Uzanto:Petro Hata/provejo: Malsamoj inter versioj

Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Etikedoj: Vida redakto Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
Neniu resumo de redakto
Etikedoj: Vida redakto Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
Linio 35:
En Germanujo ili estas famaj en Nordrejno-Vestfalio kaj Niedersachsen. Germanoj konas la tiel nomatan "Arbaro de la bluaj floroj" (Wald der blauen Blumen) inter Doveren kaj Baal, apud Hückelshoven. En la regiono Heinsberg la naturprotektantoj firme kredas ke ilia arbaro kun hiacintoj ne estiĝis el sovaĝiĝintaj ĝardenplantoj. La Kellenberger Kamp kaj la Gillenbusch estas famaj en la regiono Düren.
 
dio jam en [[Lakonio]]<ref>Laŭ: Nobuo Komitu en "Notoj pri la prehelena dio Hyakinthos de la Amikleoj, 1989.</ref>
=== En pli altaj sferoj ===
La floro, kompreneble, eniris la literaturon. En la franca multe pritraktis ĝin [[Marguerite Yourcenar]]. Ŝi priskribas ilin en la t.n. Flandraj Montoj. La loka nomo tie uzata por la arbarhiacinto estas '''''coucou''''' (kukolo).
En la angla estas konata bela poemo de [[Emily Brontë]]<ref>The Complete Poems of Emily Brontë, E. Brontë, Hodder & Stoughton, 1910 (Poems published in 1846), p. 54</ref> "The Blue-bell"[[http://m.poemhunter.com/poem/the-blue-bell/]] Sed la konata popola skota kanto "The bluebells of Scotland" (La blusonoriletoj de Skotlando) prikantas alian blukloŝeton, nome la ''Campanula rotundifolia'' (Rondfolia kampanulo)<ref>Vidu "Rondfolia kampanulo" en Plurlingva nomaro de sovaĝaj plantoj en Eŭropo, Bernhard Eichkorn, Eld. Villingen-Schwenningen, 1905</ref>. La kanto aperis en 1801, kaj estas verkita de Dorothea Jordan.
 
La dekunujara Mozarto ([[Wolfgang Amadeus Mozart]]) komponis, laŭ latina teksto de Rufinus Widl, en 1767, triaktan operon (K.V. 38) pri [[Hiakinto|Apolono kaj Hiakinto]]. Por ne ŝoki la moralon de sia tempo Hiakinto estis, en siaj rilatoj kun Apolono, anstataŭigita de sia fratino Melia. La originala titolo de la libreto estas: '''Apollo et Hyacinthus seu Hyacinthi Metamorphosis -''' Apolono kaj Hiakinto aŭ la metamorfozo de Hiakinto.
 
Ankaŭ en la [[Metamorfozoj]] de [[Ovidio]] la mito pri Hiakinto ludas gravan rolon. Originale la mito originas ĉe [[Homero]], almenaŭ en ĝia helena formo. Sed la ne-greka sufikso ''-nth'' indikas ke Hyakinthos estis indiĝena dio jam en [[Lakonio]]<ref>Laŭ: Nobuo Komitu en "Notoj pri la prehelena dio Hyakinthos de la Amikleoj, 1989.</ref>
 
== Proliferado - Migrado ==
Linio 55 ⟶ 49:
La delikatodoranta arbarhiacinto estas ne malofta en ornamaj florbedoj en ĝardenoj. Ankaŭ tie, eĉ en plena senombraj lokoj, almenaŭ en mezvarma klimatzono ĝi plensukcese floras kaj multiĝas.
 
Arbarhiacintoj sintezas vastan gamon de raŭ [[HIV]] kaj [[kancero]].
Arbarhiacintoj sintezas vastan gamon de ĥemiaĵoj, kun eble kuracaj karakterizoj. Ili enhavas minimume dekkvin biologie aktivajn produktojn, kiuj eble donas al ili protekton kontraŭ insektoj kaj bestoj. Iuj inter ili - en akvo dilueblaj [[Alkaloido|alkaloidoj]] - similas ĥemiaĵojn testitajn por esti uzataj kontraŭ [[HIV]] kaj [[kancero]].
La bulboj estas uzataj en tradicia traktado de leŭkoreo<ref>[http://vortaro.net/#leŭkoreo leŭkoreo] en [[Plena Ilustrita Vortaro|P.I.V.]]
</ref> kiel diurezo<ref>[http://vortaro.ynet/#diurezo diurezo] en [[Plena Ilustrita Vortaro|P.I.V.]]</ref> aŭ [[Sangado|hemoragio]] <ref> [http://vortaro.net/#hemoragio]
Linio 62 ⟶ 56:
 
 
[[Dosiero:El Greco - Portrait of the Artist's Son Jorge Manuel Theotokopoulos - WGA10567.jpg|eta|Rimarku la de edzino zorge amelitan '''krispon''' (ĉirkaŭkoluman puntan muelŝtonon), eble per muka suko de arbarhiacintoj.]]
La suko de tigo kaj bulboj liveras mukan gumon kiun niaj avinoj uzis por [[Amelo|ameli]] <ref>[http://vortaro.net/#Amelo amelo] en [[Plena Ilustrita Vortaro|P.I.V.]]</ref> [[Krispo|krispojn]] kaj kolumetojn, dum niaj praavoj uzis ĝin por fikse glui la plumojn<ref>Vidu Tabulon 123.62 en Bildvortaro; Petro Desmet' kaj Jozefo Horvath; FEL, Antverpeno 2012 - ISBN 978-90-77066-43-5</ref> de la sagoj de la pafarkoj. Ankaŭ ĉe bindado de libroj ĝi uziĝis.<ref>{{en}} [http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Hyacinthoides+nonscripta Hyacinthoides nonscripta - (L.) Chouard. ex Rothm], site Plants for a Future</ref>.