Veganismo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 241:
Laŭ raporto pri 2006 pri [[Organizaĵo pri Nutrado kaj Agrikulturo|Organizoj pri Nutrado kaj Agrikulturo de Unuiĝintaj Nacioj]], ''Longa Ombro de Brutaro'', 222 milionoj da tunoj da viando estis produktitaj tutmonde en 1999.<ref>Henning Steinfeld, et al., [http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm ''Livestock's Long Shadow''], [[Food and Agriculture Organization]], United Nations, 2006, xx.</ref> La raporto asertas, ke ĉirkaŭ 26% de la tera surfaco de la planedo estas dediĉita al brutobredado. En Usono dek miliardoj da teraj bestoj estas mortigitaj ĉiujare por homa konsumado,<ref>Gaverick Matheny, [http://fewd.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/inst_ethik_wiss_dialog/Matheny__G._2003_Defense_of_Veg__in_J._Agric_Ethics.pdf "Least Harm: A Defense of Vegetarianism from Steven Davis's Omnivorous Proposal"], ''Journal of Agricultural and Environmental Ethics'', 16(5), 2003, 505–511.</ref><ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld et al. 2006], 132.</ref> kaj en 2005 48 miliardoj da birdoj estis mortigitaj tutmonde.<ref>{{Cite web|url=https://www.smithsonianmag.com/travel/is-the-livestock-industry-destroying-the-planet-11308007/|title=Is the Livestock Industry Destroying the Planet?|last=Bland|first=Alastair|date=1 August 2012|website=[[Smithsonian (magazine)|Smithsonian]]|archive-url=https://archive.is/20180303135407/https://www.smithsonianmag.com/travel/is-the-livestock-industry-destroying-the-planet-11308007/|archive-date=3 March 2018|dead-url=no|access-date=3 March 2018.}}</ref>
 
La raporto de [[Unuiĝintaj Nacioj|UN]] ankaŭ konkludis, ke brutoj (plejparte [[Bovo|bovinoj]], [[Koko|kokidoj]] kaj [[Porko|porkoj]]) influas la aeron, teron, grundon, akvon, biodiversecon kaj [[Klimata ŝanĝo|klimatan ŝanĝiĝon]]<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld et al. 2006], 3, 74.</ref>. Brutobredado konsumis 1.174 milionojn da tunoj da manĝaĵo en 2002, inkluzive 7,6 milionojn da tunoj da fiŝo kaj 670 milionojn da tunoj da cerealoj, unu triono de la tutmonda cereala rikolto, kaj en 2001 konsumis 45 milionojn da tunoj da radikoj kaj legomoj kaj 17 milionoj da tunoj.<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld et al. 2006], 12, 42. TheLa rootsradikoj, vegetableslegomoj kaj legomoj estas ĉefe manioko, terpomoj, batatoj, brasiko, banano, pizoj kaj faboj. /angle ''The roots and pulsesvegetables are mostly [[cassava]], potatoes, sweet potatoes, cabbage, [[Cookingcooking banana|plantain]], peas, and beans.''</ref> Ekde 2006, la brut-industrio konsistigis naŭ procenton de [[karbona dioksido |antropogenaj karbondioksiditoj]], 37 procentojn de [[metano]], 65 procenton de [[Ridgaso|nitrosa oksido]] kaj 68 procenton de [[amoniako]]. Brutaj reziduoj elsendis 30 milionojn da tunoj da amoniakono jare, kio estas implikita en la produktado de [[acida pluvo]]. Studo de 2017 publikigita en la revuo ''[[Carbon Balance and Management]]'' trovis ke la tutmondaj emisioj de bestaj agrikulturaĵoj estas 11% pli altaj ol antaŭaj taksoj bazitaj sur datumoj de la [[Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo]]. Studo de junio de 2018 publikigita en ''[[Science]]'' asertis, ke la adopto de plant-bazitaj dietoj nur en Usono povus tranĉi emisiojn de [[Forceja efiko|forcejaj gasoj]] je 61% al 73%, kaj la tutmonda adopto de vegana dieto reduktus la uzon de agrikultura tero ĝis 75 %.<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld et al. 2006], 272.</ref><ref>[http://www.epa.gov/climatechange/Downloads/ghgemissions/US-GHG-Inventory-2011-Complete_Report.pdf "Inventory of U.S. greenhouse gas emissions and sinks: 1990–2009"], United States Environmental Protection Agency, 2011.</ref>
[[dosiero:Forestgarden2.jpg|eta|200px|Vegana [[arbarĝardenado|arboĝardeno]] de [[Robert Hart|Robert Hart]] en [[Shropshire]], [[Anglio]].]]
