Seksneŭtrala homa triapersona pronomo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
PMEG ne plu malrekomendas "ri"
Linio 6:
Laŭ kelkaj kritikantoj la tradicia pronomsistemo de Esperanto estas diversrilate problema: La uzado de '''li''' por paroli pri nespecifa persono povas krei la impreson, ke viroj estas normalaj kaj virinoj estas io escepta. Krome la tradicia sistemo ĉe parolado pri specifa persono devigas onin mencii la sekson eĉ kiam oni konsideras ĝin nemenciinda. Kaj por paroli pri [[neduumulo]]j la tradicia sistemo tute ne provizas solvon.
 
Pro tiuj kialoj estiĝis diversaj proponoj por simetriigi la pronomsistemon. Jam de la 1970aj jaroj multe praktikas la uzadon de '''li aŭ ŝi''' anstataŭ '''li''' ĉe parolado pri nespecifa persono. Lastatempe pli kaj pli da esperantistoj uzas la novan sekse neŭtralan pronomon '''ri''', kiu estis unuafoje proponita jam en 1976, sed kiu nur de ĉirkaŭ 2010 sukcesis eniri en la efektivan lingvouzon, precipe ĉe junaj esperantistoj. Ekzistas ankaŭ diversaj aliaj proponoj, ekzemple la uzado de '''ĝi''' por homoj. Ĉi tiu artikolo prezentas diversajn proponojn kaj argumentojn por kaj kontraŭ ili. ĝiĜi krome komparas la situacion en Esperanto kun la situacio en aliaj lingvoj.
 
Iam kaj iam la supre menciita praktiko kaŭzas kritikojn kaj diskutadojn. Kelkaj esperantistoj sentas, ke per plisimetriigo de la triapersona pronomo Esperanto ekhavus pli grandan logikan belon kaj simetrion. Nuntempe kreskas tendenco forlasi la malnovstilan uzon de triapersonaj pronomoj kaj
Linio 63:
 
{{ĉefa|riismo}}
''Ri'' estas pronomosekse porneŭtrala latriapersona triasingulara persono,pronomo kiouzebla estaspor sengenraparoli kajpri nurpersono por(aŭ pri personigita homojestaĵo). Ĝi estas la plej populara netradicia pronomo por tiu celo. La uzado de ''ri'' estas ĝenerale nomate [[riismo]]. Ekzistas pluraj manieroj kiel ''ri'' estas uzata, kaj ankaŭ pluraj reformoj kiuj inkluvizas la uzadon de ''ri''. Ili ne ĉiuj estas same popularaj kaj akceptataj de la Esperantista komunumo.
 
Ekde Aprilo 2019 [[PMEG]] ne plu malrekomendas la uzadon de ''ri'', sed senjuĝe klarigas la diversajn manierojn, kiel ''ri'' estas efektive uzata.<ref>[https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/pronomoj/tria.html#j-5tb Sekcio pri ''ri'' en PMEG]</ref>
 
=== ŝli ===