Veganismo: Malsamoj inter versioj

Veganismo vidas en la utiligo de bestoj, ekzemple por la produktado de [[lakto]] aŭ [[viando]], ekspluaton, kiu kaŭzas suferon.<ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Greenebaum|firstpersona nomo=Jessica|titletitolo=Veganism, Identity and the Quest for Authenticity|journalgazeto=Food, Culture and Society: An International Journal of Multidisciplinary Research |volumevolumo=15|issuenumero=1|datedato=1-a de Marchmarto 2012|issn=1552-8014|doi=10.2752/175174412x13190510222101|pagespaĝoj=129–144|url=https://www.researchgate.net/publication/272214038}}</ref> La sufero baziĝas interalie, sed ne nur, sur la mortigo de la bestoj, kiu pro ekonomiaj kaj produktaj kialoj ankaŭ en la ova kaj lakta produktado okazas. Krom la celo de suferig-evito por bestoj, veganismo donas al bestoj ankaŭ la rajton je vivo, senvundeco kaj libereco, kio estas plej granda diferenco kun nurdieta [[vegetarismo]]. La pensaro de veganismo tial plej ofte estas ligita al tiu de [[bestaj rajtoj]].<ref>Gary Francione, "Animal Welfare, Happy Meat and Veganism as the Moral Baseline", en [[David Kaplan|David M. Kaplan]], ''The Philosophy of Food'', University of California Press, 2012 (169–189) 182.</ref>

La termino ''etika vegano'' estas ofte aplikata al tiuj, kiuj ne nur sekvas veganan dieton sed etendas la filozofion en aliajn areojn de siaj vivoj,<ref name=mw>{{citecitaĵo webel la reto|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/veganism|titletitolo=Definition of VEGANISM|website=www.merriam-webster.com}}</ref><ref name=rh>{{citecitaĵo webel la reto|url=http://www.dictionary.com/browse/veganism|titletitolo=the definition of veganism|website=www.dictionary.com}}</ref> kaj kontraŭas la uzon de bestoj por iu ajn celo. Alia esprimo estas [[Mediprotekta vegetarismo|mediprotekta veganismo]], kiu rilatas al evitado de bestaj produktoj laŭ la premiso ke la industria bestbredado estas ekologie malutila kaj nedaŭrigebla.<ref name=vip>{{citecitaĵo el la webreto|url=http://www.vegparadise.com/24carrot610.html|titletitolo=Vegetarians in Paradise/Donald Watson/Vegan Society/24 Carrot Vegetarian Award|website=www.vegparadise.com}}</ref>

Veganaj dietoj estas konsiderataj taŭgaj por ĉiuj etapoj de la vivo, inkluzive dum infanaĝo kaj gravedeco fare de la [[Usona Akademio pri Nutrado kaj Dietiko]], [[Dietistoj de Kanado]], kaj la [[Brita Dietika Asocio|Brita Dietika Asocio]]. La Germana Societo por Nutrado ne rekomendas veganajn dietojn por infanoj aŭ adoleskantoj, aŭ dum [[gravedeco]] kaj [[mamnutrado]]. Veganaj dietoj tendencas esti pli altaj je fibro, [[magnezio]], [[foliata acido]], [[vitamino C]], [[vitamino E]], [[fero]] kaj [[plantkemiaĵo]]j; kaj pli malaltaj je energioj, [[Saturita graso|saturitaj grasoj]], [[kolesterolo]], [[Acida graso omego 3|long-ĉenaj omego-3 grasaj acidoj]], [[vitamino D]], [[kalcio]], [[zinko]] kaj [[Kobalamino|vitamino B₁₂ ]]. Malekvilibritaj veganaj dietoj povas konduki al nutraj mankoj kiuj nuligas ĉiajn profitajn efikojn kaj kaŭzas seriozajn problemojn pri sano. Kelkaj el ĉi tiuj mankoj povas nur malhelpi per la elekto de fortikigitaj manĝaĵoj aŭ la regula konsumado de dietaj suplementoj. Suplementado de Vitamino B₁₂ estas aparte grava, ĉar ĝia manko kaŭzas sangomalsanojn kaj eble nerenversigeblajn neŭrologiajn damaĝojn.<ref>{{citecitaĵo journalel gazeto|pmc=3662288|yearjaro=2013|author1=Tuso|first1persona nomo=P. J.|titletitolo=Nutritional Update for Physicians: Plant-Based Diets|journalgazeto=The Permanente Journal|volumevolumo=17|issuenumero=2|pagespaĝoj=61–66|last2kunaŭtoroj=Ismail|first2=, M. H.|last3=Ha|first3=B. P.|last4=Bartolotto|first4=C|doi=10.7812/TPP/12-085|pmid=23704846}}</ref>

[[Donald Watson]] elpensis la terminon ''vegano'' en 1944 kiam li kunfondis la [[Vegana Societo|Veganan Societon]] en [[Anglio]]. Unue li uzis ĝin por signifi "ne-laktan vegetaranon", sed de 1951 la Societo difinis ĝin kiel "la doktrino, ke homo devas vivi sen ekspluati bestojn".<ref>[[Laura Wright (academic)|Laura Wright]], ''The Vegan Studies Project: Food, Animals, and Gender in the Age of Terror'', University of Georgia Press, 2015, 2.</ref> Intereso pri veganismo kreskis en la 2010-aj jaroj, precipe en la dua duono. Pli da veganaj butikoj malfermiĝis kaj veganaj opcioj pli kaj pli disponeblas en superbazaroj kaj restoracioj en multaj landoj.<ref name="Francione2010">{{CiteCitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Francione|first1persona nomo=Gary Lawrence|author-link1aŭtoroligilo1=Gary Francione|last2kunaŭtoroj=Garner|first2=, Robert|author-link2aŭtoroligilo2=Robert Garner|chapter=The Abolition of Animal Exploitation|titletitolo=The Animal Rights Debate: Abolition Or Regulation?|chapter-url=https://cup.columbia.edu/book/the-animal-rights-debate/9780231149556|dead-url=no|type=Paperback|series=Critical Perspectives on Animals: Theory, Culture, Science, and Law|publishereldoninto=[[Columbia University Press]]|locationloko=New YorkNovjorko|publication-datedato=26-a Octoberde oktobro 2010|isbn=9780231149556|oclc=705765194|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180420174910/https://cup.columbia.edu/book/the-animal-rights-debate/9780231149556|archive-datearkivdato=20-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=20-a de Aprilaprilo 2018|yearjaro=2010}}</ref>

La termino "vegetarano" estis uzata ekde ĉirkaŭ 1839 por raporti tion, kio antaŭe estis priskribita kiel vegetala reĝimo aŭ dieto.<ref>Rod Preece, ''Sins of the Flesh: A History of Ethical Vegetarian Thought'', Vancouver: University of British Columbia Press, 2008, [https://books.google.com/books?id=uMnubkF5HjAC&pg=PA12 12].</ref> Modernaj vortaroj bazitaj sur sciencaj lingvaj principoj klarigas ĝian originon kiel malregula komponaĵo de ''vegetalo'' kaj la sufikso -ano (en la senco de "subtenanto, kredanto").<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/vegetable|titletitolo=Definition of VEGETABLE|website=www.merriam-webster.com}}</ref> La plej frua skriba uzo estas atribuita al aktorino, verkisto kaj [[Aboliciismo|aboliciisto]] [[Fanny Kemble]], en ŝia ''Journal of a Residence on a Georgian plantation in 1838–1839''.

[[Dosiero:Gandhi LVS 1931.jpg|eta|[[Mohandas Karamchand Gandhi|Mahatma Gandhi]], ĉe la Vegetarian Society, [[Londono]], la [[20-a de novembro|20-an de novembro]] 1931, kun Henry Salt je lia dekstro.]]

Troviĝas spuroj tre antikvaj pri praktikado de veganismo en la [[Induso-civilizacio|Indusa Civilizo]] en la jaroj 3300-1300 a.K.<ref>{{citecitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Bajpai|first1persona nomo=Shiva|titletitolo=The History of India – From Ancient to Modern Times|datedato=2011|publishereldoninto=Himalayan Academy Publications (Hawaii, USA)|isbn=978-1-934145-38-8}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Spencer|firstpersona nomo=Colin|authorlink=Colin Spencer|titletitolo=The Heretic's Feast: A History of Vegetarianism|publishereldoninto=Fourth Estate Classic House|pagespaĝoj=33–68, 69–84|isbn=978-0874517606|yearjaro=1996}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro |lastfamilia nomo=Tähtinen|firstpersona nomo=Unto|titletitolo=Ahimsa: Non-violence in Indian tradition|publishereldoninto=London: [1976], Rider and Company (1976)}}</ref> en la [[hinda subkontinento]], precipe en la nunaj norda kaj okcidenta [[Barato]] kaj en [[Pakistano]].<ref name="Singh2008">{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Singh|firstpersona nomo=Upinder|titletitolo=A History of Ancient and Early medieval India : from the Stone Age to the 12th century|yearjaro=2008|publishereldoninto=Pearson Education|locationloko=New Delhi|isbn=9788131711200|page=137|url=https://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC}}</ref> Fruaj vegetaranoj inkluzivis hindiajn filozofojn kiel [[Mahavira]] kaj [[Kundakunda]], la [[Tamiloj|tamila]]<nowiki/>n [[Poezio|poeton]] [[Tiravaluvaro]], la hindajn imperiestrojn [[Ĉandragupto Maŭrjo]] kaj [[Aŝoko]]; [[Helenisma filozofio|Grekajn filozofoj]]<nowiki/>n kiel [[Empedoklo]], [[Teofrasto]], [[Plutarko]], [[Plotino]], kaj [[Porfirio (filozofo)|Porfirio]]; kaj la romian poeton [[Ovidio]] kaj la dramiston [[Seneko la Juna|Seneko la Juna]].<ref name=Dombrowski1984>[[Daniel Dombrowski|Daniel A. Dombrowski]], "Vegetarianism and the Argument from Marginal Cases in Porphyry", ''Journal of the History of Ideas'', 45(1), January–MarchJanuary–-a de marto 1984, 141–143.

Daniel A. Dombrowski, ''The Philosophy of Vegetarianism'', University of Massachusetts Press, 1984, 2.</ref> La greka saĝulo [[Pitagoro]] eble rekomendis fruan formon de strikta [[vegetarismo]], sed lia vivo estas tiel malklara, ke oni diskutas ĉu li iam rekomendis ajnan formon de [[vegetarismo]].<ref>For Thiruvalluvar, see G. U. Pope, [https://www.projectmadurai.org/pm_etexts/pdf/pm0153.pdf "Thirukkural English Translation and Commentary"], W.H. Allen, & Co, 1886, 160.</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Kahn|firstpersona nomo=Charles H.|datedato=2001|titletitolo=Pythagoras and the Pythagoreans: A Brief History|url=https://books.google.com/?id=GKUtAwAAQBAJ&pg=PA72&dq=Pythagoreanism#v=onepage&q=Pythagoreanism&f=false|locationloko=Indianapolis, Indiana[[Indianao]] andkaj Cambridge,[[Kembriĝo]] England|publishereldoninto=Hackett Publishing Company|isbn=978-0-87220-575-8|page=9|ref=harv}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Cornelli|first1persona nomo=Gabriele|last2kunaŭtoroj=McKirahan|first2=, Richard|datedato=2013|titletitolo=In Search of Pythagoreanism: Pythagoreanism as an Historiographical Category|url=https://books.google.com/?id=p0ihjZufKncC&pg=PA50&dq=Pythagoreanism#v=onepage&q=Pythagoreanism&f=false|locationloko=Berlin, Germany[[Berlino]]|publishereldoninto=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-030650-7|page=168|ref=harv}}</ref> Li preskaŭ certe malpermesis al siaj sekvantoj manĝi [[Fabo|fabojn]]<ref name=Zhmud/> kaj porti vestojn el [[lano]].<ref name=Zhmud>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Zhmud|firstpersona nomo=Leonid|datedato=2012|titletitolo=Pythagoras and the Early Pythagoreans|url=https://books.google.com/?id=of-ghBD9q1QC&printsec=frontcover&dq=Pythagoras#v=onepage&q=Pythagoras&f=false|translator1-last=Windle|translator1-first kunaŭtoroj =tradukintoj Kevin|translator2-last= Windle kaj Rosh Ireland|translator2-firstloko=Rosh[[Oksfordo]]|location=Oxford, England|publishereldoninto=Oxford University Press|isbn=978-0-19-928931-8|pagespaĝoj=200, 235|ref=harv}}</ref> [[Eŭdokso el Knido]], studento de [[Arĥito]] kaj [[Platono]], skribis, ke "Pitagoro estis distingita de tia pureco, ke li evitis mortigi, ke li ne nur sindetenis de bestaj manĝaĵoj, sed eĉ retenis distancon de kuiristoj kaj ĉasistoj".<ref name=Zhmud/> Unu el la plej fruaj konataj veganoj estis la araba poeto [[Al-Maari|Al-Maʿarri]] (ĉ. 973 - ĉ. 1057). Iliaj argumentoj estis bazitaj sur sano, la transmigrado de animoj, besta bonfarto, kaj la vidpunkto, adoptita de Porfirio en ''De Abstinentia ab Esu Animalium'' (ĉ. 268 - ĉ. 270), ke se homoj meritas justecon, bestoj same meritas ĝin.<ref>D. S. Margoliouth, "Abu‘l-'Alā al-Ma‘arrī's Correspondence on Vegetarianism", ''The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland'', 34(02), 1902 (289–332), 290.</ref>

[[Vegetarismo]] establis sin kiel signifa movado en [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]] kaj [[Usono]] de la [[19-a jarcento]].<ref>Lambe 1854, 55, 94.</ref> Malmultaj vegetaranoj evitis ĉiajn best-manĝaĵojn. En 1813, la poeto [[Percy Bysshe Shelley]] eldonis ''[[A Vindication of Natural Diet]]'', defendante "abstinadon de bestaj manĝaĵoj kaj alkoholaj likvoroj", kaj en 1815, [[William Lambe]], londona kuracisto, asertis, ke lia "dieto de akvo kaj legomoj" povus resanigi ion ajn, ekde [[tuberkulozo]] ĝis [[Aknohaŭto|akno]]. Lambe nomis bestomanĝaĵon "kutima kolero", kaj argumentis, ke "lakta manĝado kaj viando-manĝaĵo estas nur branĉoj de komuna sistemo kaj ili devas stari aŭ fali kune". La dieto de [[Sylvester Graham]], kiu plejparte konsistis nur el fruktoj, legomoj, akvo kaj pano farita hejme kun nerafinita [[Faruno|tritikfaruno]], fariĝis populara kiel saniga rimedo en la [[1830-aj jaroj]] en [[Usono]]. Pluraj veganaj komunumoj estis establitaj ĉirkaŭ tiu tempo.<ref>James C. Whorton, ''Crusaders for Fitness: The History of American Health Reformers'', Princeton: Princeton University Press, 2014, 69–70.</ref> En [[Masaĉuseco]], [[Amos Bronson Alcott]], patro de la romanverkisto [[Louisa May Alcott]], malfermis la [[Templo Lernejo|Templon Lernejon]] en 1834<ref>Hart 1995, [https://books.google.com/books?id=hvmfshZxPf0C&pg=PA14 14]; Francis, ''Fruitlands: The Alcott Family and their Search for Utopia'', 2010.</ref> kaj [[Fruitlands]] en 1844<ref>William A. Alcott, [https://books.google.com/books?id=2YIEAAAAYAAJ ''Vegetable Diet: As Sanctioned by Medical Men and By Experience in All Ages''], Boston: Marsh, Capen & Lyon, 1838.</ref><ref>J. E. M. Latham, ''Search for a New Eden'', Madison: Fairleigh Dickinson University Press, 1999, 168.</ref><ref>Gregory 2007, 22.</ref>, kaj en [[Anglio]], [[James Pierrepont Greaves]] fondis ''Concordium'', vegana komunumo en [[Alcott House]] ĉe Ham Common, en 1838.<ref>Andrew F. Smith, ''Eating History'', New YorkNovjorko: Columbia University Press, 2013, 29–35 (33 for popularity); Whorton 2014, 38ff.</ref>

En 1843, membroj de [[Alcott House]] kreis la ''Britan kaj Fremdan Societon por la Promocio de Homaro kaj Abstinado de Brutobredado''<ref>Forerunner of the Vegetarian Society, Decembrodecembro 1893, paĝoj 453-55</ref>, gvidita de Sophia Chichester, riĉa bonfaranto de Alcott House.<ref>Jackie Latham, [http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09612029900200216 "The political and the personal: the radicalism of Sophia Chichester and Georgiana Fletcher Welch"], ''[[Women's History Review]]'', 8(3), 1999 (469–487), 474.</ref> Alcott House ankaŭ helpis establi la britan Vegetaran Societon, kiu celebris la unuan renkontiĝon en 1847 en [[Ramsgato|Ramsgate]], [[Kent]]<ref>David Grumett, Rachel Muers, ''Theology on the Menu: Asceticism, Meat and Christian Diet'', Routledge, 2010, 64.</ref>. ''The Medical Times'' kaj ''Gazette'' en [[Londono]] raportis en 1884:

Artikolo en la magazino de la Societo, ''Vegetarian Messenger'', en 1851 diskutis pri alternativoj al ŝua ledo, kio sugestas la ĉeeston de veganoj en la membraro kiuj malakceptis ĉian bestan uzadon, ne nur en dieto<ref>[https://web.archive.org/web/20080630114643/http://www.ivu.org/history/renaissance/words.html "History of Vegetarianism: The Origin of Some Words"], International Vegetarian Union, 6-a de Aprilaprilo 2010.</ref> . Per la publikigo de 1886 de Henry S. Salt, ''Plede for Vegetarianism and Other Essays'', li asertis, ke "Estas vere, ke plej multaj, ne ĉiuj, manĝoreformantoj, akceptas en sia dieto bestodevenajn manĝaĵojn kiel lakton, buteron, fromaĝon kaj ovojn.<ref name="salt">{{CiteCitaĵo bookel libro|titletitolo=A Plea for Vegetarianism and Other Essays |lastfamilia nomo=Stephens |firstpersona nomo=Henry Salt |author-link=Henry S. Salt |datedato=1886 |page=57 |chapter=5: Sir Henry Thompson on "Diet."|title-link=s:A Plea for Vegetarianism and Other Essays }}</ref> " La unua konata vegana kuirlibro, de Rupert H. Wheldon, ''No Animal Food: Two Essays and 100 Recipes'', estis publikigita en [[Londono]] en 1910.<ref>Rupert Wheldon, [https://www.gutenberg.org/ebooks/22829 ''No Animal Food''], NewNovjorko York andkaj New Jersey: Health Culture Co., 1910.</ref> La konsumado de lakto kaj ovoj fariĝis batalkampo dum la sekvaj jardekoj. Estis regulaj diskutoj pri ĝi en la ''Vegetara Mesaĝilo''; el la korespondaj paĝoj ŝajnas, ke multaj kontraŭuloj de veganismo venis el la vegetaranoj.<ref>Leah Leneman, [https://www.ivu.org/history/vegan-from-1909.pdf "No Animal Food: The Road to Veganism in Britain, 1909–1944"],''Society and Animals'', 7(3), 1999 (219–228), 221–223.</ref>

Dum vizito en [[Londono]] en 1931, [[Mohandas Karamchand Gandhi|Mahatma Gandhi]], kiu aliĝis al la plenuma komitato de ''Vegetara Societo'' kiam li vivis en Londono de 1888 ĝis 1891, faris paroladon al la societo argumentante, ke ĝi devas antaŭenigi viando-manĝon kiel afero de moraleco, ne sano.<ref name=Gandhispeech>{{CiteCitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Gandhi|firstpersona nomo=Mahatma|author-linkaŭtoroligilo=Mahatma Gandhi|datedato=20-a de Novembernovembro 1931|titletitolo=The Moral Basis of Vegetarianism|url=https://ivu.org/news/evu/other/gandhi2.html|dead-url=no|magazineeldoninto=EVU News|type=Speech|locationloko=London,Londono| England|publication-datevolumo=1998|volume=1998|issuenumero=1|pagespaĝoj=11–14|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180310000343/https://ivu.org/news/evu/other/gandhi2.html|archive-datearkivdato=10-a de Marchmarto 2018|access-datealirdato=9-a Marchde marto 2018|via=[[International Vegetarian Union]] and London Vegetarian Society}}</ref><ref>Stanley A. Wolpert, ''Gandhi's Passion: The Life and Legacy of Mahatma Gandhi'', Oxford University Press, 2002, 21–22, 161.</ref> [[Laktovegetarismo|Lakto-vegetarano]]j agnoskis la etikan konsistecon de la vegana pozicio sed konsideris veganan dieton kiel nepraktebla kaj zorgis, ke ĝi povus esti malhelpo al disvastigado de vegetarismo se veganoj ne kapablas partopreni sociajn rondojn kie neniu bestaĵojn manĝas. Ĉi tio fariĝis la superreganta vidpunkto de la Vegetara Societo, kiu en 1935 deklaris: "La lakto-vegetaranoj, entute, ne defendas la praktikon konsumi la laktaĵojn krom escepta oportuneco.<ref>[https://web.archive.org/web/20141019084456/http://ethik.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/inst_ethik_wiss_dialog/Leneman__L._1999._No_Animal_Food__The_Road_to_Veganism_in_Britain__1909-1944..pdf Leneman 1999], 226.</ref>

