Pasifloro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Taksonomio
|nomo = ''Passiflora''
|dosiero = Blaue Passionsblume 2018.jpg
|priskribo de dosiero =
Linio 7:
|divizio = [[Angiospermoj]] ''Magnoliophyta''
|klaso = [[Dukotiledonaj]] ''Magnoliopsida''
|ordo = [[MapagialojMalpigialoj]] '' Malpighiales ''
|familio = [([Pasifloracoj]] '' Passifloraceae ''
|genro = [[Pasifloro]] ''Passiflora''
|specioj = ĉ. 530
|dunomo aŭtoritato = [[Carolus Linnaeus|L.]] 1753
Linio 15:
}}
 
La [[specio (biologio)|specispeciriĉa]]riĉa [[genro (biologio)|plantgenroplantogenro]] de la '''Pasifloroj''' (''Passiflora'') apartenas al [[familio (biologio)|familio]] de la [[Pasifloracoj]] (''Passifloraceae''). La plej multaj de pli ol 530 specioj hejmiĝas en la [[neotropiso]], sed ĉ. 20 specioj venis el la [[Paleotropiso]].
 
== Priskribo ==
''Passiflora''-specioj estas plej ofte multjaraj [[herba planto|herbaj]] aŭ lignigitaj plantoj. Nur unu specio estas [[unujara planto]]. Plej ofte ili kreskas kiel [[grimpplanto]],j. Tre malofte kiel vertikalaj [[arbusto]]j aŭ [[arbo]]j. La foliakseloj havas [[ĉirojĉiro]]jn. La alterne starantaj folioj havas malsamajn formojn. EEn la folitigoj troviĝas eksterflorajneksterfloraj [[nektario]]jnj.
 
La plej okulfrapaj karakterizaĵo estas la belaj, [[radisemetrioradisimetrio|radisemetriajradisimetriaj]] [[floro]]j, kiuj havas diametron de ĝis 18 cm. La [[perianto]], ofte havas brilantajn kolorojn. Ili estas ĉirkaŭitaj de 15 ĝis 50 fadenformaj [[staminodio]]j kiuj havas brilantajn kolorojn 15 bis 50 [[Staminodien]]. Meze de floroj estras la gemerajgeneraj organoj (kvin [[fekundeco|fekundaj]] [[stameno]j]ej kaj tri [[stigmo]]j) kiuj estas kunigitaj al tiel nomataj [[androginoforo]]j.
 
La plantoj formas [[bero]]jjn.
 
== Deveno kaj Etimologioetimologio ==
La plej multajelmultaj el la pli ol 530 ''Passiflora''-specioj venis el [[Sudameriko]] kaj [[Mezameriko|Meza-]], ĝis suda [[Nordameriko]], sed ĉirkaŭ 25 specioj venis el [[Aŭstralio]] (''[[Passiflora aurantia]]'', ''[[Passiflora herbertiana]]'' kaj ''[[Passiflora cinnabarina]]''), [[Azio]], [[Madagaskaro]] kaj la [[Galapagoj]]. La praloĝantoj de Ameriko uzis ilian kuracajn kaj ebriigan efikojn. La vorto „Marakujo “„marakujo“ venis el la sudanerikasudamerika [[tupia lingvo]] tra la [[portugala lingvo|portugala]] al la multaja liaj multaj eŭropaj lingvoj. Ĝi signifas „Mara = nutraĵo, CujaCujá= ujo“.
 
== Kelkaj Speciojspecioj ==
[[dosiero:Passiflora Strauch.jpg|eta|[[Blua pasifloro]] (''Passiflora caerulea'')]]
Ekzistas pli ol 530 ''Passiflora''-[[specio (biologio)|specioj]]. Ili malsamas rilate al la flora koloro (verda, blanka, rozea, purpura, ruĝa, lila, violkolora, ĉielblua gis malhelblua kaj nigra), koloro de la folioj kaj grandeco de la folioj (multaj verdecaverdecaj tonoj, ankaŭ makulitamakulitaj kaj plukoloraplurkoloraj, formoj de la folioj kaj grandeco de la fruktoj (pluraj kilogramoj ĝis kelkaj gramoj).
 
Per [[bredado]] aldoniĝasaldoniĝis en la [[20a jarcento]] pluraj centcentoj da [[hibrido]]j.
 
Konata kiel [[potplanto]] ([[ĉambroplasntoĉambroplanto]]) estas [[blua pasifloro]] (''Passiflora caerulea'') kaj ''Passiflora'' ×''violacea'', hibrido el ''Passiflora caerulea'' kun ''Passiflora racemosa''
 
''[[Passiflora incarnata]]'' estas [[grimpplanto]] kun maldikaj verdaj lignigitajtigojlignigitaj tigoj, tri ĝis kvin lobaj [[folio (planto)|folioj]] kaj unuope starantaj [[floro]]j kun okulfrapa viol-blanka flanka korono. Ĝi kreskas ĝis 10 m kaj estas uzata en medicino, ĝi estas parenca al ''Passiflora edulis''.
 
La plej konataj ruĝeflorantaj pasifloroj estas ''Passiflora racemosa'', ''Passiflora murucuja'', ''Passiflora alata'', ''Passiflora coccinea'', ''[[Passiflora vitifolia]]'' kaj ''Passiflora piresii''.
 
La plej multaj specioj de pasifloroj hejmiĝis en la [[tropiko|tropika]] kaj [[subtropiko|subtropika]] [[Sudameriko]]. Tri hejmiĝis en [[Nordameriko]] (''Passiflora affinis'', ''Passiflora incarnata'' kaj ''Passiflora lutea'') plutrajpluraj en Azio, Aŭstralio kaj Oceanio. La nordamerikaj specioj kaj ''Passiflora tucumanensis'' kaj ''Passiflora caerulea'' estas iomete frostrezistaj.
''Passiflora caerulea'', ''Passiflora incarnata'' kaj ''Passiflora lutea'' estas la plej frostrezoistaj kaj povas elteni ĝis −15 °C.
 
Ĉiuj pasifloroj de la subgenro ''AstropheaPassiflora caerulea'' (ekyemple, ''Passiflora lindenianaincarnata'' kaj ''Passiflora macrophyllalutea'') ne estas grimpplantoj,la plej frostrezistaj kaj povas sedelteni malgrandajĝis arboj−15 °C.
 
[[Utilplanto]]j estas ''Passiflora edulis'', ''Passiflora quadrangularis'' kaj ''[[Passiflora ligularis]]'', kiuj produktas la konatajn [[frukto]]j [[marakujo]] kaj [[granadilo]].
Ĉiuj pasifloroj de la subgenro ''Astrophea'' (ekzemple ''Passiflora lindeniana'' kaj ''Passiflora macrophylla'') ne estas grimpoplantoj, sed malgrandaj arboj.
 
[[Utilplanto]]j estas ''Passiflora edulis'', ''Passiflora quadrangularis'' kaj ''[[Passiflora ligularis]]'', kiuj produktas la konatajn [[frukto]]jjn [[marakujo]] kaj [[granadilo]].
 
== Sistematiko ==