13-a de januaro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- (n. ĉ. [[1 + (naskiĝis ĉirkaŭ [[1)
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- ĉ. + ĉirkaŭ )
Linio 32:
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: [[Ordnungspolizei|Germana polico]] pafmortigis en malliberejo de [[Poznań]] 21 [[Sileziaj Ribeloj|Sileziajn ribelantojn]] kun 7 aliajn personojn, kaj en [[Nowy Sącz]] 19 polojn; en [[Lublin]] fondiĝis [[konspiro|konspira]] Centra Gvidantaro de Popola Movado kun gvidanto restanta ankoraŭ en malliberejo de la [[Kastelo de Lublin]] (vespere forlasinta ĝin)
** Al [[Nov-Jorko]] alvenas [[armea generalo]] [[Józef Haller]] por oficiale viziti prezidenton de Usono por informi pri trapaso de la germana [[invado en Pollandon]] kaj terura situacio de poloj sub germana kaj rusa [[okupado]]j; '''en [[Hungario]] fondiĝis Civitana Komitato pri protekto de [[rifuĝinto]]j, kun partopreno de [[Henryk Sławik]], savinta ĉ.ĉirkaŭ 5.000 [[judoj]]n'''
** [[1941]]: Germanaj regopovoj enkondukis en areo [[Gdańsk]]-[[Okcidenta Prusio]] [[nutraĵo|nutraĵajn]] aĉetrajtigilojn por [[viando]], [[graso]], [[fromaĝo]] kaj [[ovo]]j; en [[Lublin]] [[gestapo]] arestis 3 funkciulojn de la [[Asocio de Armita Batalado]] - unu post [[torturo]]j estis [[murdo|murdita]], dua pereis en [[Mauthausen]], alia pro suspekto pri [[perfido]] murdita en [[Buchenwald]] de kun[[prizono|prizonano]]j
** Germana [[konzerno]] aĉetis de germana ŝtato konfiskitajn polajn [[mino|minejojn]] en [[Silezio]]; Pola [[Ruĝa Kruco]] en [[Tel-Avivo]] okazigis en la teatro "Ohel" festivalon de [[pola muziko]] en plenumo de [[Palestino|Palestina]] Simfonia Orkestro
** [[1942]]: '''En [[Londono]] okazis internacia konferenco pri [[germanoj|germanaj]] [[krimo]]j sur [[okupado|okupataj]] teritorioj''', kiun prezidis ĉefministro de pola registaro en [[ekzilo]] [[Władysław Sikorski]] - oni fondis Inter[[aliancanoj|aliancan]] Komisionon por Punado de [[Militkrimo]]j; de [[Novjorko]] al [[Arkangelsko]] fornavigis [[ŝipo]] kun [[vestaĵo]]j por [[poloj]] en [[Sovetunio]] kun valoro de 72 292 [[usona dolaro|usonaj dolaroj]]
** [[Batalo de Atlantiko]]: germanaj [[submarŝipo]]j (U-Boot) komencis ofensivon apud orientaj bordoj de [[Usono]] (operaco Paukenschlag).