En [[aŭgusto]] [[1944|1944,]] pluraj membroj de la Vegetara Societo petis, ke sekcio de ĝia novaĵletero estu dediĉita al ne-lakta vegetarismo. Kiam la peto estis malakceptita, [[Donald Watson]], sekretario de la filio de [[Leicester]], starigis novan trimonatan novaĵleteron en novembro 1944, kun prezo. Li nomis ĝin ''La Vegana Novaĵo''.<ref>{{CiteCitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Watson|firstpersona nomo=Donald|subject-link=Donald Watson|interviewerkunaŭtoroj =intervjuinto George D. Rodger|titletitolo=Interview with Donald Watson|url=https://www.vegansociety.com/sites/default/files/DW_Interview_2002_Unabridged_Transcript.pdf|format=PDF|type=Transcript|publishereldoninto=Vegana Societo|datedato=15-a Decemberde decembro 2002|access-datealirdato=13-a Marchde marto 2018|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314041736/https://www.vegansociety.com/sites/default/files/DW_Interview_2002_Unabridged_Transcript.pdf|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|dead-url=no|}}</ref> Li elektis la vorton ''vegan'' mem, surbaze de "la unuaj tri kaj lastaj du literoj de "vegetarian", ĉar ĝi markis, laŭ la vortoj de S-ro Watson, "la komencon kaj finon de vegetarano "<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Lowbridge|firstpersona nomo=Caroline|datedato=30-a de Decemberdecembro 2017|titletitolo=Veganism: How a maligned movement went mainstream|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-leicestershire-40722965|dead-url=no|publishereldoninto=[[BBC News]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314050438/http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-leicestershire-40722965|archive-datearkivdato=14-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref>, sed demandis siajn legantojn ĉu ili povus pensi pri io pli bona ol la vorto ''vegano'' por signifi "ne-lakta vegetarano". Ili sugestis ''allvega'', ''nov-vegetarano'', ktp.<ref>Donald Watson, [https://issuu.com/vegan_society/docs/the-vegan-news-no.-2-february-1945 ''Vegan News''], February 1945, 2–3.</ref>

''The Vegan News'' ŝanĝis sian nomon al ''The Vegan'' en novembro 1945, kiam tiutempe ĝi havis 500 abonantojn. Ĝi eldonis receptojn kaj "veganan komercan liston" de senbestaj produktoj, kiel ekzemple dentopasto [[Colgate]], [[Kiwi (ciraĵo)|Kiwi]], Dawson & Owen-papervendejo kaj Gloy gluaĵo. Veganaj libroj aperis, inkluzive de veganaj receptoj de Fay K. Henderson kaj ''Aids to Vegan Diet for Children'' (Vegana Dieto por Infanoj) fare de Kathleen V. Mayo.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.vegansociety.com/take-action/campaigns/world-vegan-month|titletitolo=World Vegan Month|publishereldoninto=Vegana Societo|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314051539/https://www.vegansociety.com/take-action/campaigns/world-vegan-month|archive-datearkivdato=14-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access14-date=14a de Marchmarto 2018}}</ref>

La Vegana Societo baldaŭ klarigis, ke ĝi malakceptis la uzon de bestoj por iu ajn celo, ne nur en dieto<ref>[https://issuu.com/vegan_society/docs/the-vegan-no.-5-november-1945 ''The Vegan''], 1(5), November 1945novembro1945; for 500, [https://issuu.com/vegan_society/docs/the-vegan-autumn-1994---50th-anniversary ''The Vegan''], 10(3), Autumn 1994, iv.</ref>. En 1947, Watson skribis: "La veganoj rezignas pri ĝi tiel superstiĉe, ke la homa vivo dependas de la ekspluatado de ĉi tiuj estaĵoj kies sentoj similas al niaj propraj ...". Ekde 1948, en la unua paĝo de ''La Vegano'' legeblas: "Antaŭenigi vivon sen ekspluatado", kaj en 1951, la Societo publikigis sian difinon pri veganismo kiel "la doktrino, ke la homo devas vivi sen ekspluati bestojn".<ref>For an example of the vegan trade list, [https://issuu.com/vegan_society/docs/the-vegan-summer-1946 ''The Vegan''], 2(2), Summer 1946, 6–7.</ref> En 1956, ĝia vicprezidanto, Leslie Cross, fondis ''Plantmilk Society''; kaj en 1965, kiel Plantmilk Ltd kaj poste Plamil Foods, ĝi komencis produktadon de unu el la unuaj vaste distribuitaj [[sojlakto]]j en la okcidenta mondo<ref>[[Joanne Stepaniak]], ''The Vegan Sourcebook'', McGraw Hill Professional, 2000, [https://books.google.com/books?id=6Ia5eZIlgLUC&pg=PA5 5]; ''The Vegan'', Autumn 1949, 22.</ref>.

En la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, vegetara manĝaĵa movado aperis kiel parto de la [[Kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj|kontraŭkulturo en Usono]], kiu temis pri zorgoj pri dieto, la [[Mediprotekto|medio]] kaj malkonfido pri manĝaĵproduktantoj, kio kondukis al kreskanta intereso pri organika ĝardenado.<ref name=VA>Iacobbo, Karen and Michael Iacobbo. "Chapter 9: Peace, Love, and Vegetarianism: The Counterculture of the 1960s and 1970s", In ''Vegetarian America: A History''. Westport: Praeger, 2004.</ref><ref>Andrew F. Smith, ''Eating History'', New YorkNovjorko: Columbia University Press, 2013, [https://books.google.com/books?id=IH6KFJ4Om0oC&pg=PA197 197]; Wright 2015, 34.</ref> Unu el la plej influaj vegetaraj libroj de tiu tempo estis ''[[Dieto por Malgranda Planedo|Diet for a Small Planet]]''<ref name="npr16">{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.npr.org/sections/thesalt/2016/09/22/494984095/70s-food-movement-promoted-benefits-of-plant-based-diet|titletitolo=If You Think Eating Is A Political Act, Say Thanks To Frances Moore Lappe|lastfamilia nomo=Aubrey|firstpersona nomo=Allison|author-linkaŭtoroligilo=Allison Aubrey|datedato=22-a de Septemberseptembro 2016|department=The Salt|publishereldoninto=[[NPR]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312221600/https://www.npr.org/sections/thesalt/2016/09/22/494984095/70s-food-movement-promoted-benefits-of-plant-based-diet|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref>[[Frances Moore Lappé]], ''Diet for a Small Planet: How to Enjoy a Rich Protein Harvest by Getting Off the Top of the Food Chain'', Friends of the Earth/Ballantine, 1971; Smith 2013, [https://books.google.com/books?id=IH6KFJ4Om0oC&pg=PA197 197].</ref> de la jaro 1971, verkita de [[Frances Moore Lappé]]. Ĝi vendis pli ol tri milionojn da kopioj kaj sugestis "foriri de la pinto de la [[Manĝoĉeno]]".

Preece 2008, [https://books.google.com/books?id=uMnubkF5HjAC&pg=PA327 327]; for Ornish: Maurer 2002, 99–101.</ref>, kiu asociis viandon per media damaĝo, kaj Dro. Dean Ornish ''Program for Reversing Heart'' (1990). En 2003 du gravaj usonaj dietaj asocioj indikis, ke bone planitaj veganaj dietoj taŭgas por ĉiuj vivaj stadioj.<ref>Joan Sabaté, [http://ajcn.nutrition.org/content/78/3/502S.long "The contribution of vegetarian diets to health and disease: a paradigm shift?"], ''The American Journal of Clinical Nutrition'', 78(3), Septemberseptembro 2003, 502S–507S.

'''For Campbell and Esselstyn:''' {{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://thechart.blogs.cnn.com/2011/08/25/becoming-heart-attack-proof/|titletitolo=Gupta: Becoming heart attack proof|lastfamilia nomo=Gupta|firstpersona nomo=Sanjay|author-linkaŭtoroligilo=Sanjay Gupta|datedato=25-a Augustde 2011aŭgusto2011|publishereldoninto=[[CNN]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312220402/http://thechart.blogs.cnn.com/2011/08/25/becoming-heart-attack-proof/|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access12-date=12a de Marchmarto 2018}}

'''For ''Eating Animals'':''' {{CiteCitaĵo newsel novaĵo|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/11/20/AR2009112001684.html|titletitolo=Book Review: ''Eating Animals'' by Jonathan Safran Foer|lastfamilia nomo=Yonan|firstpersona nomo=Joe|datedato=22 Novembernovembro 2009|website=[[The Washington Post]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312220800/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/11/20/AR2009112001684.html|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access12-date=12a de Marchmarto 2018}}

'''For Esselystyn and ''Forks over Knives'':''' {{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.cnn.com/2011/HEALTH/08/19/heart.attack.proof.diet/|titletitolo=The 'heart attack proof' diet?|lastfamilia nomo=Martin|firstpersona nomo=David S.|datedato=25 Novembernovembro 2011|publishereldoninto=CNN|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312221202/http://www.cnn.com/2011/HEALTH/08/19/heart.attack.proof.diet/|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access12-date=12a de Marchmarto 2018}}</ref>

En la [[1980-aj jaroj|1980-aj jaroj,]] veganismo asociiĝis kun [[punka subkulturo]] kaj [[Politika ideologio|ideologioj]], precipe [[Rektaj punkoj|rektaj punkoj en Usono]]<ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Haenfler|firstpersona nomo=Ross|titletitolo=Straight Edge: Hardcore Punk, Clean Living Youth, and Social Change|yearjaro=2006|publishereldoninto=Rutgers University Press|isbn=978-0-8135-3851-8|ref=harv|pagespaĝoj=53, 427–8}}</ref>, kaj [[anarkia punko | anarkiaj punkoj]] en Britio.<ref>{{CiteCitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Tilbürger|first1persona nomo=Len|last2kunaŭtoroj=Kale|first2=, Chris P.|yearjaro=2014|titletitolo='Nailing Descartes to the Wall': animal rights, veganism and punk culture|url=https://theanarchistlibrary.org/library/len-tilburger-and-chris-p-kale-nailing-descartes-to-the-wall-animal-rights-veganism-and-punk-cu|dead-url=no|type=[[Zine]]|publishereldoninto=Active Distribution|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312223555/https://theanarchistlibrary.org/library/len-tilburger-and-chris-p-kale-nailing-descartes-to-the-wall-animal-rights-veganism-and-punk-cu|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018|via=The Anarchist Library}}</ref> Ĉi tiu asocio daŭras ĝis la [[21-a jarcento]], kiel montris la eminenteco de veganaj punkaj eventoj kiel ekzemple [[Fluff Fest]] en [[Eŭropo]].<ref name="sober">{{citecitaĵo bookel libro|url=https://books.google.cz/books?id=YWb7BgAAQBAJ&pg=PA137#v=onepage&q&f=false|titletitolo=Sober Living for the Revolution: Hardcore Punk, Straight Edge, and Radical Politics|page=137|lastfamilia nomo=Kuhn|firstpersona nomo=Gabriel|publishereldoninto=PM Press|datedato=2010|isbn=978-1604860511|author-linkaŭtoroligilo=Gabriel_Kuhn|accessdateaccessdato=7-a de Octoberoktobro 2017}}</ref>

Intereso pri veganismo en la [[2010-aj jaroj]]<ref name="Early2010sMainstreaming">{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.cbsnews.com/news/vegan-diets-become-more-popular-more-mainstream/|titletitolo=Vegan Diets Become More Popular, More Mainstream|datedato=5 January-a de januaro 2011|publishereldoninto=[[CBS News]]|agency=[[Associated Press]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180301171201/https://www.cbsnews.com/news/vegan-diets-become-more-popular-more-mainstream/|archive-datearkivdato=1-a de Marchmarto 2018|dead-urlalirdato=no|access1-date=1a Marchde marto 2018}}{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.cbc.ca/news/canada/from-pro-athletes-to-ceos-and-doughnut-cravers-the-rise-of-the-vegan-diet-1.1049116|titletitolo=From pro athletes to CEOs and doughnut cravers, the rise of the vegan diet|lastfamilia nomo=Nijjar|firstpersona nomo=Raman|datedato=4-a de junio 2011|publishereldoninto=[[CBC News]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180301170652/http://www.cbc.ca/news/canada/from-pro-athletes-to-ceos-and-doughnut-cravers-the-rise-of-the-vegan-diet-1.1049116|archive-datearkivdato=1-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=1-a Marchde marto 2018}}{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/features/no-meat-no-dairy-no-problem-is-2014-the-year-vegans-become-mainstream-9032064.html|titletitolo=No meat, no dairy, no problem: is 2014 the year vegans become mainstream?|lastfamilia nomo=Molloy|firstpersona nomo=Antonia|datedato=31-a de Decemberdecembro 2013|website=[[The Independent]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180322231210/https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/features/no-meat-no-dairy-no-problem-is-2014-the-year-vegans-become-mainstream-9032064.html|archive-datearkivdato=22-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=22-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref name="Late2010sMainstreaming">{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|url=https://www.theglobeandmail.com/life/food-and-wine/food-trends/vegan-cuisine-moves-into-the-mainstream/article22430440/|titletitolo=Vegan cuisine moves into the mainstream&nbsp;– and it's actually delicious|lastfamilia nomo=Tancock|firstpersona nomo=Kat|datedato=13 January-a de januaro 2015|website=[[The Globe and Mail]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180301165409/https://www.theglobeandmail.com/life/food-and-wine/food-trends/vegan-cuisine-moves-into-the-mainstream/article22430440/|archive-datearkivdato=1-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access1-date=1a de Marchmarto 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Crawford|firstpersona nomo=Elizabeth|datedato=17-a de Marchmarto 2015|titletitolo=Vegan is going mainstream, trend data suggests|url=https://www.foodnavigator-usa.com/Article/2015/03/17/Vegan-is-going-mainstream-trend-data-suggests|dead-url=no|website=FoodNavigator-USA|publishereldoninto=[[William Reed Business Media]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180414003926/https://www.foodnavigator-usa.com/Article/2015/03/17/Vegan-is-going-mainstream-trend-data-suggests|archive-datearkivdato=14-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=13-a de Aprilaprilo 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Oberst|firstpersona nomo=Lindsay|datedato=18 January-a de januaro 2018|titletitolo=Why the Global Rise in Vegan and Plant-Based Eating Isn't A Fad (600% Increase in U.S. Vegans + Other Astounding Stats)|url=https://foodrevolution.org/blog/vegan-statistics-global/|dead-url=no|department=Future of Food|website=Food Revolution Network|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180414003918/https://foodrevolution.org/blog/vegan-statistics-global/|archive-datearkivdato=14-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=13-a Aprilde aprilo 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Jones-Evans|firstpersona nomo=Dylan|datedato=24 January-a de januaro 2018|titletitolo=The rise and rise of veganism and a global market worth billions|url=https://www.walesonline.co.uk/business/business-opinion/rise-rise-veganism-global-market-14199168|dead-url eldoninto=no|website=WalesOnline|publisher=[[ eldoninto ''Media Wales]]''|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180414005141/https://www.walesonline.co.uk/business/business-opinion/rise-rise-veganism-global-market-14199168|archive-datearkivdato=14-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=13-a de Aprilaprilo 2018}}</ref><ref name=Pendergrast>Nick Pendergrast, "Environmental Concerns and the Mainstreaming of Veganism", inen T. Raphaely (edeld.), ''Impact of Meat Consumption on Health and Environmental Sustainability'', IGI Global, 2015, [https://books.google.com/books?id=Gkz-CgAAQBAJ&pg=PA106 106].</ref> especially in the latter half.<ref name="Late2010sMainstreaming"/><ref name="Hancox2018">{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Hancox|firstpersona nomo=Dan|datedato=1-a de Aprilaprilo 2018|titletitolo=The unstoppable rise of veganism: how a fringe movement went mainstream|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2018/apr/01/vegans-are-coming-millennials-health-climate-change-animal-welfare|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180402155807/https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2018/apr/01/vegans-are-coming-millennials-health-climate-change-animal-welfare|archive-datearkivdato=2-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=2-a de Aprilaprilo 2018}}</ref> estis reflektita en Vikipedio, kie veganaj paĝoj ricevis pli da vizitoj ol vegetaraj.

La vegana dieto iĝis ĉiam pli ĉefa en la 2010-aj jaroj, precipe en ĉi-lasta duono. ''[[The Economist]]'' deklaris 2019 "la jaron de la vegano".<ref name="parkerECON">{{citecitaĵo webel la reto |last1familia nomo=Parker |first1persona nomo=John |titletitolo=The year of the vegan|url=https://worldin2019.economist.com/theyearofthevegan|publishereldoninto=The Economist |accessdateaccessdato=19-a de Februaryfebruaro 2019}}</ref> La [[Eŭropa Parlamento]] difinis la signifon de vegano por nutraĵ-etikedoj en 2010, valida ekde 2015.<ref>[http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P7-TA-2010-0222&language=EN&ring=A7-2010-0109 "European Parliament legislative resolution of 16-a de junio 2010"], European Parliament: "The term 'vegan' shall not be applied to foods that are, or are made from or with the aid of, animals or animal products, including products from living animals."</ref> Restoraciaj ĉenoj komencis marki veganajn produktojn en siaj menuoj kaj superbazaroj plibonigis la selektadon de veganaj pretigitaj manĝaĵoj.<ref>Rynn Berry, "Veganism", ''The Oxford Companion to American Food and Drink'', Oxford University Press, 2007, [https://books.google.com/books?id=AoWlCmNDA3QC&pg=PA604 604–605].</ref> La [[Angla lingvo|anglalingva]] artikolo ĉe [[Anglalingva Vikipedio|Vikipedio]] pri veganismo estis rigardita 73,000 fojojn en [[aŭgusto]] 2009 sed 145,000 fojojn en aŭgusto 2013; artikoloj pri veganismo estis rigarditaj pli dum ĉi tiu periodo ol artikoloj pri vegetarismo en la Vikipedio de la [[Anglalingva Vikipedio|angla]], [[Franclingva Vikipedio|franca]], [[Germanlingva Vikipedio|germana]], [[Portugallingva Vikipedio|portugala]], [[Ruslingva Vikipedio|rusa]] kaj [[Hispanlingva Vikipedio|hispana]] lingvoj.<ref name=pageviews>[http://www.boell.de/sites/default/files/meat_atlas2014.pdf ''Meat Atlas''] [https://web.archive.org/web/20140111043541/http://www.boell.de/sites/default/files/meat_atlas2014.pdf arkivigita laŭ stato de januaro 2014], Heinrich Böll Foundation, Friends of the Earth Europe, 2014, 57.{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Chalabi|firstpersona nomo=Mona|author-linkaŭtoroligilo=Mona Chalabi|datedato=9 January-a de januaro 2014|titletitolo=Meat atlas shows Latin America has become a soybean empire|url=https://www.theguardian.com/news/datablog/2014/jan/09/meat-atlas-latin-america-soybean-empire-food|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313000311/https://www.theguardian.com/news/datablog/2014/jan/09/meat-atlas-latin-america-soybean-empire-food|archive-datearkivdato=13-a de Marchmarto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref> En 2016 [[guglo]]-serĉoj pri "vegano" plialtiĝis je 90%, 32 procentoj pli ol la antaŭa jaro.<ref name=pageviews/>

La tutmonda imitaĵa merkato kreskis je 18% inter 2005 kaj 2010,<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|datedato=4 January-a de januaro 2017|titletitolo=Google Trends shows 90% increase in 'vegan' searches in 2016|url=http://www.veganfoodandliving.com/google-trends-shows-90-increase-in-vegan-searches-in-2016/|dead-url=no|workverkaĵo=Vegan Food & Living|publishereldoninto=Anthem Publishing|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180403205457/http://www.veganfoodandliving.com/google-trends-shows-90-increase-in-vegan-searches-in-2016/|archive-datearkivdato=3-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=3-a de Aprilaprilo 2018}}</ref> kaj en Usono je 8 procento<ref name=Burt18May2012>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/features/is-this-the-end-of-meat-7765871.html|titletitolo=Is this the end of meat?|lastfamilia nomo=Burt|firstpersona nomo=Kate|datedato=18-a de Maymajo 2012|website=The Independent|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180312235936/https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/features/is-this-the-end-of-meat-7765871.html|archive-datearkivdato=12-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref> inter 2012 kaj 2015, ĝis 553 milionoj da [[Usona dolaro|usonaj dolaroj]] jare. La ''De Vegetarische Slager'', la unua konata vegetara buĉisto, vendante imitajn viandojn, malfermiĝis en [[Nederlando]]<ref name=Shah8Jan2016>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Shah|firstpersona nomo=Allie|datedato=8 January-a de januaro 2016|titletitolo=Nation's first vegan butcher shop to open in Minneapolis Jan. 23|url=http://www.startribune.com/nation-s-first-vegan-butcher-shop-to-open-in-minneapolis-jan-23/364641531/|dead-urlverkaĵo=no|work=[[Star Tribune]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313000004/http://www.startribune.com/nation-s-first-vegan-butcher-shop-to-open-in-minneapolis-jan-23/364641531/|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref> en 2010, dum la unua vegana buĉisto de Usono, la ''Herbivora Butcher'', malfermiĝis en [[Mineapolo]] en 2016<ref name=Burt18May2012/><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Walraven|firstpersona nomo=Michel|datedato=14-a de Septemberseptembro 2011|titletitolo=Vegetarian butchers make a killing|url=https://www.rnw.nl/english/article/vegetarian-butchers-make-a-killing|dead-url=yes|publishereldoninto=[[Radio NetherlandsNederland Wereldomroep / Radio Nederlando Tutmonda Worldwide]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20140404112944/https://www.rnw.nl/english/article/vegetarian-butchers-make-a-killing|archive-datearkivdato=4-a Aprilde aprilo 2014|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref>. Antaŭ 2016, kvardek naŭ procentoj de usonanoj trinkis vegetaĵan lakton, kvankam 91 procentoj ankoraŭ trinkis bovinan lakton. En [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]], la vegetaĵa lakto-merkato pliiĝis je 155 procentoj en du jaroj, el 36 milionoj da litroj en 2011 ĝis 92 milionoj en 2013.<ref name=Shah8Jan2016/><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Locker|firstpersona nomo=Melissa|datedato=7 January-a de januaro 2016|titletitolo=A Vegan 'Butcher Shop' Is Opening in Minnesota|url=http://time.com/4171727/a-vegan-butcher-shop-is-opening-in-minnesota/|dead-url=no|workverkaĵo=[[Time (magazine)|TIME]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313002730/http://time.com/4171727/a-vegan-butcher-shop-is-opening-in-minnesota/|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Gajanan|firstpersona nomo=Mahita|datedato=29 January-a de januaro 2016|titletitolo=The Herbivorous Butcher: sausage and steak – but hold the slaughter|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/jan/29/the-herbivorous-butcher-minneapolis-minnesota-vegan-meats|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313002813/https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/jan/29/the-herbivorous-butcher-minneapolis-minnesota-vegan-meats|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref> La lando spertis 185% pliigon en novaj veganaj produktoj inter 2012 kaj 2016. En 2011, la unuaj veganaj superbazaroj en [[Eŭropo]] aperis en [[Germanio]]: Vegilicious en [[Dortmund]] kaj [[Veganz]] en [[Berlino]].