Raporto de [[Unuiĝintaj Nacioj|UN]] de 2010, ''Taksante la Mediajn Efikojn de Konsumo kaj Produktado'', argumentis, ke bestaj produktoj "ĝenerale postulas pli da rimedoj kaj kaŭzas pli altajn eligaĵojn ol plant-bazitaj alternativoj"<ref name=UNEP2010>[https://web.archive.org/web/20120616221700/http://www.unep.org/resourcepanel/Portals/24102/PDFs/PriorityProductsAndMaterials_Report.pdf ''Assessing the Environmental Impacts of Consumption and Production''], International Panel for Resource Management, United Nations Environment Programme, Junio 2010.</ref>. Ĝi proponis forigon de bestaj produktoj por redukti ekologian damaĝon.<ref name=UNEP2010/> Studo de la [[Universitato Cornell]] de 2007 konkludis, ke vegetaraj dietoj uzas la plej malgrandan teron pokape, sed postulas pli altan kvaliton de terpecoj ol necese por nutri bestojn. Studo el 2015 eldonita en ''Science of the Total Environment'' determinis, ke signifa perdo de la biodiverseco povas esti atribuita al la kreskanta postulo je viando, kiu estas signifa akcelilo por la [[senarbarigo]] kaj [[habitatodetruo]], kun specifaraj habitatoj konvertitaj al [[agrikulturo]] por [[Bredado|brutobredado]]. Studo de la [[WWF|World Wildlife Fund]] (2017) trovis, ke 60% de la perdo de biodiverseco povas esti atribuita al la vasta skalo de manĝkultivo necesa por subteni dekojn da miliardoj da farmaj bestoj, kio metas grandegan streĉon sur naturaj rimedoj, kio rezultigas vastan perdon de teroj kaj specioj.Brutaro konsistigas 60% de la biomaso de ĉiuj [[mamuloj]] sur la tero, sekvata de homoj (36%) kaj sovaĝaj mamuloj (4%). Koncerne birdojn, 70% estas hejmigitaj, kiel la [[Kortobirdo|kortobirdoj]], dum nur 30% estas sovaĝaj.<ref>{{Cite news|last=Carus|first=Felicity|date=2 June 2010|title=UN urges global move to meat and dairy-free diet|url=https://www.theguardian.com/environment/2010/jun/02/un-report-meat-free-diet|dead-url=no|work=The Guardian|archive-url=https://web.archive.org/web/20180303145344/https://www.theguardian.com/environment/2010/jun/02/un-report-meat-free-diet|archive-date=3 March 2018|access-date=3 March 2018}}[http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?DocumentID=628&ArticleID=6595&l=en&t=long "Energy and Agriculture Top Resource Panel's Priority List for Sustainable 21st Century"], United Nations Environment Programme (UNEP), Brussels, 2 June 2010.</ref> En novembro 2017, 15.364 tutmondaj sciencistoj subskribis averton al la homaro, kiu alvokas, interalie, "antaŭenigi dietajn ŝanĝojn al plejparte planto-bazitaj manĝaĵoj". Laŭ studo de julio de 2018 en ''[[Science]]'', vianda konsumo pliiĝos kiel rezulto de homa kreska loĝantaro kaj kreskanta riĉeco, kiu pliigos emisiojn de forcejaj gasoj<ref>{{cite news |last=Gander |first=Kashmira |date=1 June 2018 |title=Want to Save the Planet? Go Vegan, Study Says |url=http://www.newsweek.com/want-save-planet-go-vegan-study-says-952789|work=Newsweek |location= |access-date=2 June 2018 }}</ref> kaj plu reduktos biodiversecon.<ref>Heinz-Ulrich Neue, [http://www.ciesin.org/docs/004-032/004-032.html "Methane emission from rice fields"], ''BioScience'', 43(7), 1993, 466–473; Tim Hirsch, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4604332.stm "Plants revealed as methane source"], BBC News, 11 January 2006.</ref>