Malsovaĝigo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Etikedo: Iksokodo |
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- setliĝis + setlis ) |
||
Linio 5:
'''Aldomigo''' estas eltenita mult-generacia rilataro laŭ kiu unu grupo de organismoj ricevas gravajn gradon de influo super la reproduktado kaj zorgado de alia grupo por sekurigi pli antaŭvideblan havigon de rimedoj el tiu dua grupo.<ref>Zeder MA (2015). "Core questions in domestication Research". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 112 (11): 3191–8. doi:10.1073/pnas.1501711112. PMC 4371924. PMID 25713127.</ref> [[Charles Darwin]] agnoskis la malgrandan nombron de trajtoj kiuj faris aldomigitajn speciojn diferencaj el ties naturaj prauloj. Li estis ankaŭ la unua kiu agnoskis la diferencon inter konscia [[selekta bredado]] en kiu homooj rekte selektas por atingo de dezirataj trajtoj, kaj nekonscia selekto kie trajtoj evoluas kiel krom-produkto de [[natura selekto]] aŭ el selekto al aliaj trajtoj.<ref>Darwin, Charles (1868). The Variation of Animals and Plants under Domestication. London: John Murray. OCLC 156100686.</ref><ref>Jared Diamond (1997). Guns, Germs, and Steel. Chatto and Windus London. ISBN 978-0-09-930278-0.</ref><ref>Larson, G.; Piperno, D. R.; Allaby, R. G.; Purugganan, M. D.; Andersson, L.; Arroyo-Kalin, M.; Barton, L.; Climer Vigueira, C.; Denham, T.; Dobney, K.; Doust, A. N.; Gepts, P.; Gilbert, M. T. P.; Gremillion, K. J.; Lucas, L.; Lukens, L.; Marshall, F. B.; Olsen, K. M.; Pires, J. C.; Richerson, P. J.; Rubio De Casas, R.; Sanjur, O. I.; Thomas, M. G.; Fuller, D. Q. (2014). "Current perspectives and the future of domestication studies". Proceedings of the National Academy of Sciences 111 (17): 6139–6146. doi:10.1073/pnas.1323964111.</ref> Estas genetika diferenco inter aldomigitaj kaj naturaj populacioj. Estas ankaŭ tia diferenco inter la aldomigaj trajtoj kiuj laŭ esploristoj estis esencaj je la fruaj stadioj de aldomigo, kaj la plibonigaj trajtoj kiuj estis aperintaj ekde la disiĝo inter naturaj kaj aldomigitaj populacioj.<ref>Olsen KM, Wendel JF. 2013. A bountiful harvest: genomic insights into crop domestication phenotypes. Annu. Rev. Plant Biol. 64:47–70</ref><ref>Doust, A. N.; Lukens, L.; Olsen, K. M.; Mauro-Herrera, M.; Meyer, A.; Rogers, K. (2014). "Beyond the single gene: How epistasis and gene-by-environment effects influence crop domestication". Proceedings of the National Academy of Sciences 111 (17): 6178–6183. doi:10.1073/pnas.1308940110.</ref><ref>Larson, G (2014). "The Evolution of Animal Domestication" (PDF). Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics 45: 115–36. doi:10.1146/annurev-ecolsys-110512-135813.</ref> Aldomigaj trajtoj estas ĝenerale fiksitaj ene de ĉiuj aldomigitoj, kaj estis selektitaj dum la komenca epizodo de aldomigo de tiu animalo aŭ planto, dum plibonigaj trajtoj estas nur en proporcio de aldomigitoj, kvankam ili povus esti fiksitaj en individuaj bredadoj aŭ [[raso|regionaj populacioj]].<ref>Doust, A. N.; Lukens, L.; Olsen, K. M.; Mauro-Herrera, M.; Meyer, A.; Rogers, K. (2014)</ref><ref name="Larson, G 2014">Larson, G (2014)</ref><ref>Meyer, Rachel S.; Purugganan, Michael D. (2013). "Evolution of crop species: Genetics of domestication and diversification". Nature Reviews Genetics 14 (12): 840–52. doi:10.1038/nrg3605. PMID 24240513.</ref>
La hundo estis la unua aldomigito,<ref name="EB">{{citaĵo el la reto|url=http://www.britannica.com/science/domestication|alirdato=26a de Majo, 2016|eldoninto=Encyclopaedia Britannica|titolo=Domestication|jaro=2016}}</ref><ref>Larson G (2012). "Rethinking dog domestication by integrating genetics, archeology, and biogeography" (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 109 (23): 8878–83. doi:10.1073/pnas.1203005109. PMC 3384140. PMID 22615366.</ref><ref>Perri, Angela (2016). "A wolf in dog's clothing: Initial dog domestication and Pleistocene wolf variation". Journal of Archaeological Science 68: 1. doi:10.1016/j.jas.2016.02.003.</ref> kaj ili
==Difino==
Linio 11:
'''Aldomigo''' ne estu konfuzita kun '''dresado'''. Dresado estas la kondiĉita kutimara modifo de natur-naskita animalo kiam ties natura evito al homoj estas limigita kaj ĝi toleras la estadon de homoj, sed aldomigo estas la konstanta genetika modifo de bredata stirpo kio kondukas al heredata antaŭdispono al homoj.<ref>Price, E (2008). Principles and applications of domestic animal behavior: an introductory text. Cambridge University Press. ISBN 9781780640556. Alirita 2016-01-21.</ref><ref>Driscoll, C. A.; MacDonald, D. W.; O'Brien, S. J. (2009). "From wild animals to domestic pets, an evolutionary view of domestication". Proceedings of the National Academy of Sciences 106: 9971–9978. doi:10.1073/pnas.0901586106.</ref><ref>Diamond, J (2012). "1". In Gepts, P. Biodiversity in Agriculture: Domestication, Evolution, and Sustainability. Cambridge University Press. p. 13.</ref> Kelkaj animalaj specioj, kaj kelkaj individuoj ene de tiuj specioj, estas pli bonaj kandidatoj por aldomigo ol aliaj ĉar ili montras kelkajn kutimarajn karakterojn: (1) la grando kaj organizado de ties socia strukturo; (2) la kapablo kaj la grado de selekteco en ties elekto de partneroj; (3) la facilo kaj rapido laŭ kiuj la gepatroj zorgas la idojn, kaj la matureco kaj moveblo de idoj naske; (4) la grado de fleksebleco en dieto kaj habitata tolero; kaj (5) reagoj al homoj kaj novaj medioj, inklude flugoreagoj kaj reaktiveco al eksteraj stimuloj.<ref name="Zeder MA 2012">Zeder MA (2012). "The domestication of animals". Journal of Anthropological Research 68 (2): 161–190. doi:10.3998/jar.0521004.0068.201.</ref><ref>Hale, E. B. 1969. “Domestication and the evolution of behavior,” in The behavior of domestic animals, second edition. Edited by E. S. E. Hafez, pp. 22–42. London: Bailliere, Tindall, and Cassell</ref><ref>Price, Edward O (1984). "Behavioral aspects of animal domestication". Quarterly Review of Biology 59: 1–32. doi:10.1086/413673. JSTOR 2827868.</ref><ref>Price, Edward O. 2002. Animal domestication and behavior. Wallingford, UK: CABI Publishing ([http://www.uesc.br/cursos/pos_graduacao/mestrado/animal/bibliografia2012/selene_artigo1_animal.pdf] Alirita la 14an de Junio 2016.)</ref>
La komencoj de animala aldomigo konsistis en longdaŭra [[evolucio|kun-evolucia]] procezo kun multaj stadioj laŭlonge de diversaj vojoj.<ref name="Larson, G 2014"/> Oni proponis ke estis tri ĉefaj vojoj kiujn plej animalaj aldomigitoj sekvis al aldomigo: (1) kunmanĝantoj, adaptitaj al la homa niĉo (ekz., hundoj, katoj, kortobirdoj, eble porkoj); (2) predataj animaloj serĉataj por manĝo (ekz., ŝafo, kaproj, bovoj, akvobubaloj, gruntbovoj, porkoj, boacoj, lamoj kaj alpakoj); kaj (3) animaloj celataj por helpo kaj nemanĝaj rimedoj (ekz., ĉevaloj, azenoj, kameloj).<ref name="Larson, G 2014"/><ref name="Marshall, F. 2013 PMC"/><ref name="Zeder MA 2012"/><ref>Frantz, L (2015). "The Evolution of Suidae". Annual Review of Animal Biosciences 4: 61–85. doi:10.1146/annurev-animal-021815-111155. PMID 26526544.</ref><ref>Blaustein, R. (2015). "Unraveling the Mysteries of Animal Domestication:Whole-genome sequencing challenges old assumptions". BioScience (Bioscience, Oxford University Press) 65 (1): 7–13. doi:10.1093/biosci/biu201.</ref><ref name="Telechea, F. 2015 p. 397">Telechea, F. (2015). "Domestication and genetics". In Pontaroti, P. Evolutionary Biology: Biodiversification from Genotype to Phenotype. Springer. p. 397.</ref><ref name="Telechea, F. 2015 p. 397"/><ref>Paul Gepts, ed. (2012). "9". Biodiversity in Agriculture: Domestication, Evolution, and Sustainability. Cambridge University Press. pp. p227–259.</ref><ref>Pierre Pontarotti, ed. (2015). "20". Evolutionary Biology: Biodiversification from Genotype to Phenotype. Springer International. p. 397.</ref> La hundo estis la unua aldomigito,<ref name="Larson, G 2014"/><ref>Perri, Angela (2016)</ref> kaj ĝi
Malkiel aliaj aldomigitaj specioj kiuj estis unuarange selektitaj por produkto-rilataj trajtoj, hundoj estis dekomence selektitaj pro siaj kutimoj.<ref>Serpell J, Duffy D. Dog Breeds and Their Behavior. In: Domestic Dog Cognition and Behavior. Berlin, Heidelberg: Springer; 2014</ref><ref>Cagan, Alex; Blass, Torsten (2016). "Identification of genomic variants putatively targeted by selection during dog domestication". BMC Evolutionary Biology 16. doi:10.1186/s12862-015-0579-7.</ref> La arkeologiaj kaj genetikaj informoj sugestas ke long-daŭra dudirekta [[genfluo]] inter naturaj kaj aldomigitaj rasoj aŭ specoj – kiaj ĉe [[azeno]]j, [[ĉevalo]]j, nov- kaj malnov-mondaj [[kameledoj]], [[kapro]]j, [[ŝafo]]j, kaj [[porko]]j – estis ofta.<ref name="Larson, G 2014"/><ref>Marshall (2014)</ref> Studo konkludis ke la homfarita selekto por aldomigitaj trajtoj verŝajne kontraŭagadis ĉe homogeneiga efiko sur la genfluo el naturaj aproj al porkoj kaj kreis aldomiginsulojn en la genomo. La sama procezo povas ankaŭ esti aplikata al aliaj aldomigitaj animaloj.<ref>Frantz, L (2015). "Evidence of long-term gene flow and selection during domestication from analyses of Eurasian wild and domestic pig genomes". Nature Genetics 47 (10): 1141–8. doi:10.1038/ng.3394. PMID 26323058.</ref><ref>Pennisi, E (2015). "The taming of the pig took some wild turns". Science. doi:10.1126/science.aad1692.</ref>
| |||