** [[1943]]: Juda Nacia Komitato en la [[Varsovia geto]] apelaciis al Usona Juda Komitato, Monda Kongreso de Judoj kaj Laborista Juda Organizaĵo en [[Usono]] pri [[armilo]]j kaj [[mono]], pri savo de 10 mil [[infanoj]] kaj pri devigo de Germanio ĉesi murdon de juda popolo; [[germanoj]] likvidis t.n. duan [[geto]]n en [[Szydłowiec]], en kiu grupigis ĉ.ĉirkaŭ 5 mil personoj - plimulton de [[judoj]] forveturigis an pereigejo [[Treblinka (koncentrejo)|Treblinka]], ĉ.ĉirkaŭ 300 personoj pereis dum la likvido; [[Ordnungspolizei|germana polico]] [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en Sadowne ([[distrikto Węgrowski]]) tripersonan familion de bakisto pro dono de [[pano]] al judinoj; grupo de soldatoj de [[Pola Enlanda Armeo]] nokte de la 12-a/13-a de januaro liberigis de malliberejo en [[Łomża]] du [[oficiro]]jn
** '''[[Adolf Hitler]] anoncis decidon pri la komenco de [[totala milito]]'''; [[gestapo]] alveturigis al [[koncentrejo]] [[Mauthausen]] 64 polojn; ŝtatoj de kontraŭgermana koalicio voĉdonis pri persekuto de [[militkrimo]]j
** [[1944]]: Taĉmentoj de [[Ordnungspolizei|germana polico]] pafekzekutis sur ruinoj de [[Varsovia geto]] pli ol 300 personojn kaj aliloke 5; germanoj daŭrigis en [[malliberejo]] de [[Luck]] murdadon de enprizonigitoj - entute mortigis 315 personojn; en Lubiska ([[distrikto Brzeziński]]) partizanoj batalis kun germanoj - pereis 5 partizanoj kaj 3 civiluloj; [[partizano]]j eksplodigis [[trajno]]n en Gołąb apud [[Puławy]]
Linio 45:
* [[1949]]: Sur greka insulo [[Rodiso]] komenciĝis sekreta negocado pri paco dum la unua [[araboj|araba]]-[[judoj|israela]] milito
* [[1953]]: [[Sovetunio]]: '''politika provoko en la afero [[Kazo de kuracistoj]] komenciĝis per artikolo en [[Pravda (rusa gazeto)|''Pravda'']]''', kies celo estis disvastigo de teroro
* [[1954]]: [[Pola Popola Respubliko]]: malfunkciigo de [[NKVD]]-malliberejo en la [[Kastelo de Lublin]], kie postmilite en la unua [[komunismo|komunista]] malliberejo oni karcerigis ĉ.ĉirkaŭ 35 mil [[poloj]]n kaj verdiktis pri 515 kondamnoj al [[mortpuno]]
* [[1957]]: Usona firmao Wham-O komencis produktadon de [[flugdisko]]j
* [[1966]]: '''En [[Vatikanurbo]] oni celebris [[kristanigo|bapto-jarmilon]] de [[Pollando]]''' sen ĉeesto de la pola [[primaso]] [[Stefan Wyszyński]], al kiu komunista registaro malebligis partoprenon
Linio 68:
* [[1403]]: [[Oldřich I. z Rožmberka]], ĉeĥa politikisto el la nobela familio [[Rožmberk (familio)|Rožmberk]] (m. [[1462]])
* [[1635]]: [[Philipp Jacob Spener]], germana luterana teologo, reprezentanto de [[pietismo]], fondinto de [[heraldiko]] (m. [[1705]])
* [[1683]]: [[Christoph Graupner]], germana komponisto de ĉ.ĉirkaŭ 2000 verkoj (m. [[1760]])
* [[1690]]: [[Gottfried Heinrich Stölzel]], germana komponisto, kapelmajstro, muzikteoriisto (m. [[1749]])
* [[1699]]: [[Paweł Świetlicki]], pola teologo kaj protestantisma [[prediko|predikisto]], kemiisto, fizikisto, [[orientalisto]], aŭtoro de libro pri la [[persoj|persa]] astrologio (m. [[1756]])
Linio 104:
 
== Mortoj ==
* [[-86]]: [[Kajo Mario]], romia [[konsulo]] kaj reformisto de [[romia armeo]] (n. ĉ.ĉirkaŭ [[-158]])
* [[533]]: [[Sankta Remiĝo de Reims]], episkopo de [[Reims]], apostolo de [[frankoj]] (n. ĉ.ĉirkaŭ [[437]])
* [[858]]: [[Aethelwulf (Wessex)|Aethelwulf]], anglosaksa reĝo de [[Wessex]], [[Essex]], [[Sussex]] kaj [[Kent]] (n. ĉ.ĉirkaŭ [[795]])
* [[888]]: [[Karlo la 3-a la Dika]], imperiestro de la Sankta Romia Imperio (n. [[839]])
* [[1151]]: [[Suger de Sankta Denizo]], franca kronikisto kaj [[abato]] (n. [[1081]])