Veganismo kreskis ankaŭ laŭ populareco en [[Honkongo]] kaj [[Ĉeftera Ĉinio|kontienta Ĉinio]], precipe inter [[Y-Generacio|jarmiluloj]]<ref name="HongKong2017">{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Moon|firstpersona nomo=Louise|datedato=28-a Octoberde oktobro 2017|titletitolo=Inside Hong Kong’s growing appetite for veganism|url=http://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/2117326/inside-hong-kongs-growing-appetite-veganism|dead-url=no|department=Hong Kong (Health & Environment)|workverkaĵo=[[ verkaĵo ''South China Morning Post]]|publishereldoninto=[[Alibaba Group]]eldoninto grupo ''Alibaba''|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180410210738/http://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/2117326/inside-hong-kongs-growing-appetite-veganism|archive-datearkivdato=10-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=10-a Aprilde aprilo 2018|quote=In contrast, Hong Kong residents in 2015 consumed the highest amount of meat and seafood in the world, at 140kg per capita, a study by global market research company Euromonitor found. Yet in the five years from 2015 to 2020, China's vegan market is expected to rise by more than 17 per cent – marking the fastest growth rate internationally in that period and offering proof the trend has filtered into the region in recent years.}}</ref>. Oni taksas, ke la ĉina vegana merkato kreskos pli ol 17 procentojn inter 2015 kaj 2020, kiu estas atendita kiel "la plej rapida kreskiga kurzo internacie en tiu periodo". Ĉi tio superas la antaŭviditan kreskon en la dua kaj tria plej rapide kreskantaj veganaj merkatoj internacie en la sama periodo, la [[Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]] (10,6%) kaj Aŭstralio (9,6%). Entute, ekde 2016, la plej granda parto de veganaj konsumantoj tutmonde nuntempe vivas en Azia [[Pacifiko]] kun 9 procentoj de homoj sekvantaj veganan dieton.<ref name=MintelApril2016>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|datedato=April 2016|titletitolo=US sales of dairy milk turn sour as non-dairy milk sales grow 9% in 2015|url=https://www.mintel.com/press-centre/food-and-drink/us-sales-of-dairy-milk-turn-sour-as-non-dairy-milk-sales-grow-9-in-2015|dead-url=yes|publishereldoninto=[[ eldoninto ''Mintel]]''|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180126012935/https://www.mintel.com/press-centre/food-and-drink/us-sales-of-dairy-milk-turn-sour-as-non-dairy-milk-sales-grow-9-in-2015|archive-datearkivdato=26 January-a de januaro 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018.}}</ref>

Kontraŭ la bildo de mem-senigo montrita de aktivuloj por la bestaj rajtoj, veganismo estis promociita kiel ŝikeca afero; en 2015, la redaktisto de [[Yahoo!]] Manĝado deklaris ke ĝi fariĝis "varo"<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Gordinier|firstpersona nomo=Jeff|datedato=29-a de Septemberseptembro 2015|titletitolo=Vegans Go Glam|url=https://www.nytimes.com/2015/09/30/dining/vegan-diet-lifestyle-recipes.html|dead-url=no|workverkaĵo=The New York Times|locationloko=Calabasas, California|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313061550/https://www.nytimes.com/2015/09/30/dining/vegan-diet-lifestyle-recipes.html|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018;}}</ref>. [[Famulo|Famuloj]], [[Atleto|atletoj]], kaj [[Politikisto|politikistoj]] adoptis veganajn dietojn, kelkaj serioze, aliaj nur portempe.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Holpuch|firstpersona nomo=Amanda|datedato=26 Novembernovembro 2013|titletitolo=Al Gore follows Bill Clinton's lead with apparent turn to veganism |url=https://www.theguardian.com/world/2013/nov/26/al-gore-goes-vegan-bill-clinton|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|locationloko=New YorkNovjorko|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313062347/https://www.theguardian.com/world/2013/nov/26/al-gore-goes-vegan-bill-clinton|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Stein|first=Joel|author-linkpersona nomo=Joel Stein|datedato=4-a de Novembernovembro 2010|titletitolo=The Rise of the Power Vegans|url=https://www.businessweek.com/magazine/content/10_46/b4203103862097.htm |dead-urlverkaĵo=yes|work=[[Bloomberg Businessweek]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20120128224823/http://www.businessweek.com/magazine/content/10_46/b4203103862097.htm|archive-datearkivdato=28 January-a de januaro 2012|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}</ref> La ideo pri "fleksebla vegano" gajnis monon: la kolumnisto pri nutrado de [[The New York Times]], Mark Bittman, en '' VB6'' (2013), rekomendis manĝi veganan manĝon ĝis la 6-a ptm.<ref name=Mesure8Dec2013/> <ref name=Guttman4Oct2013>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Guttman|firstpersona nomo=Amy|datedato=4-a de Octoberoktobro 2013|titletitolo=Meat-Drenched Oktoberfest Warms To Vegans|url=https://www.npr.org/sections/thesalt/2013/10/04/229181556/meat-drenched-oktoberfest-warms-to-vegans|dead-url=no|department=The Salt|publishereldoninto=NPR|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313070451/https://www.npr.org/sections/thesalt/2013/10/04/229181556/meat-drenched-oktoberfest-warms-to-vegans|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}</ref> En 2013, la [[Oktobrofesto|Oktoberfesto]] en [[Munkeno]], tradicie afero pri viandaĵoj, ofertis veganajn pladojn por la unua fojo en ĝia 200-jara historio.<ref name=Khomami8Feb2015>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Khomami|firstpersona nomo=Nadia|datedato=8-a de Februaryfebruaro 2015|titletitolo=From Beyoncé to the Baftas, vegan culture gets star status|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2015/feb/08/veganism-celebrities-baftas-beyonce-health-animal-welfare|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313002807/https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2015/feb/08/veganism-celebrities-baftas-beyonce-health-animal-welfare|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018|quote=In 2012 there were an estimated 150,000 vegans in the UK, a number thought to have increased dramatically. Mintel's 2014 report on the market for dairy drinks, milk and cream, showed the non-dairy market jumping from 36m litres in 2011 to 92m litres in 2013, an increase of 155%. Plant-based, non-dairy foods are worth £150.6m a year and sales of soya-based alternatives to yoghurt are rising by 8% year on year.}}</ref><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Wandel|firstpersona nomo=Hannah|editor-lastfamilia nomo=Witkop|editor-firstpersona nomo=Nathan|datedato=10-a de Marchmarto 2011|titletitolo=Europe's first vegan supermarket opens in Dortmund|url=http://www.dw.com/en/europes-first-vegan-supermarket-opens-in-dortmund/a-14903137|dead-url=yes|publishereldoninto=[[Deutsche Welle]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180127090327/http://www.dw.com/en/europes-first-vegan-supermarket-opens-in-dortmund/a-14903137|archive-datearkivdato=27 January-a de januaro 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref name=Mesure8Dec2013>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Mesure|firstpersona nomo=Susie|datedato=8-a de Decemberdecembro 2013|titletitolo=Veganism 2.0: Let them eat kale|url=https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/news/veganism-20-let-them-eat-kale-8990874.html|dead-url=no|workverkaĵo=The Independent|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180313002821/https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/news/veganism-20-let-them-eat-kale-8990874.html|archive-datearkivdato=13-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=12-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Kritikistoj de veganismo pridubis la evoluan legitimecon kaj sanajn efikojn de vegana dieto<ref name="HongKong2017"/>, kaj montris longdaŭran filozofian tradicion, kiu diris, ke homoj estas superaj al aliaj bestoj.<ref>Rachel A. Ankeny, "Food and Ethical Consumption", in J. M. Pilcher (edeld.), ''The Oxford Handbook of Food History'', Oxford University Press, 2012, [https://books.google.com/books?id=KDNpAgAAQBAJ&pg=PA464 464].</ref><ref>Anthony Bourdain, ''[[Kitchen Confidential (book)|Kitchen Confidential]]'', New YorkNovjorko: Bloomsbury Publishing, 2000, 70.</ref> [[Anthony Bourdain]], fama kuiristo, verkis en 2000, ke "vegetaranoj, kaj ilia frakcio simila al [[Hizbulaho]],<ref>Matthew B. Ruby, [https://foodethics.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/p_foodethik/Ruby__Matthew_2012._Research_Review_Vegetarianism._A_blossoming_field_of_study.pdf "Vegetarianism. A blossoming field of study"], ''Appetite'', 58(1), Februaryfebruaro 2012, 141–150.</ref> la veganoj, estas konstante iritanta al iu kuiristo, kiu valoras meritojn". Pluraj vegetaraj verkistoj argumentis, ke la restriktoj de vegana vivmaniero estas nepraktikaj, kaj ke vegetarismo estas pli bona celo.<ref>Tzachi Zamir, ''Ethics and the Beast'', Princeton: Princeton University Press, 2011, 97.</ref>

Veganoj ne manĝas [[bovaĵo]]<nowiki/>n, [[porkaĵo]]<nowiki/>n, [[kokaĵo]]<nowiki/>n, [[Kortobirdo|birdaĵo]]<nowiki/>jn, [[Ĉasbestoj|ĉasbestojn]], marproduktojn, [[ovo]]<nowiki/>jn, [[Laktoprodukto|laktaĵoj]]<nowiki/>n aŭ aliajn bestajn produktojn. Dietaj veganoj eventuale uzas bestajn produktojn en [[Vesto|vestaĵo]]<nowiki/>j (kiel [[ledo]], [[lano]] kaj [[silko]]), en higienaj purigaĵoj kaj simile. Etika veganismo etendiĝas ne nur al manĝaĵoj, sed ankaŭ al portado aŭ uzo de bestodevenaj produktoj, kaj malakceptas la varojn en kiuj troviĝas rekte bestaj devenoj aŭ nerekte ĝia ekspluatado. La [[Vegana Societo|Brita Vegana Societo]] certigas produkton nur se ĝi estas libera je besta implikiĝo kaj praktiko kiel eble, kaj, inkluzive de bestprovizoj, sed "agnoskas, ke ne ĉiam eblas fari elekton, kiu evitas la uzon de bestoj", afero emfazita en 2016 kiam iĝis konate, ke la novaj cirkulantaj [[Brita pundo|britaj pundoj]] je £ 5 enhavis [[sebo]]n.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://vegansociety.com/Lifestyle-And-Nutrition/Food/Criteria-for-Vegan-Food.aspx|titletitolo=Criteria for Vegan Food|publishereldoninto=Vegana Societo|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20100207022227/http://vegansociety.com/Lifestyle-And-Nutrition/Food/Criteria-for-Vegan-Food.aspx|archive-datearkivdato=7-a Februaryde februaro 2010|dead-url=yes|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Grava koncerno estas la kazo de [[Kuracilo|medikamento]]<nowiki/>j, kiuj estas kutime testataj sur bestoj por certigi, ke ili estas efikaj kaj sekuraj, kaj povas ankaŭ enhavi bestajn ingrediencojn, kiel [[laktozo]], [[gelateno]] aŭ [[Stearata acido|stearato]]j. Povas esti neniu alternativo al preskribita medikamento aŭ tiuj alternativoj eble ne taŭgas, malpli efikas, aŭ havas pli malfavorajn kromefikojn.<ref name=VTS>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://vegansociety.com/your-business/vegan-trademark-standards|titletitolo=Vegan Trademark standards|publishereldoninto=Vegana Societo|date=|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314010829/https://vegansociety.com/your-business/vegan-trademark-standards|archive-datearkivdato=14-a de Marchmarto 2018|dead-urlalirdato=no|access13-date=13a de Marchmarto 2018}}</ref><ref name=AmVeg>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.americanvegan.org/vegan.htm|titletitolo=What is Vegan?|publishereldoninto=[[Usona Vegana Societo]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180317065205/http://www.americanvegan.org/vegan.htm|archive-datearkivdato=17-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access17-date=17a de Marchmarto 2018}}</ref> Eksperimentado per laboratoriaj bestoj ankaŭ estas uzata por pritaksi la sekurecon de [[vakcino]]j, [[Manĝa aldonaĵo|manĝaĵaj aldonaĵoj]], [[Kosmetiko|kosmetikaĵoj]], [[Lavpasto|hejmaj higienaj produktoj]], laborejaj kemiaĵoj, kaj multaj aliaj substancoj.<ref name=VSmedications>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.vegansociety.com/resources/nutrition-and-health/medications|titletitolo=Medications|publishereldoninto=Vegana Societo|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314011249/https://www.vegansociety.com/resources/nutrition-and-health/medications|archive-datearkivdato=14-a de Marchmarto 2018|dead-urlalirdato=no|access13-date=13a de Marchmarto 2018}}</ref><ref name="Guardian 29-a de Novembernovembro 2016">{{citecitaĵo newsel novaĵo |lastfamilia nomo= Kollewe |firstpersona nomo= Julia | titletitolo= Bank of England urged to make new £5 note vegan-friendly |url= https://www.theguardian.com/business/2016/nov/29/bank-of-england-urged-to-make-new-5-note-vegan-friendly | datedato= 29-a de Novembernovembro 2016|newspaper= [[The Guardian]] |locationloko=London| accessdateaccessdato= 7 January-a de januaro 2019 }}</ref><ref name="BBC News 8-a de Decemberdecembro 2016">{{citecitaĵo webel la reto | titletitolo= How difficult is it to avoid animal products in everyday life? |url= https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-38205600 | lastfamilia nomo= Halford | firstpersona nomo= Jodie| datedato= 8-a de Decemberdecembro 2016| website= [[BBC News Online]] | accessdateaccessdato= 7 January-a de januaro 2019 }}</ref>

La filozofo [[Gary Steiner]] argumentas, ke ne eblas esti tute vegana, ĉar bestaj uzoj kaj produktoj estas "profunde kaj nepercepteble teksitaj en la ŝtofon de la homa socio". Komunaj bestaj produktoj inkluzivas [[albumino]]n, [[alantoino]]n, [[abelvakso]]n, [[sango]]n, fiŝvostaĵon, [[osta porcelano]], [[karmino]]n, [[kazeino]]n, [[kastoreo]]n, [[Karmino|koĉenilo]]n, [[elastino]]n, [[Emuoleo|emu-oleo]]n, gelatenon, [[mielo]]n, fiŝvostaĵon, [[keratino]]n, [[Laktata acido|laktatan acidon]], ktp. Kelkaj el ĉi tiuj estas kemiaj komponaĵoj, kiuj povas esti derivitaj el bestaj produktoj, plantoj aŭ petrolkemiaĵoj. [[Alantoino]], [[laktata acido]], [[Vitamino A|retinolo]] kaj [[skualeno]], ekzemple, povas esti veganaj. Ĉi tiuj produktoj kaj iliaj originoj ne ĉiam inkluzivas la liston de ingrediencoj. Legomoj mem, eĉ el organikaj bienoj, povas uzi bestajn sterkojn; "veganaj" legomoj nur uzas sensterkan [[komposto]]n.<ref name=NRC2004>{{citecitaĵo bookel libro |datedato= 2004|titletitolo= Science, Medicine, and Animals. Safety Testing |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK24645/ |locationloko= Washington (DC): National Academies Press (US) |publishereldoninto= National Research Council (US) Committee to Update Science, Medicine, and Animals}}</ref>

Kelkaj veganoj ne aĉetas lanajn vestojn, silkajn [[koltuko]]<nowiki/>jn, ledajn ŝuojn, litotukojn, kiuj enhavas [[Grizaj anseroj|anserajn]] aŭ anasajn plumojn, perlajn juvelojn, ordinaran sapon <ref>Stepaniak 2000, [https://books.google.com/books?id=6Ia5eZIlgLUC&pg=PA20 20], [https://books.google.com/books?id=6Ia5eZIlgLUC&pg=PA115 115–118], [https://books.google.com/books?id=6Ia5eZIlgLUC&pg=PA154 154].</ref>(kutime enhavantaj bestajn grasojn), aŭ kosmetikaĵojn, kiuj enhavas bestajn produktojn.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.veganpeace.com/ingredients/ingredients.htm|titletitolo=Ingredients|lastfamilia nomo=Embar|firstpersona nomo=Wanda|publishereldoninto=Vegan Peace|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180126012455/https://www.veganpeace.com/ingredients/ingredients.htm|archive-datearkivdato=26 January-a de januaro 2018|dead-url=yes|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}David L. Meeker (edeld.), [http://assets.nationalrenderers.org/essential_rendering_book.pdf ''Essential Rendering: All About The Animal By-Products Industry''], National Renderers Association, 2006.</ref><ref>{{citecitaĵo newsel novaĵo |last1familia nomo=Barkham |first1persona nomo=Patrcik |titletitolo='We’re humus sapiens': the farmers who shun animal manure |url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/jan/12/were-humus-sapiens-the-farmers-who-shun-animal-manure |accessdateaccessdato=14 January-a de januaro 2019 |workverkaĵo=[[The Guardian]] |datedato=12 January-a de januaro 2019}}</ref> Ili evitas kelkajn vakcinojn; la [[kontraŭgripa vakcino]], ekzemple, kutime kreskas en kokinaj ovoj, kvankam efika alternativo, ''Flublok'', estas vaste havebla en Usono. Neveganaĵoj akiritaj antaŭ ol ili fariĝis veganaj povus esti donacitaj kiel [[karitato]] aŭ uzataj ĝis eluziĝo. Kelkaj veganaj vestoj, precipe ledaj alternativoj, estas faritaj el nafto-produktoj, kiuj kaŭzis kritikojn pro la [[Mediprotekto|media]] damaĝo implikita en ĝia produktado.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.cdc.gov/flu/protect/vaccine/qa_flublok-vaccine.htm|titletitolo=Flublok Seasonal Influenza (Flu) Vaccine|datedato=14-a Decemberde decembro 2017|publishereldoninto=[[ Centroj por Kontrolo kaj Antaŭzorgo de Malsanoj (''Centers for Disease Control and Prevention'') en [[Usono]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180314013058/https://www.cdc.gov/flu/protect/vaccine/qa_flublok-vaccine.htm|archive-datearkivdato=14-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access13-date=13a de Marchmarto 2018}}</ref>

