne daŭra se iu grava arkiva eltrovaĵo ne estasalportas faritapruvojn. Estas ĝenerale akceptite ke la rakonto estis finita en sia nuna formo antaŭ 1021, kiam la verkinto de la Saraŝina Nikki skribis taglibran alnoton pri ŝia ĝojo ĉe akirado de kompleta kopio de la rakonto. Ŝi skribas ke ekzistas pli ol 50 ĉapitroj kaj mencias rolulon prezentita ĉe la fino de la verko, do se aliaj verkintoj krom Murasaki Shikibu laboris pri la rakonto, la laboro estis farita tre proksime al la tempo de ŝia skribo. La propra taglibro de Murasaki Shikibu inkludas referencon al la rakonto, kaj efektive la aplikiĝon al ŝi mem de la nomo "Murasaki" en aludo al la ĉefa virinfiguro. Tiu eniro konfirmas ke kelkoparto, se ne ĉio, el la taglibro estis havebla en 1008 kiam interna pruvo indikas konvinke ke la aludo estis jam skribitanotita.<ref>''The Diary of Lady Murasaki'', eld. Richard Bowring, Penguin Classics 2005, p. 31, noto 41. En sia enkonduko al la teksto, Bowring studas ties datigon kiu ĉiukaze estas ĝenerale akceptita de plej fakuloj. Royall Tyler, en sia eldono de ''Tale of Genji'' citita sube, ankaŭ tiras atenton al la aludo en la taglibro de Murasaki Shikibu: vidu la eldonon de Penguin Books, 2003, Introduction, p. xvii</ref>
 
Sinjorino Murasaki laŭdire verkis la rolulon de Genĵi bazite sur la ministro pri la Maldekstruloj tiutempe kiam ŝi estis en la kortego. Aliaj tradukistoj, kiel ekzemple Tyler, kredas ke la rolulo Murasaki no Ue, kun kiu Genĵi geedziĝas, estas bazita sur Murasaki Shikibu mem.
 
Yosano Akiko, la unua verkinto se temas pri farimoderna modernanjapana japanan tradukontraduko de Genĵi, kredis ke Murasaki Shikibu skribisaŭtoris nur ĉapitrojn 1an ĝis 33an, kaj ke ĉapitroj 35a ĝis 54a estis skribitajverkitaj fare de ŝia filino Daini no Sanmi.<ref name = "Tyler"/> Ankaŭ aliaj fakuloj pridubis la aŭtorecon de ĉapitroj 42a ĝis 54a (precipe 44a, kiu enhavas rarajn ekzemplojn de kontinuecaj eraroj).<ref name = "Tyler"/> Laŭ la enkonduko de Royall Tyler alen lia angla traduko de la verko, lastatempa komputilanalizo trovis "statistike signifajn" diferencojn de stilo inter ĉapitroj 45-54 kaj la reston, kaj ankaŭ inter la fruaj ĉapitroj.<ref name="Tyler">Shikibu, Murasaki; Tyler, Royall (2002). The Tale of Genji. Viking. Seidensticker (1976: xi)</ref>
 
==Intrigo==