Glaĉerfendo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 19 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q862193)
Neniu resumo de redakto
Etikedoj: Vida redakto Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
Linio 1:
[[Dosiero:Glaciereaston.jpg|thumb|upright|Glaĉerfendo]]
[[Dosiero:Photo crevasse vallée blanche chamonix 06-07-31.jpg|thumb|upright|Glaĉerfendo kun neĝoponto en la Vallée Blanche]]
'''Glaĉerfendo''' estas fendeca malfermo en la [[glaĉersurfaco]], kiu povas esti danĝero por la [[montogrimpado|montegirantoj]], antaŭ ĉio, se ĝi estas kovrita per neĝo kaj do ne videbla. Glaĉerfendoj en multaj kazojokazoj estas videblaj nur somere, kiam ili ne havas neĝokovrilon.
 
==Estiĝo de glaĉerfendo==
Glaĉerfendoj estiĝas, kiam la regula fluo de glacirivero estas malhelpitamalhelpatadisturbitadisturbata. Tio povas havi diversajn kialojn:
* Obstaklo kiel elkzempleekzemple roko leviĝanta sub la glacio
* Malsama deklivo sub la glacio, ekzemple se glacirivero transiras de relative ebena valo al forta deklivo
* Kunfluejo de diversaj glaciriveroj
Linio 13:
Oni distingas diversajn specojn de glaĉerfendoj, kiuj sin distingas
* ''Transversa fendo'' estas fendo, kiu, kiel ĝis nomo indikas, havas transversan direkton al la fludirekto de la glaĉero. Transversaj glaĉeroj ĉefe estiĝas, kiam la deklivo de la glaĉrivero altiĝas.
* ''Laŭlonga fendo'' estas fendo, kies direkto estas paralela al la fludirekto de la glacirivero. Ili ĉefe estiĝas, kialse la valo, en kiu fluas la glacrivero larĝiĝas, kaj tiel estiĝas pli da spaco por la glaĉerlango. Kiam laŭlongaj fendoj kaj transversaj fendoj kruciĝas povas estiĝi fendokrado.
* ''Marĝenfendo'' (ne miksu kun marĝenspaco) [tio estas spaco inter la roko kaj la glaĉerglacio ĉe la margeno de la glaĉero, germane ''[[:de:Randkluft|Randkluft]]''], kaj glacio-glaĉerspaco [tio estas spaco inter firma glacikampoj kaj fluanta glacio, precipe ĉe la komenco de glaĉerrivero, germane ''[[:de:Bergschrund|Bergschrund]]''] ) estas fendo ĉe la marĝeno de glaĉero, kies direkto estas plej ofte oblikva al la centro de la glaĉero. Marĝenfendoj estiĝas ĉefe en zonoj, kie ekzistas malsamaj flurapidecoj interne de glaĉerrivero.
 
==GlaxerfendoGlaĉerfendo kiel alpinisma danĝero==
Kiam la glaĉero puras, do ne estas kovrita de neĝo, glaĉerfendo ne estas granda danĝero, ĉar oni ilin bone vidas, kaj povas ilin ĉirkaŭ iriĉirkaŭiri. Danĝeras neĝokovritaj fendoj, precipe transversaj fendoj ĉe transiro de dekliva al maldekliva regiono, kiuj ĉe la glaĉersurfaco mallarĝas sed profunde en la glaĉero fariĝas pli kaj pli larĝaj. Se la neĝokovrilo freŝas, la danĝero evidentas. Ĉe kovrilo de malfreŝa neĝo, la danĝero ofte dependas de la tagotemperaturo. Dum malvarmas tiuj neĝopontoj povas esti duraj kaj fortaj, kaj tiam eblas ilin transiri, sen ke ili frakasiĝas. Kiam varmiĝas, tiuj neĝopontoj moliĝas, kaj subite sub la pesopezo de alpinisto frakasiĝas. Eblas foje rekoni tiajn fendojn, ĉar la neĝokovrilo havas super la fendo platan kavaĵon. Risko tamen estas, ke la fendo estas multe pli larĝa aŭ longa ol tiu kavaĵo, kaj tiam la alpinisto estas eĉ en danĝero, kiam li kredas, ke li ĉirkaŭiras la fendon. Sur danĝeraj glaĉeroj tial estas rekomendinda, ke ŝnurkameradoj marŝu en relative granda distanco unu de la alia, ke ili estu bone ligitaj. La danĝero ke neĝotavolo sur glaĉerfendo rompiĝas malgrandiĝas, kiam la alpinitojalpinistoj portas neĝoŝuojn aŭ skiojn, ĉar la surfaco, sur kiu iiliilia pezo dividiĝas fariĝas pli granda.
 
== Literaturo ==