La ĉefa diferenco inter vegana kaj [[Vegetarismo|vegetara]] dietoj estas, ke veganoj ekskludas laktaĵojn kaj ovojn. Etikaj veganoj evitas ilin pro la premiso ke ilia produktado kaŭzas bestajn suferojn kaj antaŭtempan morton. En la produktado de ovoj, plej multaj masklaj idoj estas forigitaj kaj mortigitaj ĉar ili ne demetas ovojn. Por akiri bovinan lakton, la bovinoj estas perforte kaj artefarite gravedigitaj por produkti lakton; ili kapablas doni lakton dum tri aŭ sep jaroj, kaj post tio estas buĉitaj. Iliaj bovidoj ofte estas apartigitaj de siaj patrinoj post 24 horoj post la naskiĝo, kaj ricevas laktan anstataŭanton por reteni la bovinan lakton por homa konsumo. La bovidoj estas buĉitaj preskaŭ tuj ĉe la naskiĝo, senditaj por bovidaĵ-produktado, aŭ breditaj por iĝi bovaĵo.<ref name="Slate">{{CiteCitaĵo journalel gazeto|url=https://www.slate.com/articles/life/food/2008/07/the_great_vegan_honey_debate.html|titletitolo=The Great Vegan Honey Debate: Is honey the dairy of the insect world?|lastfamilia nomo=Engber|firstpersona nomo=Daniel|datedato=30-a de julio 2008|journalgazeto=Slate|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180309213633/https://www.slate.com/articles/life/food/2008/07/the_great_vegan_honey_debate.html|archive-datearkivdato=9-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=9-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Veganaj grupoj malkonsentas pri insektaj produktoj.<ref name="VeganSoc">{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.vegansociety.com/go-vegan/honey-industry|titletitolo=The honey industry|publishereldoninto=[[Vegana Societo]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180309212116/https://www.vegansociety.com/go-vegan/honey-industry|archive-datearkivdato=9-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access9-date=9a Marchde marto 2018}}</ref><ref name=AmVeg/><ref name="Slate"/> Nek la [[Vegana Societo|Brita Vegana Societo]] nek la [[Usona Vegana Societo]] konsideras, ke [[mielo]], [[silko]] kaj aliaj insektaj produktoj taŭgas por veganoj.<ref name=egg>S. Aerts, etkaj al.aliaj, "Culling of day-old chicks: opening the debates of Moria?" in Kate Millar, Pru Hobson West, Brigitte Nerlich (edseld.), ''Ethical Futures: Bioscience and Food Horizons'', Wageningen Academic Publishers, 2009, [https://books.google.com/books?id=cFwbq035LsQC&pg=PA117 117].</ref> Insektodevenaj produktoj povas esti difinitaj multe pli vaste, ĉar komercaj abeloj estas uzataj por poleni ĉirkaŭ 100 malsamajn manĝkultivaĵojn.<ref>[[Lori Gruen]], ''Ethics and Animals'', Cambridge University Press, 2011, 85–86.</ref><ref>Erik Marcus, ''Veganism: The New Ethics of Eating'', McBooks Press, 2000, [https://books.google.com/books?id=ONYfgAGyvPQC&pg=PA128 128–129].</ref>

Pro la media efiko de vianda, nutra manĝaĵo kaj la etikaj problemoj kiujn ĝi prezentas por veganoj, multaj veganaj aktivuloj etendas sian filozofion por inkludi la dietojn al [[dombesto]]j.<ref name="PetFoodEnvironment">{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Heinze|firstpersona nomo=Cailin|datedato=15-a de Marchmarto 2017|titletitolo=A big pawprint: The environmental impact of pet food|url=https://theconversation.com/a-big-pawprint-the-environmental-impact-of-pet-food-74004|dead-url=no|department=Environment+Energy|workverkaĵo=[[Theretejo Conversation (website)|The Conversation]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180413223017/https://theconversation.com/a-big-pawprint-the-environmental-impact-of-pet-food-74004|archive-datearkivdato=13-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=13-a de Aprilaprilo 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Hewitt|firstpersona nomo=Alison|datedato=4-a Augustde 2017aŭgusto2017|titletitolo=The truth about cats' and dogs' environmental impact|url=https://newsroom.ucla.edu/releases/the-truth-about-cats-and-dogs-environmental-impact|dead-url=no|department=UCLA Newsroom|publishereldoninto=[[University ofUniversitato California,de Kalifornio ĉe Los Angeles-Anĝeleso]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180412030628/https://newsroom.ucla.edu/releases/the-truth-about-cats-and-dogs-environmental-impact|archive-datearkivdato=12-a Aprilde aprilo 2018|access-datealirdato=12-a de Aprilaprilo 2018}}</ref><ref name="Rastogi2010">{{CiteCitaĵo bookel libro|url=https://www.slate.com/articles/health_and_science/the_green_lantern/2010/02/the_trouble_with_kibbles.html|titletitolo=The Trouble With Kibbles|lastfamilia nomo=Rastogi|firstpersona nomo=Nina|datedato=23-a de Februaryfebruaro 2010|department=Health and Science (The Green Lantern)|magazine=[[Slate (magazine)|Slate]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180412083930/https://www.slate.com/articles/health_and_science/the_green_lantern/2010/02/the_trouble_with_kibbles.html|archive-datearkivdato=12-a Aprilde aprilo 2018|dead-url=no|access-datealirdato=12-a de Aprilaprilo 2018}}</ref><ref name="PetFoodEthics">{{CiteCitaĵo journalel gazeto|last1familia nomo=Wakefield|first1persona nomo=Lorelei A.|last2kunaŭtoroj=Shofer|first2=, Frances S.|last3=Michel|first3=Kathryn E.|titletitolo=Evaluation of cats fed vegetarian diets and attitudes of their caregivers|journalgazeto=Journal of the American Veterinary Medical Association|publication-datedato=1-a de julio 2006|volumevolumo=229|issuenumero=1|pagespaĝoj=70–3|doi=10.2460/javma.229.1.70|pmid=16817716|yearjaro=2006}}{{CiteCitaĵo journalel gazeto|lastfamilia nomo=Rothgerber|firstpersona nomo=Hank|datedato=1-a Septemberde 2013|origyear=Epubseptembro published2013 on 22 April 2013|titletitolo=A Meaty Matter: Pet Diet and the Vegetarian's Dilemma|journalgazeto=[[Appetite (journal)|Appetite]]|type=Research report|volumevolumo=68|pagespaĝoj=76–82|doi=10.1016/j.appet.2013.04.012|eissn=1095-8304|issn=0195-6663|lccn=83646052|pmid=23619313}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|url=https://www.theguardian.com/environment/blog/2010/may/24/vegetarianism-pets-national-vegetarian-week-cats-dogs|titletitolo=The ethics of veggie cats and dogs|last1familia nomo=Welch|first1persona nomo=Dan|last2kunaŭtoroj=Brown|first2=, Katy|datedato=24-a Mayde majo 2010|newspaper=''[[The Guardian]]''|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180412024445/https://www.theguardian.com/environment/blog/2010/may/24/vegetarianism-pets-national-vegetarian-week-cats-dogs|archive-datearkivdato=12-a Aprilde aprilo 2018|dead-url=no|access-datealirdato=12-a Aprilde aprilo 2018}}{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://io9.gizmodo.com/the-animal-lovers-dilemma-i-dont-eat-meat-but-my-pet-1717715778|titletitolo=The Animal-Lover's Dilemma: I Don't Eat Meat, but My Pet Does|lastfamilia nomo=Gonzalez|firstpersona nomo=Robbie|datedato=31-a de julio 2015|publishereldoninto=[[io9]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180412092746/https://io9.gizmodo.com/the-animal-lovers-dilemma-i-dont-eat-meat-but-my-pet-1717715778|archive-datearkivdato=12-a Aprilde aprilo 2018|dead-urlalirdato=no|access12-date=12a Aprilde aprilo 2018}}{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.veganfoodandliving.com/should-we-feed-cats-and-dogs-a-vegan-diet/|titletitolo=Should we feed cats and dogs a vegan diet?|lastfamilia nomo=Greener|firstpersona nomo=Helen Bee|datedato=15-a de Novembernovembro 2017|website=Vegan Food & Living|publishereldoninto=Anthem Publishing|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180413222123/http://www.veganfoodandliving.com/should-we-feed-cats-and-dogs-a-vegan-diet/|archive-datearkivdato=13-a Aprilde aprilo 2018|dead-url=no|access-datealirdato=13-a de Aprilaprilo 2018}}</ref> Ĉi tio estas precipe vera por hejmaj katoj kaj hundoj, por kiuj veganaj dombestoj estas haveblaj kaj nutre kompletaj, kiel ''Vegepet''. Tamen, ĉi tiu praktiko estis traktita singardeme kaj kritike, precipe rilate al veganaj kataj dietoj pro [[felisedoj]] devigataj esti karnomanĝuloj. Plie, kvankam nutre kompletaj, veganaj dombestaj dietoj kompareblas al viand-bazitaj por katoj kaj hundoj, ekde aŭgusto 2015 multaj komercaj veganaj dombestaj markoj ne plenumas regulojn pri nutra taŭgeco de la Asocio de Usona Nutranta Kontrolo.

La analizo de Davis estis refutita en 2003 fare de Gaverik Matheny en la Gazeto pri Agrikulturo kaj Media Etiko. Matheny argumentis ke Davis miskalkulis la nombron de mortintaj bestoj kaj bazigis siajn figurojn pri la kvanto de tero prefere ol pri la nombro de konsumantoj kaj limigis sian analizon al herb-manĝigitaj remaĉuloj, anstataŭ la bestoj enfermitaj en farmoj je industriaj skaloj. Li ankaŭ diris, ke Davis egaligis vivon kun [[vivkvalito]], enfokusiĝante sur la ciferoj anstataŭ la damaĝo kaj sufero kaŭzita al la breditaj bestoj por la produktado de nutraĵoj, inter tiuj damaĝoj troviĝas: stampado, senkornigo, kaj [[kastro]], vivo en malliberejo, transportado sen manĝaĵoj kaj akvo, rekte al buĉejo. Matheny argumentis ke «eble vegetarismo permesas al la bestoj havi pli bonkvalitan vivon»

Surogataj produktoj bazitaj sur sojfaboj ([[tofuo]]) aŭ [[sejtano]]j estas fontoj de vegetaĵa proteino, ofte en la formo de [[Kolbaso|vegetaraj kolbasoj]], viando kaj vegetaĵaj [[vegana hamburgero|burgeroj]].<ref name="bw">{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.berkeleywellness.com/healthy-eating/food/article/fake-meat-gets-real|titletitolo=Fake Meat Gets Real|authoraŭtoro=Berkeley Wellness|datedato=2-a de Decemberdecembro 2014|website=Berkeley Wellness|publishereldoninto=[[Universitato de Kalifornio]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180225112004/http://www.berkeleywellness.com/healthy-eating/food/article/fake-meat-gets-real|archive-datearkivdato=25-a Februaryde februaro 2018|dead-url=no|accessdateaccessdato=25an de februaro 2018 }} </ref>

Sojaĵoj estas bazaj elementoj en la veganaj dietoj, ĉar sojo estas kompleta proteino; t.e. ĝi havas ĉiujn neprajn aminoacidojn por homoj kaj oni povas fidi pri ĝia proteina konsumado. Ili estas plej ofte konsumitaj en la formo de [[sojlakto]] kaj [[tofuo]], kio estas sojlakto miksita kun koagulanto. Tofuo enhavas diversajn teksturojn, depende de akva enhavo, ekde mola, duonmola, malmola ĝis tre malmola, por [[Stufaĵo|stufaĵoj]] kaj rostitaĵoj al mola aŭ silkeca por salatoj, desertoj kaj kirlaĵoj. Sojo estas manĝata ankaŭ en formo de [[tempeo]] kaj [[Teksturhava sojfaba proteino|tekstura vegetaĵa proteino]] (TVP); ankaŭ konata kiel teksturigita sojo, ĉi tiu lasta ofte estas uzata en saŭcoj por pastaĵoj aŭ kiel imitaĵo de haketita viando.<ref name=USDAtofu>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.fns.usda.gov/sites/default/files/SP16-2012os.pdf|titletitolo=Crediting Tofu and Soy Yogurt Products|lastfamilia nomo=Long|firstpersona nomo=Cynthia|datedato=22-a Februaryde februaro 2012|department=[[Food and Nutrition Service]]|publishereldoninto=[[UnitedMinisterio Statespri DepartmentAgrikulturo ofde Usono Agriculture]]|locationloko=Alexandria, VA|type=[[Memorandum]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20170712101903/https://www.fns.usda.gov/sites/default/files/SP16-2012os.pdf|archive-datearkivdato=12-a de julio 2017 |dead-urlalirdato=yes|access13-date=13a de Marchmarto 2018}}</ref>

[[Plantlakto]]j, kiel la [[sojlakto]], [[migdallakto]], grenlaktoj ([[avenlakto]], linlakto kaj [[rizlakto]]), [[kanablakto]] kaj [[Kokoslakto|kokosolakto]], estas uzataj anstataŭ lakto de bovinoj aŭ kaproj. 7 g (¼) da proteino po taso (240 ml), kompare kun 8 gramoj da proteino po taso da bovina lakto. [[Migdallakto]] havas pli malaltan koncentriĝon je [[energio]]j, [[karbonhidrato]]j kaj [[proteino]]j. La lakto de sojfabo ne devus esti uzata kiel anstataŭaĵo de patrinaj laktoj por beboj. Beboj ne mamnutritaj povas manĝi komercan infanan formulon, kutime bazita sur bovinaj laktoj aŭ sojfabo. Ĉi-lasta estas konata kiel soj-bazita infana formulo aŭ SBIF.<ref name=WHOprotein>[http://whqlibdoc.who.int/trs/WHO_TRS_935_eng.pdf "Protein and Amino Acid Requirements in Human Nutrition"], WHO, 10-a Decemberde decembro 2014.</ref><ref name=USDAcucumber>[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2994?format=Full "National Nutrient Database for Standard Reference Release 27, 11205, Cucumber, with peel, raw"], USDA, 10-a de Decemberdecembro 2014.</ref>

La komercaj ov-anstataŭaĵoj estas disponeblaj kaj por kuirado kaj por bakado. La proteino en la ovoj pli densiĝas kiam ili estas varmigitaj kaj ligiĝas al aliaj ingrediencoj. Por kukoj, oni povas uzi kuleron da [[bakpulvoro]].<ref name="vegansoc">{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.vegansociety.com/whats-new/blog/20-amazing-things-you-can-do-aquafaba|titletitolo=20 amazing things you can do with aquafaba|lastfamilia nomo=Ryland|firstpersona nomo=Ali|datedato=22-a de Maymajo 2015|publishereldoninto=[[Vegana Societo]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180305002913/https://www.vegansociety.com/whats-new/blog/20-amazing-things-you-can-do-aquafaba|archive-datearkivdato=5-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access4-date=4a de Marchmarto 2018}}</ref> Silka (mola) tofuo kaj pistita terpomo ankaŭ povas esti uzataj. [[Guŝakvo]] el kikeroj povas esti uzata kiel ovaĵo kaj kirlita samkiel ovoblanko. Alia ovo-anstataŭaĵo en bakaĵoj estas [[banano]].<ref name="''Die 10 besten Ei-Alternativen: Kochen und Backen ohne Ei''">{{citecitaĵo webel la reto | url=https://vebu.de/essen-genuss/pflanzliche-alternativen/eiersatz-die-besten-ei-alternativen/ | titletitolo=Die 10 besten Ei-Alternativen: Kochen und Backen ohne Ei}}</ref>

[[Sojfabo|Sojfaboj]] kaj [[kvinoo]] estas konataj kiel kompletaj proteinoj, ĉar ili enhavas ĉiujn neprajn aminoacidojn en kvantoj kiuj plenumas aŭ superas homajn postulojn.<ref>M. Messina and V. Messina, "The role of soy in vegetarian diets", ''Nutrients'', 2(8), August 2010aŭgusto2010, 855–888.

A. Vega-Gálvez, etkaj al.aliaj, "Nutrition facts and functional potential of quinoa (Chenopodium quinoa willd.), an ancient Andean grain: a review", ''Journal of the Science of Food and Agriculture'', 90(15), Decemberdecembro 2010, 2541–2547.

Joel Fuhrman, D. M. Ferreri, "Fueling the vegetarian (vegan) athlete", ''Current Sports Medicine Reports'', 9(4), julio–aŭgusto 2010, 233–241.</ref> ''Mangels etkaj al.aliaj'' skribis ke konsumado de la rekomendita nutra parto de proteino - 0,8 g de korpa pezo,en la formo de sojfabo plenumas la biologian postulon por aminoacidoj. En 2012, la Departamento pri Agrikulturo de Usono prijuĝis, ke proteina sojfabo (tofuo) povu anstataŭigi viando-proteinon en la Nacia Lerneja Lunĉo-Programo.<ref name=Mangels2011p256>Mangels, Messina and Messina 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA256 256–257].</ref>

La Usona Dieta Asocio diris en 2009, ke vario de plantaj manĝaĵoj ĉiutage povas provizi ĉiujn neprajn aminoacidojn por sanaj plenkreskuloj,<ref name=USDAtofuUSDAtofu2>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.fns.usda.gov/sites/default/files/SP16-2012os.pdf|titletitolo=Crediting Tofu and Soy Yogurt Products|lastfamilia nomo=Long|firstpersona nomo=Cynthia|datedato=22-a de Februaryfebruaro 2012|department=[[Food and Nutrition Service]]|publishereldoninto=[[UnitedMinisterio Statespri DepartmentAgrikulturo ofde Agriculture]]Usono|locationloko=Alexandria, VA|type=[[Memorandum]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20170712101903/https://www.fns.usda.gov/sites/default/files/SP16-2012os.pdf|archive-datearkivdato=12-a de julio 2017|dead-url=yes|access-datealirdato=13-a de Marchmarto 2018}}</ref> kio signifas ke proteina kombinado en la sama manĝo eble ne necesos. Mangels etkaj al.aliaj skribi,s ke malmulte da kialoj konsilas veganojn plialtigi sian proteinan konsumadon; sed erare pro singardemo, ili rekomendas 25 procentan pliiĝon super la RDA por plenkreskuloj, al 1 g / kg.<ref>Mangels, Messina and Messina, 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA444 444].</ref><ref name=WHOprotein>[http://whqlibdoc.who.int/trs/WHO_TRS_935_eng.pdf "Protein and Amino Acid Requirements in Human Nutrition"], WHO, 10-a de Decemberdecembro 2014.</ref><ref name=USDAcucumber>[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2994?format=Full "National Nutrient Database for Standard Reference Release 27, 11205, Cucumber, with peel, raw"], USDA, 10-a de Decemberdecembro 2014.</ref>

==== Vitamino B₁₂ ====

[[Dosiero:Tahini Miso Soup.jpg|eta|maldekstra|[[Sezama pasto|Tahini]]-supo kun ruĝa rizo, napoj, kukurboj, rafanoj kaj [[nori]] (manĝebla algoj). Nori estis citita kiel plantfonto de B₁₂, sed la Akademio de Nutrado kaj Dietiko establita en 2016 diris ke tio ne estas adekvata fonto de tiu vitamino. Veganoj bezonas regule fortigitajn manĝaĵojn aŭ suplementojn enhavantajn B₁₂ ]]<ref>{{CiteCitaĵo bookel libro|url=https://www.slate.com/articles/life/shopping/2012/08/what_s_the_best_vegan_ice_cream_we_taste_tested_six_dairy_free_brands_.single.html|titletitolo=Two Scoops, Hold the Dairy: What's the best vegan ice cream? We taste-tested six dairy-free brands|lastfamilia nomo=Krule|firstpersona nomo=Miriam|datedato=15-a Augustde 2012aŭgusto2012|journalgazeto=Slate|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180303112207/https://www.slate.com/articles/life/shopping/2012/08/what_s_the_best_vegan_ice_cream_we_taste_tested_six_dairy_free_brands_.single.html|archive-datearkivdato=3-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access3-date=3a de Marchmarto 2018}}</ref>

Vitamino B₁₂ estas bakteria produkto necesa por [[ĉela divido]], formado kaj maturiĝo de [[Eritrocito|ruĝaj globuloj]], sintezo de [[DNA]] kaj normala nerva funkcio.<ref name=MangelsB12>Reed Mangels, Virginia Messina, and Mark Messina, "Vitamin B₁₂ (Cobalamin)", ''The Dietitian's Guide to Vegetarian Diets'', Jones & Bartlett Learning, 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA181 181–192].</ref> Manko de ĝi povas kaŭzi [[Megaloblasta anemio|megaloblastan anemion]] kaj neŭrologian damaĝon, kaj se oni ne traktas tion, ĝi povas okazigi la morton. La alta enhavo de [[foliata acido]] en [[Vegetarismo|vegetaraj dietoj]] povas maski la hematologiajn simptomojn pro manko de [[Kobalamino|vitamino B₁₂ ]], do ĝi povas esti nerimarkebla ĝis neŭrologiaj signoj en malfruaj stadioj jam evidentaj,<ref name=Watanabe2014>Fumio Watanabe, etkaj al.aliaj, [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4042564/ "Vitamin B₁₂-Containing Plant Food Sources for Vegetarians"], ''Nutrients'', 6(5), 5-a de Maymajo 2014, 1861–1873. Fumio Watanabe, etkaj al.aliaj, "Biologically active vitamin B₁₂ compounds in foods for preventing deficiency among vegetarians and elderly subjects", ''Journal of Agriculture and Food Chemistry'', 61(280), 17-a de julio 2013, 6769–6775. Martin T. Croft, etkaj al.aliaj, "Algae acquire vitamin B₁₂ through a symbiotic relationship with bacteria", ''Nature'', 438(7064), 3-a de Novembernovembro 2005, 90–93.</ref> kiuj povas esti nerenverseblaj, kiel ekzemple neŭropsikiatraj [[Anomalio|anomalioj]], neŭropatioj, [[demenco]] kaj, foje, [[atrofio]] de [[Opta nervo|optaj nervoj]]<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/|titletitolo=Vitamin B12 – Fact Sheet for Health Professionals|datedato=11-a de Februaryfebruaro 2016|publishereldoninto=Office of Dietary Supplements, US [[Nacia Instituto pri Sano]]|access-datealirdato=24-a Februaryde februaro 2018}}</ref>. Veganoj foje malsukcesas akiri sufiĉan B₁₂ en sia dieto ĉar inter ne-fortikigitaj manĝaĵoj, nur tiuj el bestaj originoj enhavas sufiĉajn kvantojn.<ref name=ADA2009 /><ref name=RizzoLagana2016 /><ref name=BrianiDalla2013>{{citecitaĵo bookel libro| vauthorskunaŭtoroj=Briani C, Dalla Torre C, Citton V, Manara R, Pompanin S, Binotto G etkaj al.aliaj| titletitolo=Cobalamin deficiency: clinical picture and radiological findings|journalgazeto=Nutrients|yearjaro= 2013|volumevolumo= 5|issuenumero= 11|pagespaĝoj= 4521–39|pmid=24248213|doi=10.3390/nu5114521|pmc=3847746|type=Review }}</ref> La plej bona fonto estas [[remaĉuloj]]<ref name=Gille2015rev>{{citecitaĵo journalel gazeto|last1familia nomo=Gille|first1persona nomo=D|last2kunaŭtoroj=Schmid|first2=, A|titletitolo=Vitamin B12 in meat and dairy products|journalgazeto=Nutrition Reviews|datedato=February februaro 2015|volumevolumo=73|issuenumero=2|pagespaĝoj=106–15|doi=10.1093/nutrit/nuu011|pmid=26024497|type=Review }}</ref>. Vegetaranoj ankaŭ estas en risko, same kiel pli aĝaj homoj kaj tiuj kun certaj medicinaj kondiĉoj. Studo en 2013 eltrovis, ke "vegetaranoj disvolvigas elĉerpiĝon de B₁₂ aŭ mankon, sendepende de la demografiaj trajtoj, loĝloko, aĝo aŭ speco de vegetara dieto. Veganoj devas preni preventajn rimedojn por certigi adekvatan konsumon de ĉi tiu vitamino, inkluzive de regula konsumado de suplementoj enhavantaj B₁₂".

