Filadelfio (Pensilvanio): Malsamoj inter versioj

'''Filadelfio''' ([[angle]]: ''Philadelphia'' [filaDELfia]) estas la plej granda [[urbo]] en la ŝtato de [[Pensilvanio]] en [[Usono]]. Ĝia nomo signifas "Fratamo."

 

Ĝi estas la 5-a plej granda urbo en la lando kun 1,5 miliono da enloĝantoj (pli ol 5 mln kun apudurboj).

 

* [[Koordinato]]j: {{koordinatoj gm|39|57|N|75|10|U}}

* [[Areo]]: 369,4-es km²

Filadelfio havas 2 [[rivero]]jn: Delaware kaj Schuylkill kaj etendiĝas sur [[ebenaĵo]] en la orienta parto de la [[lando]].

 

Antaŭ dominado de [[britoj]] [[indianoj]] havis tie urbeton. [[William Penn]] fondis por britoj la urbon en [[1682]]. En 1683 13 germanaj familioj de [[kvakeroj]] kaj [[menonitoj]] el la urbo [[Krefeld]] alvenis per la ŝipo [[Concord (ŝipo)|''Concord'']] al Filadelfio kaj gvide de la germana juristo ''Franz Daniel Pastorius'' fondis la unuan germanan urbon en Nordameriko, kiu origine en la [[pensilvanigermana lingvo]] ricevis la nomon ''Deitscheschteddel'' ("germana urbeto") kaj poste la anglalingvan nomon ''Germantown'' - nun ĝi estas urboparto de Filadelfio.

 

Dum la sendependiga milito la urbo estis motoro de la movado. Ĝi estas plej konata por la [[libereca sonorilo]] kiun kolonelo ''John Nixon'' sonorigis antaŭ la unua publika lego de la [[Usona Deklaro de Sendependeco|Declaration of Independence]] ([[Usona_Deklaro_de_Sendependeco|Deklaro de Sendependeco]]) la 4-an de julio [[1776]]. Post [[Novjorko]] (1788–1790), inter la jaroj 1790 kaj 1800 Filadelfio estis la dua ĉefurbo de Usono, ĝis pretigo de la novkonstruita ĉefurbo Vaŝingtono.

 

Filadelfio troviĝas en subtropika [[klimato]]. Ĝis tiam la rekorda [[temperaturo]] estis 41 °C ([[1918]]).

 

* [[libereca sonorilo]]

* urbodomo

* [[Akademio de Naturaj Sciencoj]]

 

* [[Benjamin Franklin]]

* [[Margaret Mead]]

Filadelfio estas naskiĝurbo de [[Henry William Hetzel]].

 

* [[Dosiero:Flag of the People's Republic of China.svg|20px]] [[Tjanĝino]] en [[Ĉinio]]

* {{flago|Italio}} [[Florenco]], [[Italio]] (1964)

* {{flago|Israelo}} [[Tel Aviv]], [[Izraelo]]