Gdansko: Malsamoj inter versioj

Komence de la 20a jc la dominantan rolon en Gdansko havas la germana lingvo kaj kulturo. Malgraŭ tio, pro la alfluo de la proksima vilaĝana loĝantaro, ekzisti en Gdansko forta pola [[minoritato]]. En la jaro 1920 laŭ la decido de [[Versajla Traktato]] (vidu la apudan mapon) oficiale aperis la [[Libera Urbo Dancigo]] ([[Libera Urbo Dancigo|La Libera Urbo Gdansko]]). Tiam la privilegioj ekonomiaj kaj politikaj de Pollando estis sisteme bojkotataj fare de la urbaj aŭtoritatoj (t.e. la urba konsilantaro de Gdansko). En la jaro 1923 la pola loĝantaro nombris ĉirkaŭ 15% da urbanoj. En la jaro 1933 la regpovon en Gdansko akiris [[nazioj]] de la [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio]] (germane: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP). Dum la sekvontaj jaroj pli oftis la provokojn kontraŭpolaj kaj persekutado de polaj agantoj kaj polaj organizoj. En la jaro 1938 en Gdansko loĝis 9000 [[judo]]j. Ĉirkaŭ 8000 elmigris jam antaŭ la eksplodo de la [[Dua Mondmilito]] (la 1a de septembro 1939), la resto estis mortigitaj fare de germanoj en la germanaj [[koncentrejo]]j kaj [[ekstermejo]]j.<ref>Laŭ artikolo de esperantisto '''Mariusz Borysiewicz''', la doktoriĝ-kandidato en Pomeria Akademio en [[Slupsko]] / [[Słupsk]], kaj publikigita ĉi tie laŭ lia peto kaj permeso.</ref>

La 1an de septembro 1939 okazis la atako de germanoj kontraŭ [[garnizono]] de Pola Militistaro sur la duoninsulo '''Westerplatte''' en [[Gdansko]] (vidu: [[Sieĝo de Westerplatte]]) kaj la atako kontraŭ Pola Poŝt-oficejo en Gdansko - tiel komencis la eksplodo de la [[Dua Mondmilito]] (vidu la mapon de la aktivan pasado de la limoj dum de la dua mondmilito). Dum milito okazadis la '''germana agado kontraŭ la pola inteligencio kaj anoj de polaj organizoj''' tio estis la amasa mordado de ili. [[Masakro de Piaśnica]] - tio estis amasa murdado de pli ol 10 mil da poloj en [[Pomerio]]. Amasa murdado estis ankaŭ en Gdansko kaj la murditoj estis transportataj l la tombejo en kvartalo de Gdansko '''Zaspa'''. De la septembro 1939 en Gdansko ekestis la portempa germana [[koncentrejo]] por poloj, poste germanoj konstruis en Gdansko 3 sub-koncentrejoj de la [[koncentrejo]] '''Stutthof''' (<ref>https://pl.wikipedia.org/wiki/Stutthof_(KL)</ref>), krome 2 filioj de la koncentrejo por la militkaptitoj en Malbork kaj 14 la devig-labor-tendaroj ('''bagnoj''') por la malliberigitoj el pluraj nacioj, laborantaj por la bezonoj de germana armeo. La 30an de marto 1945 la urbon Gdansko militkaptis la [[Ruĝa Armeo]] kaj pola armeo. Laŭ la decidoj de la [[Potsdama Konferenco]] la germana loĝantaro (ĉirkaŭ 120 mil da germanoj) estis forloĝigitaj kaj anstataŭitaj per poloj el la orientaj teritorioj de antaŭmilita Pollando, kiujn aneksis [[Sovetunio]] (vidu la apudan mapon).<ref>Laŭ artikolo de esperantisto '''Mariusz Borysiewicz''', la doktoriĝ-kandidato en Pomeria Akademio en [[Slupsko]] / [[Słupsk]], kaj publikigita ĉi tie laŭ lia peto kaj permeso.</ref>