B₁₂ estas produktita en naturo nur de certaj [[bakterioj]] kaj [[arĥioj]];<ref>Reed Mangels, ''The Everything Vegan Pregnancy Book'', Adams Media, 2011, [https://books.google.com/books?id=o2rcKyQxlqoC&pg=PA174 174].</ref><ref>

Russell J. Merritt, Belinda H. Jenks, [http://jn.nutrition.org/content/134/5/1220S.long "Safety of Soy-Based Infant Formulas Containing Isoflavones: The Clinical Evidence"], ''The Journal of Nutrition'', 134(5), 1-a Mayde majo 2004, 1220–1224: "Modern soy formulas meet all nutritional requirements and safety standards of the Infant Formula Act of 1980." {{PMID|15113975}}</ref> ĝi ne estas farita el iu ajn besto, fungo aŭ planto. Ĝi estas sintezita de iuj intestaj bakterioj en homoj kaj aliaj bestoj, sed homoj ne povas sorbi la B₁₂ faritan en siaj intestoj, ĉar ĝi estas farita en la dupunkto tro malproksima de la maldika intesto, kie ĝi sorbas B₁₂. Remaĉuloj, kiel bovinoj kaj ŝafoj, sorbas B₁₂ produktitan de bakterioj en iliaj intestoj.<ref name=RizzoLagana2016>{{citecitaĵo el booklibro| vauthorskunaŭtoroj=Rizzo G, Laganà AS, Rapisarda AM, La Ferrera GM, Buscema M, Rossetti P etkaj al.aliaj| titletitolo=Vitamin B12 among Vegetarians: Status, Assessment and Supplementation|journalgazeto=Nutrients|yearjaro= 2016|volumevolumo= 8|issuenumero= 12|pagespaĝoj=767|pmid=27916823|doi=10.3390/nu8120767|pmc=5188422|type=Review }}</ref><ref name=BrianiDalla2013 />

Bestoj enmetas vitaminon B₁₂ en hepato kaj muskoloj, kaj iuj pasigas la vitaminon en siajn ovojn kaj lakton; karno, hepato, ovoj kaj lakto estas tial fontoj de B₁₂. <ref name=Mangels2006>Debra Wasserman, [[Reed Mangels]], ''Simply Vegan'', The Vegetarian Resource Group, 2006, [https://books.google.com/books?id=VSEy_HJ_w7QC&pg=PA171 171]; also at Reed Mangels, [http://www.vrg.org/nutrition/b12.htm "Vitamin B12 in the Vegan Diet"], The Vegetarian Resource Group, alirita la 8-a de julio 2015.</ref>

Oni sugestis, ke [[nori]]oj (manĝeblaj algoj), [[tempeo]] (fermentita sojfabaĵo), kaj [[nutra gisto]] povas esti fontoj de vitamino B₁₂. En 2016, la Akademio de Nutrado kaj Dieto konstatis, ke [[nori]]oj, fermentitaj nutraĵoj (kiel tempeo), [[spirulino]], [[Klorelo|kloreloj]] kaj nefortigita nutra gisto ne estas taŭgaj fontoj de vitamino B₁₂ kaj ke veganoj bezonas regule fortikigitajn manĝaĵojn aŭ suplementojn enhavantajn B₁₂. Alie, la manko de vitamino B₁₂ povas disvolviĝi, kiel montriĝis kazoj de veganaj beboj, infanoj kaj plenkreskuloj.<ref name=PawlakMay2014>Roman Pawlak, etkaj al.aliaj, "The prevalence of cobalamin deficiency among vegetarians assessed by serum vitamin B12: a review of literature", ''European Journal of Clinical Nutrition'', 68(5), Maymajo 2014, 541–548. {{doi|10.1038/ejcn.2014.46}} {{PMID|24667752}}</ref><ref>C. W. Wong, [http://www.hkmj.org/system/files/hkmj144383.pdf "Vitamin B12 deficiency in the elderly: is it worth screening?]", ''Hong Kong Medical Journal'', 21(2), Aprilaprilo 2015, 155–164. {{doi|10.12809/hkmj144383}} {{PMID|25756278}}</ref>

Vitamino B₁₂ plejparte estas produktita per la industria fermentado de diversaj specoj de bakterioj, kiuj faras formojn de [[Cianokobalamino|cianokobalamino]], kiuj estas plu prilaboritaj por generi la ingrediencon inkluditan en suplementoj kaj fortikigitaj manĝaĵoj. La specio de [[Pseudomonas denitrificans]] estis plej ofte uzata ekde 2017. Ĝi estas kreskigita en medio kun [[sakarozo]], nutra gisto kaj pluraj metalaj saloj. Por pliigi vitaminan produktadon, ĝi estas kompletigita per [[Sukerbeto|sukerbeta]] [[melaso]], aŭ malpli ofte kun [[kolino]]. Kelkaj markoj de suplementoj B₁₂ estas veganaj.<ref name=PawlakFeb2013>Roman Pawlak, etkaj al.aliaj, "How prevalent is vitamin B(12) deficiency among vegetarians?", ''Nutrition Reviews'', 71(2), Februaryfebruaro 2013, 110–117.</ref>

[[Kalcio]] estas bezonata por konservi ostan sanon kaj por pluraj [[Metabolo|metabolaj funkcioj]], inkluzive de [[Muskolo|muskola funkcio]], [[muskola kontrahiĝo]] kaj [[vazodilatado]], nerva transdono, [[ĉela signalado]] kaj [[Hormono|hormona sekrecio]]. Naŭdek naŭ procentoj el la korpa kalcio estas konservita en ostoj kaj dentoj.<ref name=calcium-NIH>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/|titletitolo=Calcium (Fact Sheet for Health Professionals)|datedato=2-a de Marchmarto 2017|department=Office of Dietary Supplements|publishereldoninto=[[Nacia Instituto pri Sano]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180317073525/https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/|archive-datearkivdato=17-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access17-date=17a de Marchmarto 2018}}</ref><ref>Mangels, Messina and Messina 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA109 109ff].</ref><ref name=Ross2011>Catherine A. Ross, etkaj al.aliaj (edseld.), [http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=13050 "DRI Dietary Reference Intakes, Calcium, Vitamin D"], Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Institute of Medicine, 2011.</ref>

Alt-kalciaj manĝaĵoj povas inkluzivi fortikigitan plantlakton aŭ fortikigitan tofuon. La vegetaĵaj fontoj inkluzivas [[Brokolo|brokolon]], [[napo]]<nowiki/>n, [[Pekina brasiko|ĉinan brasikon]], [[Folibrasiko|folibrasikojn]] kaj [[Krispa brasiko|kaleon]]; la biodisponebleco de kalcio en [[spinaco]] estas malbona. Veganoj devas certigi, ke ili konsumas sufiĉe da vitamino D, kiu estas necesa por kalcia sorbo<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA110 110].</ref>.

Raporto pri 2007 bazita sur la Oksforda kohorto de la Eŭropa Prospekta Enketo pri Kancero kaj Nutrado<ref name=EPICFeb2007>Paul N. Appleby etkaj al.aliaj, [http://www.nature.com/ejcn/journal/v61/n12/full/1602659a.html "Comparative fracture risk in vegetarians and nonvegetarians in EPIC-Oxford"], ''European Journal of Clinical Nutrition'', 61(12), Februaryfebruaro 2007, 1400–1406.</ref><ref>[http://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/ "Calcium: Dietary Supplement Fact Sheet"], Nacia Instituto pri Sano, Oficejo de Dietaj Suplementoj, 21anla 21-an de novembro 2013.</ref><ref>A. Reed Mangels, [http://ajcn.nutrition.org/content/100/Supplement_1/469S.long "Bone nutrients for vegetarians"], ''American Journal of Clinical Nutrition'', julio 2014, Supplementsuplemento 1, 69S–765S.</ref>, komencita en 1993, sugestis, ke veganoj havas pli grandan riskon je ostaj frakturoj kompare kun viand-manĝantoj kaj vegetaranoj, tre probable pro pli malaltaj dietaj kalciaj konsumoj.<ref>Annabelle M. Smith, "Veganism and osteoporosis: a review of the current literature", ''International Journal of Nursing Practice'', 12(5), Octoberoktobro 2006, 302–306.</ref> La studo eltrovis, ke veganoj konsumantaj almenaŭ 525 mg (8gr) da kalcio ĉiutage havas riskon je frakturoj similaj al tiuj de aliaj grupoj. Studo (de 2009) eltrovis ke osta mineraldenso (BMD) de veganoj estas 94 elcento, tiu de ĉionmanĝantoj, sed konsideris la diferencon klinike sensignifa.<ref>L. T. Ho-Pham etkaj al.aliaj, [http://ajcn.nutrition.org/content/90/4/943.long "Effect of vegetarian diets on bone mineral density: a Bayesian meta-analysis"], ''American Journal of Clinical Nutrition'', 90(4), Octoberoktobro 2009, 943–950.</ref>

Vitamino D ([[Vitamino D|kalciferolo]]) estas necesa por pluraj funkcioj, inkluzive de kalcia sorbo, ebliganta mineraligon de osto, kaj osta kreskado. Sen ĝi, ostoj povas fariĝi maldikaj kaj rompiĝemaj; kune kun kalcio ĝi ofertas protekton kontraŭ [[Ostoporozo|osteoporozo]]. Vitamino D estas produktita en la korpo kiam [[ultraviola radiado]] de la suno trafas la haŭton; subĉiela ekspozicio estas necesa ĉar ultraviola radiado ne penetras dum vitro. Ĝi ĉeestas en [[salmo]], [[tinuso]], [[skombro]] kaj [[moruhepatoleo]], kun malgrandaj kvantoj en [[fromaĝo]], [[Ovoflavo|ovoflavoj]], kaj bovaĵa hepato, kaj en kelkaj fungoj.<ref name=VitD-NIH>[http://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/ "Vitamin D"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health; Mangels etkaj al.aliaj 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA204 204–209]; [http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=13050 Ross etkaj al.aliaj (Institute of Medicine) 2011], 75–124.</ref>

Plejmulto el la veganaj dietoj enhavas malmultan aŭ neniun vitaminon D sen fortikigita manĝaĵo. Homoj kun malmulta sunumado povas bezoni suplementojn. La mezuro laŭ kiu sunlumo sufiĉas dependas de la sezono, horo de la tago, nubo kaj poluado, haŭta melanina enhavo, kaj ĉu brilanta sunbrilo. Laŭ la [[Nacia Instituto pri Sano]], plej multaj homoj povas akiri kaj stoki sufiĉan vitaminon D de sunlumo printempe, somero kaj aŭtuno, eĉ en la fora nordo. Ili raportas, ke kelkaj esploristoj rekomendas 5–30 minutojn da suna ekspozicio sen sunŝirmilo inter 10 atm kaj 3 ptm, almenaŭ dufoje semajne. [[Solario|Solarioj]] elsendantaj 2–6% da ultraviola radiado havas similan efikon, kvankam tio estas malkonsilata.<ref name=VitD-NIH/><ref>Mangels etkaj al.aliaj 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA207 207–208]; [http://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/#h8 "Vitamin D: Health Risks from Excessive Vitamin D"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health.</ref>

Vitamino D aperas en du formoj. Kolekalciferolo ([[Vitamino D|vitamino D3]])<ref>{{CiteCitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Wang|first1persona nomo=Ting|last2kunaŭtoroj=Bengtsson|first2=, Göran|last3=Kärnefelt|first3=Ingvar|last4=Björn|first4=Lars Olof|datedato=1 Septemberseptembro 2001|titletitolo=Provitamins and vitamins D₂ and D₃ in ''Cladina'' spp. over a latitudinal gradient: possible correlation with UV levels|url=https://lup.lub.lu.se/search/ws/files/4763528/624375.pdf|access-datealirdato=22-a de Marchmarto 2018|journalgazeto=[[Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology]]|volumevolumo=62|issuenumero=1–2|pagespaĝoj=118–122|doi=10.1016/S1011-1344(01)00160-9|pmid=11693362|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180322234902/https://lup.lub.lu.se/search/ws/files/4763528/624375.pdf|archive-datearkivdato=22-a de Marchmarto 2018|dead-url=no}}</ref> estas sintezita en la haŭto post ekspozicio al la suno aŭ konsumita ene de manĝaĵo, kutime el bestaj fontoj. Ergokalciferolo ([[Vitamino D|vitamino D2]]) estas derivita de ergosterolo de ultraviole elmontritaj fungoj aŭ gisto kaj estas taŭga por veganoj. Kiam ĝi estas industrie produktita, kiel suplementoj, [[Vitamino D|vitamino D3]] estas tipe derivita el [[lanolino]] en ŝafa lano. Tamen, ambaŭ [[provitamino]]j kaj vitaminoj D2 kaj D3 estis malkovritaj en [[Cladonia]] (speciale [[Cladonia rangiferina]]) kaj ĉi tiuj manĝeblaj [[Likeno|likenoj]] estas rikoltitaj en naturo por produkti veganan vitaminon D3. Konfliktaj studoj sugestis, ke la du formoj de vitamino D povas aŭ eble ne esti bioekvivalento. Laŭ esploristoj de la Medicina Instituto, la diferencoj inter vitaminoj D2 kaj D3 ne influas [[Metabolo|metabolon]], ambaŭ funkcias kiel [[Hormono|prohormonoj]], kaj kiam estas aktivigitaj montras identajn respondojn en la korpo.<ref name=lichenD3>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Watson|firstpersona nomo=Elaine|datedato=13-a de Marchmarto 2012|titletitolo=Veggie vitamin D3 maker explores novel production process to secure future supplies|url=https://www.nutraingredients-usa.com/Article/2012/03/13/Veggie-vitamin-D3-maker-explores-novel-production-process-to-secure-future-supplies|dead-url=no|workverkaĵo=NutraIngredients-USA|publishereldoninto=[[William Reed Business Media]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180322234242/https://www.nutraingredients-usa.com/Article/2012/03/13/Veggie-vitamin-D3-maker-explores-novel-production-process-to-secure-future-supplies|archive-datearkivdato=22-a de Marchmarto 2018|access-datealirdato=22-a de Marchmarto 2018}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Watson|firstpersona nomo=Elaine|datedato=7-a de-a de Decemberdecembro 2012|titletitolo=Lichen-based vegan vitamin D3 gains momentum as Nordic Naturals introduces new product|url=https://www.nutraingredients-usa.com/Article/2012/12/07/Lichen-based-vegan-vitamin-D3-gains-momentum-as-Nordic-Naturals-introduces-new-product|dead-url=no|workverkaĵo=NutraIngredients-USA|publishereldoninto=William Reed Business Media|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180322233514/https://www.nutraingredients-usa.com/Article/2012/12/07/Lichen-based-vegan-vitamin-D3-gains-momentum-as-Nordic-Naturals-introduces-new-product|archive-datearkivdato=22-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=22-a de Marchmarto 2018}}</ref>

[[Dosiero:Oatmeal, blueberries and almond milk.jpg|eta|Aveno kun [[Mirtelo|mirteloj]], rostitaj migdaloj kaj [[migdallakto]]; unu pakaĵo de aveno enhavas 1 / 8gr da fero<ref>Ross etkaj al.aliaj (Institute of Medicine) 2011, [http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=13050&page=75 75].</ref>]]

''Mangels etkaj al.aliaj'' skribis ke, pro la pli malalta biodisponebleco de fero de el vegetaĵaj fontoj, la Estraro de Manĝo kaj Nutrado de la Nacia Akademio de Sciencoj establis apartan RDA por vegetaranoj kaj veganoj de 14 mg por vegetaraj viroj kaj postmenopaŭzaj virinoj, kaj 33 mg ( ½gr) por antaŭ-menopaŭzaj virinoj ne uzantaj [[Kontraŭkoncipilo|kontraŭkoncipilojn]].<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA138 138ff], paĝoj 143–144. Detala diskuto [http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=10026&page=290 "Iron"], Food and Nutrition Board, Institute of Medicine, National Academy Press, 2001, paĝoj 290–393.</ref> Suplementoj devas esti uzataj kun singardemo post konsultado de kuracisto, ĉar fero povas akumuliĝi en la korpo kaj kaŭzi damaĝon al organoj. Ĉi tio estas precipe certa pri iu ajn kun [[hemokromatozo]], relative ofta kondiĉo, kiu povas resti sen diagnozo.<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, 146].</ref>

Alt-feraj veganaj manĝaĵoj inkludas [[Sojfabo|sojfabon]], [[Melaso|nigran melason]], [[Fazeolo|nigrajn fazeolojn]], [[lento]]jn, [[kikero]]jn, [[spinaco]]n, [[tempeo]]n, [[tofuo]]n kaj [[Limofazeolo|limofazeolojn]].<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, [https://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA143 143].</ref> Fera sorbado povas esti plibonigita per manĝado de fonto de vitamino C samtempe, kiel duona taso da florbrasiko aŭ kvin likvaj [[Unco|uncoj]] da [[Oranĝsuko|oranĝa suko]].<ref>Davida Gypsy Breier, [[Reed Mangels]], ''Vegan & Vegetarian FAQ'', The Vegetarian Resource Group, 2001, [https://books.google.com/books?id=MdrSAAra88IC&pg=PA27 27].</ref><ref>Mangels, Messina and Messina 2011, paĝo 142.</ref> Kafo kaj kelkaj herbaj teoj povas malhelpi feran sorbon, kiel ankaŭ spicoj,<ref>{{citecitaĵo el booklibro|authoraŭtoro=Sanders Tom A|yearjaro=1999| titletitolo=The nutritional adequacy of plant-based diets|url=http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=795552|journalgazeto=The Proceedings of the Nutrition Society|volumevolumo=58|issuenumero=2| pagespaĝoj=265–9| doi=10.1017/S0029665199000361|pmid=10466165 }}</ref> kiuj enhavas [[tanino]]jn kiel [[kurkumo]], [[koriandro]], [[kapsiko]] kaj [[tamarindo]].<ref>[http://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/#h8 "Iron: Health Risks from Excessive Iron"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health.</ref>

[[Alfa linolenika acido|Alfa-linolenika acido]] (ALA), omego-3 grasa acido, troviĝas en [[Juglando (genro)|juglandoj]], [[Semo (planto)|semoj]] kaj [[Legoma oleo|plantoleoj]], kiel ekzemple [[kanolo]] kaj [[Lino|lin]][[oleo]]<ref>[https://ods.od.nih.gov/factsheets/Omega3FattyAcids-HealthProfessional/ "Omega-3 Fatty Acids and Health"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health. The [[Adequate Intake]] for ALA is 1.1–1.6 g/day.</ref>. EPA kaj DHA, la aliaj primaraj omego-3 grasaj acidoj, troviĝas nur en bestaj produktoj kaj algoj.<ref>[http://ods.od.nih.gov/factsheets/Omega3FattyAcidsandHealth-HealthProfessional/ "Omega-3 Fatty Acids and Health"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health. Adequate Intakes for EPA and DHA have not been determined.</ref> Jodaj suplementoj povas esti necesaj por veganoj en landoj kie salo ne estas tipe jodita, kie ĝi estas jodita je malaltaj niveloj, aŭ kie, kiel en [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]] kaj [[Irlando]], oni fidas je la laktaj produktoj je jodo pro la malaltaj niveloj en la grundo.<ref>[http://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-HealthProfessional/ "Iodine"], Office of Dietary Supplements, National Institutes of Health. The [[Recommended Dietary Allowance| (RDA]]) is 110 mcg (0–six months), 130 mcg (7–12 months), 90 mcg (1–8 years), 120 mcg (9–13 years), 150 mcg (14+). The RDA for pregnancy and lactation is 220 and 290 mcg respectively.</ref> Jodo povas esti akirita el plej multaj veganaj multvitaminoj aŭ regula konsumado de maraĵoj, kiel ekzemple [[Algo|algoj]].<ref name=Appleby1999>Paul N. Appleby, etkaj al.aliaj, [http://ajcn.nutrition.org/content/70/3/525s.full?sid=c3fe410c-8b46-499b-8875-c90219e8e878 "The Oxford Vegetarian Study: an overview"], ''American Journal of Clinical Nutrition'', 70(3), September 1999septembro1999, 525S–531S.</ref>

Ĝis  2014, malmultaj studoj estis striktaj rilate al la komparo de dietoj ĉionmanĝaj, vegetaraj kaj veganaj, kio malfaciligas la distingon inter sanprocesoj atribuitaj al veganismo kiu povus ankaŭ aplikiĝi al vegetaraj dietoj aŭ al dietoj kiuj inkluzivas moderan viando-manĝadon.

