Bosporo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- ĉ. + ĉirkaŭ )
Linio 1:
[[Dosiero:Bosporus.jpg|thumb|200px|Bosporo]]
'''Bosporo''' aŭ '''Bosforo''' ([[greka lingvo|grekdevena vorto]] por ''bova travadejo'' (laŭ legendo, diino Io transformiĝis al bovino kaj tranaĝis la markolon), la turka nomo estas ''Boğaziçi'' kaj derivas el "faŭko") estas [[markolo]] inter [[Eŭropo]] kaj [[Malgranda Azio]], kaj kiu interligas la [[Nigra Maro|Nigran Maron]] kun la [[Marmora Maro]]; tiel ĝi formas parton de la suda [[Eŭrazio|eŭropa limo]]. Sur ambaŭ flankoj de la [[maro|markolo]] etendiĝas la [[urbo]] [[Istanbulo]]. Bosporo havas la longon de ĉ.ĉirkaŭ 30 km kaj larĝon de 660-3000 m, profundon de ĉ.ĉirkaŭ 50-120 m. Sur la suda parto de Bosporo konstruiĝis Istanbulo.
 
La marakvo de la markolo fluas vigle: la salo-malriĉa marakvo fluas al la Meditarenea maro en la surfaco, dum la sal-riĉa marakvo fluas en la profundo al la Nigra Maro.
 
Oni jam pli-malpli pruvis science, ke la Bosporo estixgis antaŭ ĉ.ĉirkaŭ 7500 jaroj. Antaŭ tio la Nigra Maro estis interna [[lago]] en [[malaltebenaĵo]], sub la hodiaŭa marnivelo. Pro la degeliĝoj post la lasta glaciepoko, altiĝis la marnivelo de la [[Mediteranea Maro]] same tiu de la Marmora Maro. Oni supozas ke la trarompiĝo inter la Nigra Maro kaj Mediterane Maro okazis abrupte kaj el tio venas la legendoj pri diluvoj.
 
Bosporo estas unu el la plej gravaj [[akvovojo]]j, ĉar grandaj areoj de Rusio kaj Eŭropo povas komuniki al la Mediteranea Maro nur tra ĝi. Krom la agrikulturaj produktoj, granda parto de la [[nafto]] transportiĝas tra tiu ĉi vojo. Post [[Greenpeace]]-ago, kiu atentigis pri la ebla akcidenta risko pro la ŝipveturado, oni rigorigis la tarveturon de [[naftoŝipo]]j fine de 2002.
Linio 11:
 
== Pontoj ==
[[Dosiero:Karte_bosporus.jpg|thumb|180px|left|Bosporo ĉ.ĉirkaŭ 1888]]
Trans Bosporo kondukas 2 pontoj, la unua nomita [[Bosporoponto]] kaj la dua kiel [[Fatih-Sultan-Mehmet-ponto]]. Tiuj pontoj ligas Eŭropon kun Azio. Ambaŭ estas plurvoja kaj tarif-deva.