Kosmopolitismo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 22:
</blockquote>
==Filozofie==
== Filozofiaj radikoj de la kosmopolitismo ==▼
Vd. ankaŭ: [Tutmonda justeco]
Kosmopolitismo estas respurebla ĝis la fondinto de la cinikisma movado en la antikva Grekio, [[Diogeno la Cinika|Diogeno de Sinopo]] (ĉ. 412 a.K.). Pri Diogeno oni diris: "Demandite, de kie li devenas, li respondis: "Mi estas kosmopolito (greke ''kosmopolitês'', t.e. civitano de la mondo, mondcivitano)". Kvankam ĝi havas elitisman konotacion kvazaŭ pri ekonomie bonfarta loĝanto de granda urbo, en kiu diversaj kulturoj renkontiĝas, tio ne estis origine celata. La stoikistoj, kiuj poste prenis la ideon de Diogeno kaj disvolvis ĝin al plenampleksa koncepto, kutime substrekante, ke ĉiu homo loĝas kaj en sia loka kaj en la homara komunumo. Ofta komprenmaniero pri la stoikisma kosmopolitismo funkcias laŭ la cirkla identeco-modelo de Hieroklo, kiu uzas la bildon de samcentraj cirkloj, ĉe kiuj la unua ĉirkaŭas la propran personon, kaj la postaj la tujan familion, la pli larĝan familion, la lokan grupon, la civitanaron, la samlandanaron, la homaron. La tasko de mondcivitanoj tiam fariĝas "iel tiri la cirklojn al la centro, similigante ĉiujn homojn al nia samurbanoj, ktp."▼
▲Kosmopolitismo estas respurebla ĝis la fondinto de la cinikisma movado en la antikva Grekio, [[Diogeno la Cinika|Diogeno de Sinopo]] (ĉ. 412 a.K.). Pri Diogeno oni diris: "Demandite, de kie li devenas, li respondis: "'Mi estas
La kosmopolitisma filozofio ricevis fortan impulson en la epoko de la renesanca humanismo kaj klerismo. [[Immanuel Kant|Kant]] ŝajne adoptis la stoikismajn ideojn. En sia eseo de 1795, ''[[Al Eterna Paco]]'', li starigas ''ius cosmopoliticum'' (kosmopolitan juron/rajton) kiel principon de universala gastigado.
Linio 31 ⟶ 37:
En la postkolonia rilataro disvolviĝis en la 80-aj jaroj, ĉefe sub la influo de literatursciencistoj, kultursciencistoj kaj sociologoj kiel Bruce Robbins, Timothy Brennan, Kwame Anthony Appiah, Arjun Appadurai, James Clifford und Ulrich Beck, "nova" kosmopolitisma diskurso. Tiu ne plu apogiĝas nur al la ideo pri unuiĝinta homaro, sed provas atingi sintezon el partikularismaj kaj universalaj motivoj.
▲== Nuntempaj kosmopolitaj pensantoj ==
Filozofiaj kosmopolitistoj estas moralaj [[Universalismo|universalistoj]]: ili kredas, ke koncerne ĉiujn homojn, kaj ne nur koncerne samlandanojn aŭ samcivitanojn, validas la samaj moralaj normoj. La limoj inter nacioj, ŝtatoj, kulturoj aŭ socioj estas sekve morale sen rilateco. Vaste citata ekzempla nuntempa kosmopolito estas Kwame Anthony Appiah.
Linio 39 ⟶ 43:
Kelkaj filozofoj kaj kleruloj argumentas, ke la objektivaj kaj subjektivaj kondiĉoj, kiuj estiĝas en la nuntempa unika historia momento de estiĝanta tutplaneda civilizacia fazo, kreas latentan eblon, ke estiĝos kosmopolita identeco de tutteraj civitanoj kaj ke formiĝos tuttera civitana movado. Tiuj objektivaj kaj subjektivaj kondiĉoj, kiuj estiĝas dum la tutplaneda fazo, inkluzivas pli bonan komunikado-teknikon, kosmonaŭtikon, la [[Tutmonda varmiĝo|tutmondan varmiĝon]] kaj aliajn ekologiajn minacojn, novajn tutterajn instituciojn, la graviĝon de [[Transnacia konzerno|transnaciaj konzernoj]] kaj la integriĝon de merkatoj, kiun oni ofte nomas ekonomia tutmondiĝo, la estiĝon de terglobaj [[Ne-Registara Organizo|NRO-oj]] kaj transnaciaj sociaj movadoj kiel la [[Monda Socia Forumo]], ktp. La tutmondiĝo, kiu estas pli ofta termino, kutime referencas pli mallarĝe al la ekonomiaj kaj komercaj rilatoj kaj ne entenas nocie la pli vastajn kulturajn, sociajn, politikajn, naturmediajn, demografiajn, valorsistemajn kaj sciorilatajn transformiĝojn, kiuj okazas.
=== Nuntempaj kosmopolitaj pensantoj ===
== Politika kaj sociologia kosmopolitismo ==
| |||