En prepara klinika esplorado, veganaj dietoj malaltigis la riskon je [[diabeto tipo 2]] , alta [[sangopremo]], [[trodikiĝo]], kaj kormalsano.<ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmid=25084991|yearjaro=2014|author1=Turner-Mcgrievy|first1persona nomo=G|titletitolo=Key elements of plant-based diets associated with reduced risk of metabolic syndrome|journalgazeto=Current Diabetes Reports|volumevolumo=14|issuenumero=9|pagespaĝoj=524|last2kunaŭtoroj=Harris|first2=, M|doi=10.1007/s11892-014-0524-y}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmid=24871675|pmc=4073139|yearjaro=2014|author1=Le|first1persona nomo=L. T|titletitolo=Beyond meatless, the health effects of vegan diets: Findings from the Adventist cohorts|journalgazeto=Nutrients|volumevolumo=6|issuenumero=6|pagespaĝoj=2131–47|last2kunaŭtoroj=Sabaté|first2=, J|doi=10.3390/nu6062131}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmc=3662288|yearjaro=2013|author1=Tuso|first1persona nomo=P. J|titletitolo=Nutritional Update for Physicians: Plant-Based Diets|journalgazeto=The Permanente book|volumevolumo=17|issuenumero=2|pagespaĝoj=61–66|last2kunaŭtoroj=Ismail|first2=, M. H|last3=Ha|first3=B. P|last4=Bartolotto|first4=C|doi=10.7812/TPP/12-085|pmid=23704846}}</ref><ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmid=26138004|pmc=4699995|yearjaro=2016|author1=Huang|first1persona nomo=R. Y|titletitolo=Vegetarian Diets and Weight Reduction: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials|journalgazeto=Journal of General Internal Medicine|volumevolumo=31|issuenumero=1|pagespaĝoj=109–16|last2kunaŭtoroj=Huang|first2=, C. C|last3=Hu|first3=F. B|last4=Chavarro|first4=J. E|doi=10.1007/s11606-015-3390-7}}</ref> Sistema revizio de 2016 de observaj studoj de vegetaranoj montris reduktitan korpan mason, totalan [[Kolesterolo|kolesterolon]], LDL-kolesterolon kaj [[Glukozo|glukozojn]], eble indikante pli malaltan riskon je kormalsano kaj kancero, sed havante neniun efikon kiu kaŭzus forpason, kardiovaskulajn malsanojn, cerbovaskulajn malsanojn, kaj morton pro kancero.<ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmid=26853923|yearjaro=2017|author1=Dinu|first1persona nomo=M|titletitolo=Vegetarian, vegan diets and multiple health outcomes: A systematic review with meta-analysis of observational studies|journalgazeto=Critical Reviews in Food Science and Nutrition|volumevolumo=57|issuenumero=17|pagespaĝoj=3640–3649|last2kunaŭtoroj=Abbate|first2=, R|last3=Gensini|first3=G. F|last4=Casini|first4=A|last5=Sofi|first5=F|doi=10.1080/10408398.2016.1138447|url=https://flore.unifi.it/bitstream/2158/1079985/4/Vegetarian%2c%20vegan%20diets%20and%20multiple%20he...meta-analysis%20of%20observational%20studies.pdf|hdl=2158/1079985}}</ref>

Forigi ĉiujn bestajn produktojn povas pliigi la riskon je mankoj de vitaminoj B₁₂ kaj D<ref>{{citecitaĵo bookel libro|pmc=4145307|yearjaro=2014|author1=Woo|first1persona nomo=K. S|titletitolo=Vegan Diet, Subnormal Vitamin B-12 Status and Cardiovascular Health|journalgazeto=Nutrients|volumevolumo=6|issuenumero=8|pagespaĝoj=3259–3273|last2kunaŭtoroj=Kwok|first2=, T. C|last3=Celermajer|first3=D. S|doi=10.3390/nu6083259|pmid=25195560}}</ref> , kalcio kaj omego-3 acidaj grasoj. Manko je vitamino B₁₂ okazas al 80% el la veganoj. Veganoj povus esti en risko de malalta osta minerala denseco sen suplementoj. Manko de B₁₂ malhelpas normalan funkcion de la [[nerva sistemo]].<ref>{{citecitaĵo webel la reto|url=http://www.nhs.uk/Conditions/Anaemia-vitamin-B12-and-folate-deficiency/Pages/Symptoms.aspx|titletitolo=Vitamin B₁₂ or folate deficiency anaemia – Symptoms|publishereldoninto=National Health Service, England|datedato=16-a de Maymajo 2016|access-datealirdato=16-a de Februaryfebruaro 2017}}</ref><ref name="VenkatramananArmata2016">{{citecitaĵo el journalgazeto| vauthorskunaŭtoroj=Venkatramanan S, Armata IE, Strupp BJ, Finkelstein JL| titletitolo=Vitamin B-12 and Cognition in Children | journalgazeto=Adv Nutr | yearjaro= 2016 | volumevolumo= 7 | issuenumero= 5 | pagespaĝoj= 879–88 | pmid=27633104 | doi=10.3945/an.115.012021 | pmc=5015033 | type=Review }}</ref>

===Profesiaj kaj registaraj asocioj ===

La Usona Akademio pri Nutrado kaj Dietiko kaj Dietistoj de Kanado deklaras, ke vegetaĵa dietoj taŭgas por ĉiuj vivstadioj, inkluzive gravedecon kaj mamnutradon.<ref>{{citecitaĵo el booklibro|url=http://www.andjrnl.org/article/S0002-8223%2803%2900294-3/fulltext|titletitolo=Position of the American Dietetic Association and Dietitians of Canada: Vegetarian diets|journalgazeto=Journal of the American Dietetic Association|volumevolumo=103|issuenumero=6|yearjaro=2003|pagespaĝoj=748–765|doi=10.1053/jada.2003.50142|pmid=12826028}}</ref> Ili indikas, ke vegetaraj dietoj povas esti pli oftaj inter adoleskantoj kun manĝaj malordoj, sed ke ĝia adopto povas servi por kamufli malsanon anstataŭ kaŭzi unu plian.<ref name=dietitians>{{CiteCitaĵo bookel libro|url=http://www.andjrnl.org/article/S0002-8223%2809%2900700-7/fulltext|titletitolo=Position of the American Dietetic Association: Vegetarian diets|journalgazeto=Journal of the American Dietetic Association|volumevolumo=109|issuenumero=7|yearjaro=2009|pagespaĝoj=1266–1282|doi=10.1016/j.jada.2009.05.027}}</ref><ref>{{citecitaĵo webel la reto|publishereldoninto=Australian National Health and Medical Research Council|url=http://www.nhmrc.gov.au/_files_nhmrc/publications/attachments/n31.pdf|titletitolo=Dietary Guidelines for Australia}}</ref><ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.international.to/index.php?option=com_content&id=8942%3Agovernment-recognises-vegan-diet-as-viable-option-for-all-australians&Itemid=307|arkivurl=https://web.archive.org/web/20130922033910/http://www.international.to/index.php?option=com_content&id=8942%3Agovernment-recognises-vegan-diet-as-viable-option-for-all-australians&Itemid=307|arkivdato=la 22-a de septembro 2013|titolo=Government recognises vegan diet as viable option for all Australians (angle: "la registaro rekonas veganan dieton kiel realigeblan elekton por ĉiuj aŭstralianoj")|eldoninto = asocio ''Vegan Australia''|dato=12-a de julio 2013}}</ref> La aŭstralia Nacia Sana kaj Medicina Esplora Konsilio simile agnoskas bone planitan veganan dieton kiel realigebla por ajna aĝo. [[Eatwell-Plado]]<ref name=Eatwell>[http://www.nhs.uk/Livewell/Goodfood/Pages/eatwell-plate.aspx "The eatwell plate"], National Health Service; [http://www.nhs.uk/Livewell/Vegetarianhealth/Pages/Vegandiets.aspx "The vegan diet"], National Health Service.</ref> de la Brita Nacia San-Servo permesas tute planto-bazitan dieton, same kiel la Usona Sekcio de Agrikulturo (USDA) [[MiaPlado|MyPlate]]<ref name="MyPlate">{{citecitaĵo webel la reto|publishereldoninto=UnitedMinisterio Statespri DepartmentAgrikulturo ofde AgricultureUsono|titletitolo=What Foods Are in the Protein Foods Group?|url=http://www.choosemyplate.gov/food-groups/protein-foods.html|datedato=2015-02-23}}</ref><ref>{{citecitaĵo webel la reto|publishereldoninto=UnitedMinisterio Statespri DepartmentAgrikulturo ofde AgricultureUsono|url=http://www.choosemyplate.gov/food-groups/vegetarian.html|titletitolo=Vegetarian Choices in the Protein Foods Group|access-datealirdato=13-a de Octoberoktobro 2014|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20141018014657/http://www.choosemyplate.gov/food-groups/vegetarian.html|archive-datearkivdato=18-a de Octoberoktobro 2014|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref>. La USDA permesas ke tofuo estu anstataŭajo de viando en la Nacia Lerneja Lunĉo-Programo. La Germana Societo por Nutrado ne rekomendas veganan dieton por beboj, infanoj kaj adoleskantoj, aŭ por virinoj gravedaj aŭ patrinaj.<ref name=GermanyDGE>{{citecitaĵo el newsnovaĵo|authors=Richter M, Boeing H, Grünewald-Funk D, Heseker H, Kroke A, Leschik-Bonnet E, Oberritter H, Strohm D, Watzl B for the German Nutrition Society (DGE)|titletitolo=Vegan diet. Position of the German Nutrition Society (DGE)|journalgazeto=Ernahrungs Umschau|volumevolumo=63|issuenumero=4|pagespaĝoj=92–102. Erratum in: 63(05): M262|datedato=12-a de Aprilaprilo 2016|doi=10.4455/eu.2016.021|url=https://www.ernaehrungs-umschau.de/fileadmin/Ernaehrungs-Umschau/pdfs/pdf_2016/04_16/EU04_2016_Special_DGE_eng_final.pdf }}</ref>

===Gravedeco, beboj kaj infanoj ===

La [[Usona Akademio pri Nutrado kaj Dietiko|Akademio de Nutrado kaj Dietiko]] kaj [[Dietistoj de Kanado]] konsideras bone planitajn vegetarajn kaj veganajn dietojn "taŭgaj por individuoj dum ĉiuj stadioj de la [[vivciklo]], inkluzive de [[gravedeco]], [[mamnutrado]], [[infanaĝo]] kaj [[Adolesko|adoleskaĝo]], kaj por [[atleto]]<nowiki/>j"<ref name=ADAJuly2009>[http://www.andjrnl.org/article/S0002-8223%2809%2900700-7/fulltext "Position of the American Dietetic Association: vegetarian diets"], ''Journal of the American Dietetic Association'', 109(7), julio 2009, 1266–1282. {{doi|10.1016/j.jada.2009.05.027}} {{PMID|19562864}}</ref>. La Germana Societo por Nutrado avertis kontraŭ vegana dieto por gravedaj virinoj, beboj, kaj infanoj en 2011<ref name=GermanyDGE/> . La pozicio de la [[Kanada Pediatria Societo]] estas, ke "bone planitaj vegetaraj kaj veganaj dietoj kun taŭga atento al specifaj nutraĵaj komponantoj povas provizi sanan alternativan vivmanieron ĉe ĉiuj stadioj de la [[Feto|feta]], beba, infana kaj adoleska kreskado. Atentado pri nutra konsumado, precipe proteinoj, [[Kobalamino|vitaminoj B₁₂]] kaj D, nepraj grasoj, fero, zinko kaj kalcio.<ref>Minoli Amit, [http://www.cps.ca/documents/position/vegetarian-diets "Position statement: Vegetarian diets in children and adolescents"], ''Paediatric Child Health'', 15(5), 2010, 303–314, 1-a de junio 2010, reaffirmed 1-a de Februaryfebruaro 2016.</ref>

Laŭ sistema revizio de 2015, estas malmultaj indicoj disponeblaj pri vegetaraj kaj veganaj dietoj dum gravedeco, kaj manko de hazardaj studoj signifis ke la efikoj de dieto ne povus esti distingitaj pro konfuzaj faktoroj."<ref name=PiccoliClari2015>{{citecitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Piccoli|first1persona nomo=GB|last2kunaŭtoroj=Clari|first2=, R|last3=Vigotti|first3=FN|last4=Leone|first4=F|last5=Attini|first5=R|last6=Cabiddu|first6=G|last7=Mauro|first7=G|last8=Castelluccia|first8=N|last9=Colombi|first9=N|last10familia nomo0=Capizzi|first10persona nomo0=I|last11familia nomo1=Pani|first11persona nomo1=A|last12familia nomo2=Todros|first12persona nomo2=T|last13familia nomo3=Avagnina|first13persona nomo3=P|titletitolo=Vegan-vegetarian diets in pregnancy: danger or panacea? A systematic narrative review|journalgazeto=BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology|volumevolumo=122|issuenumero=5|datedato=Aprilaprilo 2015|pagespaĝoj=623–633|doi=10.1111/1471-0528.13280|pmid=25600902}}</ref> Ĝi finiĝis tiel: "En ĉi tiuj limoj, vegana-vegetaraj dietoj povas esti konsiderataj sekuraj dum gravedeco, kondiĉe ke oni atentu pri bezonoj de vitaminoj kaj [[Oligoelemento|oligoelementoj]]" Ĉiutaga fonto de vitamino B₁₂ estas grava por gravedaj kaj mamnutraj veganoj. Alia esploro trovis ke gravedaj vegetaranoj konsumis malpli da zinko ol gravedaj ne-vegetaranoj, kaj ambaŭ grupoj konsumas sub rekomenditaj niveloj; tamen, la revizio trovis neniun signifan diferencon inter grupoj en faktaj zinkaj niveloj en korpaj histoj, nek iu ajn efiko ĉe gravedeca periodo aŭ la pezo je la naskiĝo.<ref>[http://www.andjrnl.org/article/S0002-8223%2809%2900700-7/fulltext#sec4.1.12 "Nutrition considerations"], ''Journal of the American Dietetic Association'', 2009; 109(7)</ref><ref name=FosterHerulah2015>{{citecitaĵo bookel libro|last1familia nomo=Foster|first1persona nomo=Meika|last2kunaŭtoroj=Ursula Nirmala Herulah|first2=Ursula|last3=, Ashlini Prasad|first3=Ashlini|last4=, Peter Petocz|first4=Peter|last5= kaj Samir Samman|first5=Samir|titletitolo=Zinc Status of Vegetarians during Pregnancy: A Systematic Review of Observational Studies and Meta-Analysis of Zinc Intake|journalgazeto=Nutrients|volumevolumo=7|issuenumero=6|yearjaro=2015|pagespaĝoj=4512–4525|issn=2072-6643|doi=10.3390/nu7064512|pmc=4488799|pmid=26056918}}{{CC-notice|cc=by4|url=http://www.mdpi.com/2072-6643/7/6/4512/htm|author(s)=Meika Foster, Ursula Nirmala Herulah, Ashlini Prasad, Peter Petocz, and Samir Samman}}</ref>

Esploristoj raportis kazojn pri manko de vitamino B₁₂ en mamnutraj patrinoj, ligitaj al mankoj kaj neŭrologiaj malsanoj en iliaj infanoj.<ref>M. R. Pepper, M. M. Black, "B12 in fetal development", ''Seminars in Cell and Developmental Biology'', 22(6),-a Augustde 2011aŭgusto2011, 619–623. </ref><ref>Ann Reed Mangels and V. Messina, [http://www.andjrnl.org/article/S0002-8223%2801%2900169-9/fulltext "Considerations in planning vegan diets: Infants"], ''Journal of the American Dietetic Association'', 101(6), junio 2001.</ref> Kuracisto aŭ registrita nutristino devus esti konsultita pri prenado de suplementoj dum gravedeco.<ref>[http://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/pages/vitamins-minerals-supplements-pregnant.aspx "Vitamins, supplements and nutrition in pregnancy"], National Health Service, UK.</ref><ref>Amy Schweitzer, [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1804304/ "Dietary Supplements During Pregnancy"], ''The Journal of Perinatal Education'', 15(4), Fall 2006, 44–45. {{doi|10.1624/105812406X107834}}</ref> Veganaj dietoj altiris negativan atenton de la amaskomunikiloj pro kazoj pri nutraj mankoj kiuj alvokis la tribunalojn, inkluzive la morton de bebo en [[Nov-Zelando]] en 2002 pro [[hipokobalaminemio]], t.e. manko de [[Kobalamino|vitamino B₁₂]].<ref name=DiGenovaGuyda2007>{{citecitaĵo bookel libro| authoraŭtoro=Di Genova T, Guyda H| titletitolo=Infants and children consuming atypical diets: Vegetarianism and macrobiotics|journalgazeto=Paediatr Child Health|yearjaro= 2007|volumevolumo= 12|issuenumero= 3|pagespaĝoj= 185–8|pmid=19030357|pmc=2528709|type=Review|doi=10.1093/pch/12.3.185}}</ref>

Veganoj anstataŭas [[Higieno|personajn higienajn prizorgojn]] kaj [[lavpasto|hejmajn purigilojn]] enhavantajn bestajn produktojn kun produktoj veganaj, kiel vegana [[dentfadeno]] el [[Bambuo|bambua fibro]]. Bestaj ingrediencoj estas ĉie, ĉar ili estas relative malmultekostaj. Post kiam bestoj estas buĉitaj por akirado de la viando, la restaĵoj de kelkaj el tiuj materialoj, precipe la graso, kiu estas uzata por la homaj higienaj produktoj.

Inter la plej oftaj best-derivitaj ingrediencoj troviĝas: [[sebo]] en sapo; [[Glicerino|glicerolo]] el [[kolageno]], kiu estas uzita kiel [[lubrikaĵo]] kaj humidigaĵo en multaj produktoj por prizorgo de la hararo, hidratigaj kremoj, [[Razoŝaŭmo|razo-ŝaŭmo]]<nowiki/>j, [[sapo]]j kaj [[Dentopasto|dentpasto]]j;<ref name=toiletries/> La [[lanolino]] el ŝafida lano ofte troviĝas en lipa balzamo kaj hidratigaj kremoj; [[stearata acido]] estas ofta ingredienco en vizaĝkremoj, razŝaŭmoj kaj [[Ŝampuo|ŝampuoj]], (samkiel la [[glicerino]], ĝi povas esti plantdevena, sed kutime estas best-devena); [[Laktata acido|Laktata acido]], [[alfa-hidroksida acido]] derivita el besta lakto, estas uzata en hidratigaĵoj; [[alantoino]], el la planto [[oficina sinfito]] aŭ urino de bovinoj, troviĝas en ŝampuoj, kremoj kaj [[dentopasto]];<ref name=toiletries>''Animal Ingredients A to Z'', E. G. Smith Collective, 2004, 3rd edition; Lars Thomsen and Reuben Proctor, ''Veganissimo A to Z'', The Experiment, 2013 (first published in Germany, 1996).{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.peta.org/living/food/animal-ingredients-list/|titletitolo=Animal-Derived Ingredients Resource|datedato=18-a de Aprilaprilo 2012|publishereldoninto=[[PETA]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315020126/https://www.peta.org/living/food/animal-ingredients-list/|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access14-date=14a de Marchmarto 2018}}</ref> kaj [[karmino]] de [[kokkoideoj]], kiel la ina [[Karmino|koĉenilo]], estas uzata en manĝaĵoj kaj kosmetikaĵoj por produkti ruĝajn kaj rozkolorajn ombrojn.

