Kiel registrite je 16:15, 19 nov. 2018 redakti Narvalo (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 46 873 redaktoj e Narvalo movis paĝon Telestiraviadilo al Senpilota aviadilo anstataŭigante alidirektilon: pli ĝusta, komuna nomo ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 11:57, 20 nov. 2018 redakti malfari Flugkapitano (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 2 424 redaktoj Aldonis "Etimologion". Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 2: [[Dosiero:Onyxstar Fox-C8 XT xender 360.jpg\|eta\|Onyxstar Fox-C8 XT xender 360]] [[Dosiero:CBP unmanned aerial vehicle control.jpg\|eta\|Usona surtera stacio por ''spavoj.'']] '''~~Telestiraviadilo''' aŭ '''telestirata~~Senpilota aviadilo~~''' aŭ '''flugroboto~~''' (~~kun proponitaj~~Ankaŭ ~~esperantaj~~ofte ~~kromnomoj~~uzataj '' 'droneo'' ',<ref>~~<nowiki>~~[http://www.esperanto.be/fel/mon/mon_konv.php#nova~~</nowiki>~~ Esperanto.be]</ref> kaj ''~~spavo~~'UAV' = ''~~Sen~~ ~~Pilota~~({{en}} ~~Aviadilo'', kun angla mallongigo ''UAV'' pri ''~~Unmanned Aerial Vehicle'') estas [[aviadilo]], ~~kiu~~kontrolanta nekaj gvidanta ~~enhavas~~sen [[piloto~~]]n,~~. ~~sed~~La ~~estas~~senpilota ~~[[teleregilo\|telestirata]]. Ĝi interalie~~aviadilo estas uzata ~~de [[aerarmeo]]j, [[polico]]j, [[Sekreta servo\|sekretaj servoj]] por kaj~~en ~~civilaj~~civila kaj ~~militaj~~milita ~~celoj~~aviado. ElSenpilota aviadilo ricevas signalon de surtera stacio, tra signalo oni povas direkti la aviadilon, ankaŭ ekzistas moveblaj stacioj aŭ [[teleregilo]]j per kiu oni povas stiri la spavon. Ili povas esti uzataj por observado per muntado de [[kamerao]]jn sur la aviadilo. Kelkaj armeaj spavoj ankaŭ povas kunporti armilojn. La formato de spavo povas sufiĉe diferenci~~. Estas spavoj de kelkaj centimetroj kaj kun [[enverguro]] de 60 metroj (Boeing Condor)~~. ~~Spavoj~~Senpilota aviadilo estis unue ~~uzataj~~aperita dum la ''[[unua mondmilito]],. ~~kaj ĝis la [[dua mondmilito]]'' ili~~Oni estis uzataj por trejni [[artilerio\|artileriistojn]]. ĈiUnuaj ~~tiuj~~droneoj ~~vere~~estas ~~estis~~la ~~nur~~telestira ~~simplaj~~modelo ~~grandaj~~de ~~aviadilmodeloj~~militaviadilo. Poste kiam oni povis etigi [[elektroniko\|elektronikaĵojn]] senpilotaj aviadiloj pli kaj pli oftas rilate al armeaj kontekstoj. Tradicie ili estis uzataj nur kiel pafcelojn, sed hodiaŭ spavoj ankaŭ povas esti armitaj: ~~[[General Atomics MQ-1 Predator\|RQ-1 Predator]] lanĉis [[AGM-114 Hellfire]]-on batalante en [[Jemeno]] (jaro [[2011]]).~~ [[Israelo]] ~~kaj [[Israel Aircraft Industries\|Israel Aerospace Industries]] estis~~estas pioniroj rilate al modernaj ~~spavoj~~senpilotaj aviadiloj, ili jam havis sistemojn en 1982. [[Usono]] daŭrigas ĉi tiun tradicion, ili aĉetis IAI Pioneer~~-on~~, kaj poste estigis siajn proprajn sistemojn. == Etimologio == La kresko en la armea uzado de spavoj oni povas ilustri per la [[Iraka milito]]: En 2002 la usona armeo uzis ĉirkaŭ 200 spavojn, en 2007 la nombro kreskis je 3 200.<ref><nowiki>http://blog.wired.com/defense/2007/09/the-american-mi.html</nowiki></ref> La termino '''Senpilota aviadilo''' estas ĝenerala uzata nomo, devenis de angla traduko de ''Unmanned Aerial Vehicle'' (Senpilota Aera Veturilo), kiu estis inkluzivita en oficiala termino uzata en [[ICAO]]. La Internaciaj kaj naicaj aviadaj aŭtoritatoj kiel [[ICAO]] kaj [[FAA]], [[EASA]] uzas terminon ''Unmanned Aircraft System (UAS)'',<ref>[https://www.icao.int/Meetings/UAS/Documents/Circular%20328_en.pdf Senpilota Aviadila Sistemo (UAS)], [[ICAO]], 2011.</ref> kies nomigas ĉiun sistemon de ambaŭ vetruilo kaj kontrolo. Ankaŭ '''Droneo''' estas ofte uzataj, influitaj de angla traduko, ''Drone''. Originale droneo estis karesnomo de militcelaj telestiraviadiloj por trejni artileristojn, sed poste ĝi signifigis la ĉiujn telestraviadilojn kaj nuntempe signifas ne nur militcelaj, sed ankaŭ nomigas civilajn senpilotajn aviadteturilojn. ==Uzado== ▼ ▲== Uzado == [[Dosiero:Boeing Condor Hiller Aviation Museum.jpg\|eta\|maldekstra\|300px\|Boeing Condor en muzeo]] Linio 19 ⟶ 21: Senpilotaj aviadiloj estas uzataj de armeoj, civilaj registaraj agentejoj, firmaoj, kaj privatpersonoj. En Usono registaraj agentejoj uzas spavoj kiel la RQ-9 Reaper por patroli la naciajn landlimojn.