''Bestaj Ingrediencoj A ĝis Z'' (2004) kaj ''Veganissimo A ĝis Z'' (2013) listigas kiujn ingrediencojn eble estas bestaj. La sunflora emblemo de la [[Vegana Societo|Brita Vegana Societo]] kaj la kuniklo-logoo de [[People for the Ethical Treatment of Animals|PETA]] signifas, ke la produkto estas atestita de vegano, kiu inkluzivas neniujn bestajn testojn. La emblemeto ''Leaping Bunny'' montras neniun bestan testadon, sed eble ĝi ne estas vegana. La kriterioj de la Vegana Societo por vegana atestilo estas, ke la produkto ne enhavas bestajn produktojn, kaj ke nek la fina vestaĵo nek ĝiaj ingrediencoj estis testitaj sur bestoj de, aŭ nome, de la fabrikanto aŭ de iu ajn, al kiu la fabrikanto regas. Ĝia retejo enhavas liston de atestitaj produktoj, same kiel la Aŭstralia Kruellibera Elekto.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Mestel|firstpersona nomo=Rosie|datedato=20-a de Aprilaprilo 2012|titletitolo=Cochineal and Starbucks: Actually, this dye is everywhere|url=https://articles.latimes.com/2012/apr/20/news/la-heb-cochineal-starbucks-20120420|dead-url=yes|workverkaĵo=[[Los Angeles Times]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20161206021847/https://articles.latimes.com/2012/apr/20/news/la-heb-cochineal-starbucks-20120420|archive-datearkivdato=6-a Decemberde decembro 2016|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref>Raymond Eller Kirk, Donald Frederick Othmer, ''Kirk-Othmer Chemical Technology of Cosmetics'', John Wiley & Sons, 2012, 535.</ref>

Veganoj evitas vestaĵon, kiu enhavas [[Silko|silkon]], [[lano]]n <ref name=Stepaniak>{{citecitaĵo bookel libro|titletitolo=The Vegan Sourcebook|authoraŭtoro=Joanne Stepaniak|datedato=2000|url=https://books.google.com/books?id=6Ia5eZIlgLUC&pg=PA115|isbn=9780071392211 }}</ref>(inkluzive de ŝaf-lano, kaŝmirlano, angora fibro, [[mohajro]], kaj multaj aliaj fajnaj lanoj), felon, plumojn, perlojn, bestodevenajn kolorojn, ledon kaj aliajn specojn de ledo, aŭ bestoproduktojn.<ref name=VAcert>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://vegan.org/certification/|titletitolo=Certification|publishereldoninto=[[Vegan Awareness Foundation]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315022456/https://vegan.org/certification/|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.onegreenplanet.org/lifestyle/how-to-read-a-cruelty-free-cosmetics-label/|titletitolo=How to Read a Cruelty-Free Cosmetics Label|lastfamilia nomo=Croswell|firstpersona nomo=Alexis|datedato=5-a Februaryde februaro 2014|publishereldoninto=One Green Planet|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315021008/https://www.onegreenplanet.org/lifestyle/how-to-read-a-cruelty-free-cosmetics-label/|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://www.leapingbunny.org/about/faq#answer-7|titletitolo=FAQ: Are all Leaping Bunny companies vegan (i.e., manufactured without animal by-products)?|publishereldoninto=Leaping Bunny|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315023941/http://www.leapingbunny.org/about/faq#answer-7|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018,</ref><ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://vegansociety.com/resources/lifestyle/shopping/trademark-search |titletitolo=Trademark search |publishereldoninto=Vegana Societo |archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315025809/https://vegansociety.com/resources/lifestyle/shopping/trademark-search|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref><ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://choosecrueltyfree.org.au/lists/vegan/|titletitolo=Choose Cruelty Free list (vegan) Archives|publishereldoninto=Choose Cruelty Free|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315024633/https://choosecrueltyfree.org.au/lists/vegan/|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref> Plejparto el ledaj vestaĵoj estas faritaj el bovaj haŭtoj.<ref>[[Andrew Linzey|Linzey, Andrew]]. "Dowding, Lady Muriel", ''Encyclopedia of Animal Rights and Animal Welfare''. Greenwood, 1998, 139 {{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.beautywithoutcruelty.com/about-us|titletitolo=About Beauty Without Cruelty (The History of Beauty Without Cruelty)|publishereldoninto=[[Beauty Without Cruelty]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315030116/https://www.beautywithoutcruelty.com/about-us|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref> Veganoj rigardas la aĉeton de ledo, precipe de bovinoj, kiel financan subtenon por la viandindustrio: Vegetaranoj povas surmeti vestaĵojn kaj akcesoraĵojn el ne-bestaj derivitaj materialoj kiel [[kanabo]], [[lino]], [[kotono]], [[kanvaso]], [[poliestero]], artefarita ledo, [[kaŭĉuko]] kaj [[Vinila acetato|vinilo]]. La ledaj alternativoj povas veni el materialoj kiel [[korko]], [[Ananaso|ananasoj]], kaj fungoledaĵo.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.businessnewsdaily.com/8093-vegan-businesses.html|titletitolo=13 Cool Vegan-Friendly Businesses That Inspire|lastfamilia nomo=Morgan|firstpersona nomo=Brittney|datedato=18 February 2016|origyear=10-a de juniofebruaro 20152016|publisher =Business News Daily|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180315030922/https://www.businessnewsdaily.com/8093-vegan-businesses.html|archive-datearkivdato=15-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=14-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Etika veganismo baziĝas sur la kontraŭstaro al [[speciismo]], la atribuo de valoro al individuoj surbaze de apartena specio. Dividoj ene de teorio pri bestaj rajtoj inkluzivas la [[Utilismo|utilisman]], protektisman alproksimiĝon, kiu celas plibonigi kondiĉojn por bestoj. Ĝi ankaŭ rilatas al la rajto-bazita [[aboliciismo]], kiu celas fini homan posedon de ne-homoj. Aboliciistoj argumentas, ke [[protektismo]] nur servas por fari la publikon senti ke uzo debestoj povas esti morale senproblemaj (la pozicio t.n. "feliĉa viando"<ref name="Francione2010"/><ref name=Francione2013p150>{{citecitaĵo webel la reto|authors=Gary Francione, Erik Marcus|titletitolo=Animals as Persons: Erik Marcus Debates Professor Francione on Abolition vs. Animal Welfare|publishereldoninto=Columbia University Press|yearjaro=2013|page=150|url= http://www.abolitionistapproach.com/media/pdf/francione-marcus-debate.pdf|quote=(Francione) Pursuing improved welfare conditions is like campaigning for 'conscientious rapists' who will rape without beating.|accessdateaccessdato=25-a de Februaryfebruaro 2007}}</ref>).

[[Filozofo]] [[Val Plumwood]] asertis, ke etika veganismo estas "subtile hom-centrita", ekzemplo de tio, kion ŝi nomis "homa/natura dualismo" ĉar ĝi vidas la homaron aparte de la resto de naturo.<ref>[[Val Plumwood]], "Gender, Eco-Feminism and the Environment", in Robert White (edeld.), ''Controversies in Environmental Sociology'', Cambridge University Press, 2004, 52–53.</ref> Etikaj veganoj volas agnoski ne-homojn en la kategorio, kiu meritas specialan protekton, anstataŭ rekoni la "ekologian integriĝon" de ĉiuj. Plumwood skribis, ke bestaj manĝaĵoj eble estas "nenecesa malbono" el la perspektivo de la konsumanto, kiu "altiras la tutan planedon por nutraj bezonoj", kaj ŝi forte kontraŭas la industrian agrikulturon, sed por iu ajn kiu dependas de multe pli malgranda [[ekosistemo]], estas tre malfacile aŭ neeble esti vegano.<ref>Val Plumwood, [http://epress.anu.edu.au/titles/the-eye-of-the-crocodile ''The Eye of the Crocodile''], edited by Lorraine Shannon, Canberra: Australian National University E Press, 2012, 87.</ref>

Bioetikisto Ben Mepham<ref name=FEC>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.foodethicscouncil.org/about-us/whoweare/professor-ben-mepham-founder-director-of-the-food-ethics-council.html|titletitolo=Professor Ben Mepham – Founder Director of the Food Ethics Council|publishereldoninto=Food Ethics Council|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180308032339/https://www.foodethicscouncil.org/about-us/whoweare/professor-ben-mepham-founder-director-of-the-food-ethics-council.html|archive-datearkivdato=8-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access7-date=7a de Marchmarto 2018}}</ref>, en sia recenzo pri la libro de Francione kaj Garner '' La debato pri la bestaj rajtoj: Abolicio aŭ Reguligo?'', konkludas ke "se la celo de etiko estas elekti la rajton, aŭ pli bone, agmanieron en specifaj cirkonstancoj" ĉiuj aĵoj pripensitaj, estas argumentite, ke aliĝo al tia absolutisma tagordo estas simplisma kaj malfermita al seriozaj mem-kontraŭdiroj. Aŭ, kiel Farlie diras, kun karakteriza stilo: "konkludi ke veganismo estas la nura etika respondo estas kiel salti al kota [[flako]]". Li citas kiel ekzemploj la malfavorajn efikojn al besto-naturo derivita de la agrikulturaj praktikoj necesaj por subteni veganajn dietojn kaj la etikan kontraŭdiron favori la bonfarton de malsovaĝaj bestoj sed ne tiun de sovaĝaj bestoj; la malekvilibro inter la rimedoj uzataj por antaŭenigi la bonfarton de bestoj kontraste al tiuj destinitaj mildigi la suferadon de la proksimume miliardo da homoj, kiuj suferas subnutradon, fitrakton kaj ekspluaton; la fokuso sur sintenoj kaj kondiĉoj en okcidentaj evoluintaj landoj, forlasante la rajtojn kaj interesojn de socioj kies ekonomio, kulturo kaj, en iuj kazoj, postvivado dependas de simbioza rilato kun bestoj.

[[David Pearce]], [[Transhumanismo|transhumanisma]] [[filozofo]], argumentis, ke la homaro havas "hedonisman imperativon" ne nur eviti kruelecon al bestoj aŭ forigi la proprieton de ne-homaj bestoj, sed ankaŭ restrukturi la tutmondan ekosistemon tiel, ke la sovaĝa besto ĉesu suferi.<ref name=Thweatt-Bates2016>Thweatt-Bates, Jeanine (2016). ''Cyborg Selves: A Theological Anthropology of the Posthuman''. London: Routledge, 100–101 (first published 2012).</ref><ref>[[James Hughes (sociologist)|Hughes, James J.]] (2007). [http://ieet.org/archive/20070326-Hughes-ASU-H+Religion.pdf "The Compatibility of Religious and Transhumanist Views of Metaphysics, Suffering, Virtue and Transcendence in an Enhanced Future"], Institute for Ethics and Emerging Technologies, 20.</ref><ref name=Pearce2009>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.hedweb.com/abolitionist-project/reprogramming-predators.html|titletitolo=Reprogramming Predators: the case for high-tech Jainism and a pan-species welfare state|lastfamilia nomo=Pearce|firstpersona nomo=David|author-linkaŭtoroligilo=David Pearce (philosopher)|datedato=2015|origyearorigjaro=Originally published in 2009|website=HedWeb.com|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180304201938/https://www.hedweb.com/abolitionist-project/reprogramming-predators.html|archive-datearkivdato=4-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018}}</ref> En la serĉado forpreni abolicion de si mem, Pearce antaŭenigas forigon de la [[predado]] inter bestoj kaj la "trans-specia tutmonda analogo de la [[sociala ŝtato]]".<ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Fairlie|firstpersona nomo=Simon|titletitolo=Meat: A Benign Extravagance|publishereldoninto=Chelsea Green Publishing|yearjaro=2010|at=230–231|isbn=978-1603583251}}</ref> Reguligo de la fekundeco povus konservi herbo-manĝajn loĝantarojn je daŭrigeblaj niveloj, "pli civilizita kaj kompatema elekto-politiko ol malsatego, predado, kaj malsano". La kreskanta nombro de veganoj kaj vegetaranoj en la [[Transhumanismo|transhumanisma movado]] estis parte atribuita al la influo de Pearce.<ref name=Pearce2009/><ref name=Verchot2014>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.treehugger.com/natural-sciences/meet-the-people-who-want-to-turn-predators-into-vegans.html|titletitolo=Meet the people who want to turn predators into herbivores|lastfamilia nomo=Verchot|firstpersona nomo=Manon|datedato=30-a Septemberde septembro 2014|websiteretejo=[[retejo TreeHugger]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180304201342/https://www.treehugger.com/natural-sciences/meet-the-people-who-want-to-turn-predators-into-vegans.html|archive-datearkivdato=4-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Ekologiaj veganoj okupiĝas pri la konservado de la medio<ref>{{citecitaĵo webel la reto |url=https://www.marieclaire.com/culture/a14751412/antinatalism/|titletitolo=This Extreme Sect of Vegans Thinks Your Baby Will Destroy the Planet|lastfamilia nomo=Pelley |firstpersona nomo=Virginia |datedato=January 29,-a de januaro 2018 |website= |publishereldoninto= [[Marie Claire]]|access-datealirdato=30-a de julio 2018 |quote=}}</ref>, rifuzante la uzon de bestaj produktoj laŭ la premiso, ke fiŝkaptado, ĉasado, kaptado kaj agrikulturo, precipe fabrikado, estas ekologie neelteneblaj. En 2010, [[Paul Watson]] de la [[Sea Shepherd| Sea Shepherd Conservation Society]] nomis porkojn kaj kokidojn "gravajn akvajn predantojn", ĉar brutaro manĝas 40 procentojn de la fiŝoj kaptitaj. Ekde 2002 ĉiuj ŝipoj de Sea Shepherd estas veganaj pro mediaj kialoj. Ĉi tiu specifa veganismo celas sian vivmanieron pri kiel havi daŭrigeblan vivmanieron sen konsumado de bestoj.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://seashepherd.org/news-and-commentary/commentary/v.html|titletitolo=V|lastfamilia nomo=Watson|firstpersona nomo=Paul|datedato=6-a de Maymajo 2014|publishereldoninto=[[Sea Shepherd|Sea Shepherd Conservation Society]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20170803062650/https://seashepherd.org/news-and-commentary/commentary/v.html|archive-datearkivdato=3-a Augustde 2017aŭgusto2017|dead-url=yes|access-datealirdato=7-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Laŭ raporto pri 2006 pri [[Organizaĵo pri Nutrado kaj Agrikulturo|Organizoj pri Nutrado kaj Agrikulturo de Unuiĝintaj Nacioj]], ''Longa Ombro de Brutaro'', 222 milionoj da tunoj da viando estis produktitaj tutmonde en 1999.<ref>Henning Steinfeld, etkaj al.aliaj, [http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm ''Livestock's Long Shadow''], [[Food and Agriculture Organization]], United Nations, 2006, xx.</ref> La raporto asertas, ke ĉirkaŭ 26% de la tera surfaco de la planedo estas dediĉita al brutobredado. En Usono dek miliardoj da teraj bestoj estas mortigitaj ĉiujare por homa konsumado,<ref>Gaverick Matheny, [http://fewd.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/inst_ethik_wiss_dialog/Matheny__G._2003_Defense_of_Veg__in_J._Agric_Ethics.pdf "Least Harm: A Defense of Vegetarianism from Steven Davis's Omnivorous Proposal"], ''Journal of Agricultural and Environmental Ethics'', 16(5), 2003, 505–511.</ref><ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld etkaj al.aliaj 2006], 132.</ref> kaj en 2005 48 miliardoj da birdoj estis mortigitaj tutmonde.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.smithsonianmag.com/travel/is-the-livestock-industry-destroying-the-planet-11308007/|titletitolo=Is the Livestock Industry Destroying the Planet?|lastfamilia nomo=Bland|firstpersona nomo=Alastair|datedato=1-a Augustde 2012aŭgusto2012|website=[[Smithsonian (magazine)|Smithsonian]]|archive-urlarkivurl=https://archive.is/20180303135407/https://www.smithsonianmag.com/travel/is-the-livestock-industry-destroying-the-planet-11308007/|archive-datearkivdato=3-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access3-date=3a de Marchmarto 2018.}}</ref>

La raporto de [[Unuiĝintaj Nacioj|UN]] ankaŭ konkludis, ke brutoj (plejparte [[Bovo|bovinoj]], [[Koko|kokidoj]] kaj [[Porko|porkoj]]) influas la aeron, teron, grundon, akvon, biodiversecon kaj [[Klimata ŝanĝo|klimatan ŝanĝiĝon]]<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld etkaj al.aliaj 2006], 3, 74.</ref>. Brutobredado konsumis 1.174 milionojn da tunoj da manĝaĵo en 2002, inkluzive 7,6 milionojn da tunoj da fiŝo kaj 670 milionojn da tunoj da cerealoj, unu triono de la tutmonda cereala rikolto, kaj en 2001 konsumis 45 milionojn da tunoj da radikoj kaj legomoj kaj 17 milionoj da tunoj.<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld etkaj al.aliaj 2006], 12, 42. La radikoj, legomoj kaj legomoj estas ĉefe manioko, terpomoj, batatoj, brasiko, banano, pizoj kaj faboj. /angle ''The roots and vegetables are mostly cassava, potatoes, sweet potatoes, cabbage, cooking banana, peas and beans.''</ref> Ekde 2006, la brut-industrio konsistigis naŭ procenton de [[karbona dioksido |antropogenaj karbondioksiditoj]], 37 procentojn de [[metano]], 65 procenton de [[Ridgaso|nitrosa oksido]] kaj 68 procenton de [[amoniako]]. Brutaj reziduoj elsendis 30 milionojn da tunoj da amoniakono jare, kio estas implikita en la produktado de [[acida pluvo]]. Studo de 2017 publikigita en la revuo ''[[Carbon Balance and Management]]'' trovis ke la tutmondaj emisioj de bestaj agrikulturaĵoj estas 11% pli altaj ol antaŭaj taksoj bazitaj sur datumoj de la [[Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo]]. Studo de junio de 2018 publikigita en ''[[Science]]'' asertis, ke la adopto de plant-bazitaj dietoj nur en Usono povus tranĉi emisiojn de [[Forceja efiko|forcejaj gasoj]] je 61% al 73%, kaj la tutmonda adopto de vegana dieto reduktus la uzon de agrikultura tero ĝis 75 %.<ref>[http://www.fao.org/docrep/010/a0701e/a0701e00.htm Steinfeld etkaj al.aliaj 2006], 272.</ref><ref>[http://www.epa.gov/climatechange/Downloads/ghgemissions/US-GHG-Inventory-2011-Complete_Report.pdf "Inventory of U.S. greenhouse gas emissions and sinks: 1990–2009"], United States Environmental Protection Agency, 2011.</ref>

[[dosiero:Forestgarden2.jpg|eta|200px|Vegana [[arbarĝardenado|arboĝardeno]] de [[Robert Hart|Robert Hart]] en [[Shropshire]], [[Anglio]].]]