<ref><nowiki>http://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304331204577354331959335276</nowiki></ref> === Skoltado === En 2013, la [[usona mararmeo]] lanĉis senpilotan aviadilon el subakvigata submarŝipo, la unua paŝo por ebligi skoltaktivecon fare de la submarŝipoj de la usona mararmeo.<ref><nowiki>http://theaviationist.com/2013/12/06/uas-from-submarine/</nowiki></ref> === Armitaj atakoj === {{ĉefartikolo\|Armita telestiraviadilo}} [[Predator]]-spavoj armitaj kun [[AGM-114 Hellfire]]-misiloj estis uzataj de Usono por trafi terveturilojn. Armitaj Predator-oj unue estis uzataj en 2001 de bazoj en [[Pakistano]] kaj [[Uzbekio]], ilia rolo ĉefe estis murdi ĉefulojn (teroristestroj ktp.) en [[Afganio]]. Ekde tiam oni priaŭdis multajn tielajn atakojn en Afganio, Pakistano, Jemeno kaj Somalio.<ref><nowiki>http://sdi.sagepub.com/content/43/4/363.abstract</nowiki></ref> La avantaĝo de uzi senpilotan aviadilon en tiaj situacioj estas eviti diplomatan embarason, kiu eble povas okazi, se pilota aviadilo estus pafita teren kaj la pilotoj estus kaptitaj, pro tio, ke la bombado ofte okazas en nemalamikaj landoj kaj la lando kiu regas la spavojn ne havas la oficialajn rajtojn de tiuj landoj.<ref><nowiki>http://www.foxnews.com/story/2005/12/05/shrapnel-points-to-drone-in-pakistan-attack.html</nowiki></ref><ref><nowiki>http://www.nbcnews.com/id/7847008/#.VdNt1Pntmko</nowiki></ref><ref><nowiki>http://www.defenseindustrydaily.com/predator-kills-important-alqaeda-leader-in-pakistan-0547/</nowiki></ref> Linio 28 ⟶ 31: La "senpilota" parto de spavoj starigas moralajn zorgojn. Iu kredas, ke al la malsimetrio de batalado kontraŭ homoj per maŝinoj mankas integreco kaj honoro. Aliuloj pensas, ke se tiu teknologio disponeblas, oni devas uzi ĝin laŭ moralaj devoj por savi kiel eble plej multe da vivoj.<ref><nowiki>http://www.theguardian.com/world/2012/aug/02/philosopher-moral-case-drones</nowiki></ref> ==== Ŝirmado kontraŭ senpilotaj aviadiloj ==== La usona armeo nuntempe ne havas ian ajn ŝirmon kontraŭ malaltnivelaj spavatakoj, sed Joint Integrated Air and Missile Defense Organization laboras por ŝanĝi la celintecon de la nuntempaj sistemoj por ŝirmi usonajn armeajn fortojn.<ref><nowiki>http://www.marinecorpstimes.com/article/20140802/NEWS04/308020037/Modified-UAVs-raise-concerns-infantry</nowiki></ref> Du germanaj firmaoj laboras por estigi 40 kW-laseroj, kiuj estos kapablaj je damaĝi spavojn.<ref><nowiki>http://aviationweek.com/defense/lasers-technology-targets-mini-uavs</nowiki></ref> ==== Civilaj perdoj ==== En marto 2009, ''The Guardian'' priraportis akuzojn pri tio, ke Israelaj spavoj armitaj per misiloj mortigis 48 palestinajn civilulojn en Gaza, inkluzive de du junaj infanoj en kampo kun virinaro kaj knabinoj en strato preskaŭ malplena je homoj.<ref><nowiki>http://www.theguardian.com/world/2009/mar/23/gaza-war-crimes-drones</nowiki></ref> En junio, [[Human Rights Watch]] enketis ses spavatakojn, kiuj raportiĝis rezulti en civilaj perdoj, ili ankaŭ supozis, ke la israelaj armeaj fortoj aŭ malsukcesis distingi inter batalantoj kaj civiluloj aŭ malsukcesis uzi sufiĉe da singardo por kontroli se la celoj vere estis batalantoj.<ref><nowiki>http://www.hrw.org/report/2009/06/30/precisely-wrong/gaza-civilians-killed-israeli-drone-launched-missiles</nowiki></ref><ref><nowiki>http://www.hrw.org/news/2008/12/30/israel/gaza-civilians-must-not-be-targets</nowiki></ref><ref><nowiki>http://www.ynet.co.il/english/Ext/Comp/ArticleLayout/CdaArticlePrintPreview/1,2506,L-3739125,00.html</nowiki></ref> == Referencoj == {{referencoj}} ~~<references/>~~ [[Kategorio:Senhomaj veturiloj]]

Senpilota aviadilo: Malsamoj inter versioj