Raporto de [[Unuiĝintaj Nacioj|UN]] de 2010, ''Taksante la Mediajn Efikojn de Konsumo kaj Produktado'', argumentis, ke bestaj produktoj "ĝenerale postulas pli da rimedoj kaj kaŭzas pli altajn eligaĵojn ol plant-bazitaj alternativoj"<ref name=UNEP2010>[https://web.archive.org/web/20120616221700/http://www.unep.org/resourcepanel/Portals/24102/PDFs/PriorityProductsAndMaterials_Report.pdf ''Assessing the Environmental Impacts of Consumption and Production''], International Panel for Resource Management, United Nations Environment Programme, Junio 2010.</ref>. Ĝi proponis forigon de bestaj produktoj por redukti ekologian damaĝon.<ref name=UNEP2010/> Studo de la [[Universitato Cornell]] de 2007 konkludis, ke vegetaraj dietoj uzas la plej malgrandan teron pokape, sed postulas pli altan kvaliton de terpecoj ol necese por nutri bestojn. Studo el 2015 eldonita en ''Science of the Total Environment'' determinis, ke signifa perdo de la biodiverseco povas esti atribuita al la kreskanta postulo je viando, kiu estas signifa akcelilo por la [[senarbarigo]] kaj [[habitatodetruo]], kun specifaraj habitatoj konvertitaj al [[agrikulturo]] por [[Bredado|brutobredado]]. Studo de la [[WWF|World Wildlife Fund]] (2017) trovis, ke 60% de la perdo de biodiverseco povas esti atribuita al la vasta skalo de manĝkultivo necesa por subteni dekojn da miliardoj da farmaj bestoj, kio metas grandegan streĉon sur naturaj rimedoj, kio rezultigas vastan perdon de teroj kaj specioj.Brutaro konsistigas 60% de la biomaso de ĉiuj [[mamuloj]] sur la tero, sekvata de homoj (36%) kaj sovaĝaj mamuloj (4%). Koncerne birdojn, 70% estas hejmigitaj, kiel la [[Kortobirdo|kortobirdoj]], dum nur 30% estas sovaĝaj.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Carus|firstpersona nomo=Felicity|datedato=2-a de junio 2010|titletitolo=UN urges global move to meat and dairy-free diet|url=https://www.theguardian.com/environment/2010/jun/02/un-report-meat-free-diet|dead-url=no|workverkaĵo=The Guardian|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180303145344/https://www.theguardian.com/environment/2010/jun/02/un-report-meat-free-diet|archive-datearkivdato=3-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=3-a de Marchmarto 2018}}[http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?DocumentID=628&ArticleID=6595&l=en&t=long "Energy and Agriculture Top Resource Panel's Priority List for Sustainable 21st Century"], United Nations Environment Programme (UNEP), Bruselo, 2-a de junio 2010.</ref> En novembro 2017, 15.364 tutmondaj sciencistoj subskribis averton al la homaro, kiu alvokas, interalie, "antaŭenigi dietajn ŝanĝojn al plejparte planto-bazitaj manĝaĵoj". Laŭ studo de julio de 2018 en ''[[Science]]'', vianda konsumo pliiĝos kiel rezulto de homa kreska loĝantaro kaj kreskanta riĉeco, kiu pliigos emisiojn de forcejaj gasoj<ref>{{citecitaĵo newsel novaĵo |lastfamilia nomo=Gander |firstpersona nomo=Kashmira |datedato=1-a de junio 2018 |titletitolo=Want to Save the Planet? Go Vegan, Study Says |url=http://www.newsweek.com/want-save-planet-go-vegan-study-says-952789|workverkaĵo=Newsweek |locationloko= |access-datealirdato=2-a de junio 2018 }}</ref> kaj plu reduktos biodiversecon.<ref>Heinz-Ulrich Neue, [http://www.ciesin.org/docs/004-032/004-032.html "Methane emission from rice fields"], ''BioScience'', 43(7), 1993, 466–473; Tim Hirsch, [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4604332.stm "Plants revealed as methane source"], BBC News, 11 January-a de januaro 2006.</ref>

Raporto de 2018 publikigita en [[Proceedings of the National Academy of Sciences|PNAS]] asertis, ke kultivistoj en [[Usono]] povus subteni pli ol duoble pli multajn homojn, ol ili nuntempe, se ili forlasus bredadon de kampaj bestoj por homa konsumado kaj anstataŭe temigus kreskigadon de plantoj.<ref>{{citecitaĵo newsel novaĵo |lastfamilia nomo= Carrington|firstpersona nomo=Damian|datedato=May 31,-a de majo 2018 |titletitolo=Avoiding meat and dairy is ‘single biggest way’ to reduce your impact on Earth|url=https://www.theguardian.com/environment/2018/may/31/avoiding-meat-and-dairy-is-single-biggest-way-to-reduce-your-impact-on-earth|workverkaĵo=[[The Guardian]] |locationloko= |access-datealirdato=March-a de marto 12, 2019 }}</ref>

Unu el la ĉefaj aktivuloj kaj kleruloj pri feminismaj bestaj rajtoj estas [[Carol J. Adams]]. Ŝia plej elstara verko, ''The Sexual Politics of Meat: A Feminist-Vegetarian Critical Theory'' (1990), kaŭzis tion, kio poste fariĝis movado por la [[bestaj rajtoj]], kiam ŝi rimarkis la rilaton inter [[feminismo]] kaj viandokonsumo. Ekde la publikigado de ''The Sexual Politics of Meat ''<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Adams|firstpersona nomo=C. J.|titletitolo=Why feminist-vegan now?|journalgazeto=Feminism & Psychology|language=en|volumevolumo=20|issuenumero=3|pagespaĝoj=302–317|doi=10.1177/0959353510368038|yearjaro=2010}}</ref>, Adams publikigis plurajn aliajn verkojn inkluzive de eseoj, libroj kaj ĉefaj paroladoj. En unu el ŝiaj paroladoj, "Kial feminisma vegano nun?", adaptita el ŝia originala parolado ĉe la konferenco "Minding Animals" en [[Newcastle (Aŭstralio)|Newcastle]], [[Aŭstralio]] (2009), Adams deklaris ke "la ideo pri ekzisto de ligo inter [[feminismo]] kaj [[vegetarismo]] venis [ al ŝi] en oktobro 1974", por ilustri, ke la koncepto de feminisma veganismo daŭras preskaŭ duonjarcente.<ref name=":1">{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Duvnjak|firstpersona nomo=Angella|datedato=6-a de Septemberseptembro 2011|titletitolo=Joining the Dots: Some Reflections on Feminist-Vegan Political Practice and Choice|url=https://www.outskirts.arts.uwa.edu.au/volumes/volume-24/duvnjak|access-datealirdato=7-a Marchde marto 2018|journalgazeto=Outskirts|publication-date=May 2011|volumevolumo=24|archive-urlarkivurl=https://archive.is/20180308035756/https://www.outskirts.arts.uwa.edu.au/volumes/volume-24/duvnjak|archive-datearkivdato=8-a de Marchmarto 2018|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref> Aliaj aŭtoroj ankaŭ metis paralele la ideojn de Adams dum ili pligrandiĝis al ili. Angella Duvnjak deklaras "Aliĝi al la Punktoj: Kelkaj Interkonsiliĝoj pri Feminisma-Vegana Politika Praktiko kaj Elekto" ke ŝi renkontis kontraŭstaron al la rilato de feminismaj kaj veganismaj idealoj, kvankam la ligo ŝajnis pli ol evidenta al ŝi kaj al aliaj fakuloj (2011).<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Hamilton|firstpersona nomo=Carrie|titletitolo=sex, work, meat: the feminist politics of veganism|journalgazeto=Feminist Review|language=en|volumevolumo=114|issuenumero=1|pagespaĝoj=112–129|doi=10.1057/s41305-016-0011-1|yearjaro=2017}}</ref> Aliaj akademianoj prilaboras la rilatojn inter feminismo, kiel Carrie Hamilton kiu faras la ligon al sekslaboristoj kaj bestaj reproduktaj rajtoj. Multaj aliaj fakuloj pri feminisma vegana filozofio daŭre aldonas al la argumentoj, ke Adams, Duvnjak kaj Hamilton unue prezentis.

Similaj nocioj, kiuj sugestas ke bestoj, ekzemple fiŝoj, sentas malpli da doloro, estas prezentitaj hodiaŭ kiel pravigo por bruteca krueleco. La feminisma flanko de la argumento tamen sugestas, ke ne ekzistas raciigo por trakti bestojn kun malpli da respekto ol homaj vivoj, eĉ se la teorio ke bestoj estas malpli kapablaj pri doloro estas kontrolebla..<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=http://eds.b.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?sid=88416ac1-93ae-431e-89c1-b12379291e33@sessionmgr103&vid=7&hid=104|titletitolo=Vegan Feminist: An Interview with Carol J. Adams.: at USF Libraries|website=eds.b.ebscohost.com|language=en|access-datealirdato=26-a de Aprilaprilo 2017}}</ref>

Alia rilato inter [[feminismo]] kaj veganismo estas la paralelo de perforto kontraŭ virinoj aŭ aliaj anoj de minoritataj komunumoj kaj la perforto kontraŭ bestoj. La aktivuloj por la [[Bestaj rajtoj]] intime rilatas la kruelecon al bestoj kun la krimoj kontraŭ feminismaj aferoj. Ĉi tiu ligo estas eĉ pli spegulata ĉar bestoj uzataj por reproduktaj praktikoj estas komparitaj kun homaj kontrabandadaj viktimoj kaj migrantaj sekslaboristoj.<ref name="Yacoubou">{{citecitaĵo newsel novaĵo|last1familia nomo=Yacoubou|first1persona nomo=Jeanne|titletitolo=Vegetarian Certifications on Food Labels: What Do They Mean?|journalgazeto=Vegetarian Journal|datedato=2006|volumevolumo=17|issuenumero=3|page=25|url=http://www.vrg.org/journal/vj2006issue3/2006_issue3_labels.php#vlft|accessdateaccessdato=6-a Augustde 2017aŭgusto2017}}</ref><ref name="Basas">{{citecitaĵo newsel novaĵo|last1familia nomo=Basas|first1persona nomo=Carrie Griffin|titletitolo="V" is for Vegetarian: FDA-Mandated Vegetarian Food Labeling|journalgazeto=Utah Law Review|datedato=2011|volumevolumo=4|page=1275|doi=10.2139/ssrn.1434040}}</ref> Hamilton atentigas, ke perfortaj "seksperfortantoj foje montras konduton, kiu ŝajnas modelita laŭ la mutilado de bestoj" sugestante, ke estas tendenco inter la perforto al seksperfortaj viktimoj kaj bestaj kruelecoj antaŭe elmontritaj de la seksperfortanto.<ref name=VAcert/>

La perforta konekto ne nur limiĝas seksaj agoj. Estas komuna fakto, ke la superregado de perforto kontraŭ bestoj estas pli difinita en tiuj kazoj kun psikopataj malordoj. Ĉi tiu spegulado de perforto kontraŭ bestoj kaj perforto kontraŭ pli malfortaj bestoj kondukas la pionirojn de feminisma veganismo por sugesti, ke ekzistas korespondado inter perforto kontraŭ homoj kaj bestoj, subtenante feminisman veganismon.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Starostinetskaya|firstpersona nomo=Anna|datedato=17-a de julio 2017|titletitolo=New Flag Launches to Unite Vegans Across the Globe|url=http://vegnews.com/articles/page.do?pageId=9771&catId=1|dead-urlverkaĵo=no|work=[[''VegNews]]''|archive-urlarkivurl=https://archive.is/20180308051711/http://vegnews.com/articles/page.do?pageId=9771&catId=1|archive-datearkivdato=8-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=7-a de Marchmarto 2018}}</ref>

Multaj eltrovoj faritaj en la lastaj jaroj sugestas, ke plantoj estas "sentemaj estuloj". Ĉi tiu emerĝa scienca areo nomiĝas "planta neŭrobiologio". La ​​similecojsimilecoj je ĉelaj niveloj inter bestoj kaj plantoj estas multe pli grandaj ol oni mem supozis.<ref name="bare_url">{{citecitaĵo bookel libro|url=http://www.sociallearning.info/storage/pdf/encyc%20of%20anim%20welfare%20-%20enrichment%20and%20research.pdf|titletitolo=Encyclopedia of Animal Rights and Animal Welfare|editors=Marc Bekoff and Carron A. Meaney|publishereldoninto=Greenwood Press|locationloko=Westport, Connecticut}}</ref> Ekzemple, oni montris, ke plantoj povas komuniki larĝe kaj aktive. Ili detektas multajn parametrojn de sia medio, ili povas elekti inter malsamaj ebloj kaj ŝanĝi sian konduton laŭ tio. Ili sentas malsamajn specojn de streĉiĝo simile al bestoj, kaj reagas je la [[Molekulo|molekula]], [[Ĉelo|ĉela]], [[Organa sistemo|organa]], [[Organismo|organisma]] aŭ grupa niveloj. Je rudimenta nivelo, iliaj radikoj povas distingi inter "mi" kaj "ne-mi".<ref>{{citecitaĵo el la webreto|url=http://www.beloit.edu/philo/faculty/tedesco/past/phil224/|titletitolo=Philosophy 224: Environmental Ethics}}</ref>

Plumaj kusenoj kaj jakoj estas ankaŭ evitataj. Lano estas opiniata kiel kaŭzo por frua morto kaj parte sufero de bestoj. Mondo sen ĉaso kaj testoj sur bestoj estas alstrebinda idealo. Ĝenerale inter veganoj ĉiuj kondutoj estas esplorataj laŭ suferevitebleco, do ankaŭ bestoparkoj, cirkoj ktp.<ref>{{citecitaĵo bookel libro |lastfamilia nomo=Heynen |firstpersona nomo=Nik |datedato=2010-05-01 |titletitolo=Cooking up Non-violent Civil-disobedient Direct Action for the Hungry: 'Food Not Bombs' and the Resurgence of Radical Democracy in the US |journalgazeto=Urban Studies |issn=0042-0980 |doi=10.1177/0042098009360223 |volumevolumo=47 |issuenumero=6 |pagespaĝoj=1225–1240 |url=http://usj.sagepub.com/content/47/6/1225}}</ref>

Ĝenerale veganoj aperas en ĉiuj eroj de la civitanaro. En la subkulturo, pli oftas veganoj en la anarkiisma kaj rekta randa movado kaj en politike maldekstremaj movadoj. Ankaŭ ekzsitas ia modo, ke mondfamaj steluloj (aktoroj, interalie, sed ankaŭ iuj sportistoj, politikistoj) fariĝas veganoj.<ref>{{citecitaĵo bookel libro|lastfamilia nomo=Shantz |firstpersona nomo=Jeff |datedato=2005-10-24 |titletitolo=One Person's Garbage...Another Person's Treasure: Dumpster Diving, Freeganism, and Anarchy |journalgazeto=VERB |issn=1930-2894 |volumevolumo=3 |issuenumero=1 |url=http://verb.lib.lehigh.edu/index.php/verb/article/viewArticle/19/18/ |archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20071218024359/http://verb.lib.lehigh.edu/index.php/verb/article/viewArticle/19/18 |dead-url=yes |archive-datearkivdato=2007-12-18 }}</ref>

*'''{{flago|Aŭstralio}}''' '''[[Aŭstralio]]''': Aŭstralianoj superis la tutmondajn serĉojn ĉe [[Google]] por la vorto "vegano" inter mezo de 2015 kaj mezo de 2016. Studo de ''Euromonitor International'' konkludis, ke la merkato de pakitaj veganaj manĝaĵoj en Aŭstralio pliiĝus 9,6% jare inter 2015 kaj 2020, pro kio Aŭstralio iĝus tria plej rapide kreskanta vegana merkato malantaŭ [[Ĉinio]] kaj [[Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]].<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|datedato=12-a de Aprilaprilo 2016|titletitolo=Why 'Vegan' Is THE Word of 2016|url=https://www.peta.org.au/news/vegan-google-searches-australia-2016/|dead-url=no|publishereldoninto=PETA Australia|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180224103722/https://www.peta.org.au/news/vegan-google-searches-australia-2016/|archive-datearkivdato=24-a Februaryde februaro 2018|access-datealirdato=24-a de Februaryfebruaro 2018}}</ref>

*'''{{flago|Aŭstrio}}''' '''[[Aŭstrio]]''': En 2013, ''[[Kurier|Kurier]]'' taksis, ke 0,5 procentoj el aŭstroj praktikis veganismon, kaj en la ĉefurbo, Vieno, 0,7 procento.<ref>Barbara Reiter, Anita Kattinger, [https://kurier.at/genuss/total-vegan/13.893.351 "Total Vegan"], ''Kurier'', 28-a Mayde majo 2013.</ref>

*'''{{flago|Belgio}}''' '''[[Belgio]]''': Esploro interreta de iVOX, farita en la jaro 2016 trovis, ke el ĉirkaŭ 1000 nederland-parolantaj loĝantoj de [[Flandrio]] kaj [[Bruselo]] kun 18 kaj pli da jaroj, 0,3 procentoj estis veganaj.<ref> [http://www.vilt.be/minder-vlees-eten-steeds-meer-ingeburgerd "Minder vlees eten steeds meer ingeburgerd"], ''Vilt'', 16-a Februaryde februaro 2016.</ref>

*'''{{flago|Kanado}}'''''' [[Kanado|Kanado]]:''' En 2018, enketo taksis, ke 2,1 elcentoj de plenkreskaj kanadanoj konsideras sin veganaj.<ref>{{CiteCitaĵo el newsnovaĵo | url=https://www.theglobeandmail.com/canada/article-most-vegans-vegetarians-in-canada-are-under-35-survey/ | titletitolo=Most vegans, vegetarians in Canada are under 35: Survey}}</ref>

*'''{{flago|Israelo}}''' '''[[Israelo]]''': Kvin procento (ĉ. 300.000) en Israelo diris, ke ili estas veganoj en 2014, igante ĝin la plej granda pokapa vegana loĝantaro en la mondo. Enketo farita de ''Globes'' en 2015 kaj de Israela novaĵ-televidkanalo 2simile trovis ke 5% de israelanoj estas veganoj.<ref name=Sales2014>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Sales|firstpersona nomo=Ben|datedato=17-a Octoberde oktobro 2014|titletitolo=Israelis growing hungry for vegan diet|url=https://www.timesofisrael.com/israelis-growing-hungry-for-vegan-diet/|dead-urleldoninto=no|publisher=[[Jewish Telegraphic Agency]]|locationloko=Tel- AvivAvivo|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180303151620/https://www.timesofisrael.com/israelis-growing-hungry-for-vegan-diet/|archive-datearkivdato=3-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=3-a de Marchmarto 2018|via=''[[The Times of Israel]]''}}{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Cohen|firstpersona nomo=Tova|datedato=21-a de julio 2015|titletitolo=In the land of milk and honey, Israelis turn vegan|url=https://www.reuters.com/article/us-israel-food-vegan-idUSKCN0PV1H020150721|dead-url=no|locationloko=Tel Aviv|publishereldoninto=[[Reuters]]|archive-urlarkivurl=https://archive.is/20180305012048/https://www.reuters.com/article/us-israel-food-vegan-idUSKCN0PV1H020150721|archive-datearkivdato=4-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=4-a Marchde marto 2018}}</ref> <ref>{{Cite encyclopediaCitaĵo el libro|encyclopediatitolo=[[''The Jewish Virtual Library]]|title='': Veganism in Israel (Society & Culture: Veganism)|url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/veganism-in-israel|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018|datedato=Februaryfebruaro 2016|publishereldoninto=[[''American–Israeli Cooperative Enterprise|'' (AICE]])|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180305012943/https://www.jewishvirtuallibrary.org/veganism-in-israel|archive-datearkivdato=5-a Marchde marto 2018|dead-url=no }}</ref><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Shpigel|firstpersona nomo=Noa|datedato=13-a Septemberde septembro 2015|titletitolo=Veganism on the Rise Among Israeli Arabs|url=https://www.haaretz.com/.premium-veganism-on-the-rise-among-israeli-arabs-1.5397532|dead-urlverkaĵo=no|work=[[gazeto Haaretz]] / הָאָרֶץ|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180305014456/https://www.haaretz.com/.premium-veganism-on-the-rise-among-israeli-arabs-1.5397532|archive-datearkivdato=5-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018|url-access=subscription}}</ref><ref>{{Cite magazinegazeto|lastfamilia nomo=Kamin|firstpersona nomo=Debra|titletitolo=Big in Israel: Vegan Soldiers|url=https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2015/12/big-in-israel-vegan-warriors/413149/|dead-urlgazeto=no|magazine=[[The Atlantic]]|publication-datedato=Decemberdecembro 2015|archive-urlarkivurl=https://archive.is/20180305015346/https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2015/12/big-in-israel-vegan-warriors/413149/|archive-datearkivdato=4-a de Marchmarto 2018|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018</ref>Veganismo kreskis inter israelaj araboj. La israela armeo faris specialan provizon por veganaj soldatoj en 2015, kiu inkludis provizi neledajn botojn kaj senlanajn [[bereto]]jn.

*'''{{flago|Italio}}''' '''[[Italio]]''': Inter 0,6 kaj tri procento el la italoj estis raportitaj kiel veganoj ekde 2015.<ref>Vera Schiavazzi, [http://www.repubblica.it/salute/2015/10/02/news/e_tu_quanto_sei_vegano_-124177488/ "Addio carne e pesce: in aumento il popolo dei vegetariani e vegani in Italia"], ''La Repubblica'', 2-a Octoberde oktobro 2015.</ref>

*'''{{flago|Rumanio}}''' '''[[Rumanio]]''': Anoj de la [[Rumana Ortodoksa Eklezio]] fastas dum pluraj periodoj de la eklezia kalendaro sumiĝante al plimulto de la jaro. Laŭ la rumana ortodoksa tradicio, fervoruloj sin detenas de manĝado de iuj bestaj produktoj dum tiuj fast-periodoj. Rezulte veganaj manĝaĵoj abundas en butikoj kaj restoracioj; tamen, rumanoj eble ne multe konatiĝas kun la vegana dieto kiel plentempa vivmanier-elekto.<ref name="auto">{{citecitaĵo newsel novaĵo |titletitolo=What Vegan Travelers Need to Know about Dining in Romania |workverkaĵo=[[Huffington Post]] |url=https://www.huffingtonpost.com/entry/what-vegan-travelers-need-to-know-about-dining-in-romania_us_58a368c2e4b0e172783aa180?guccounter=1 |datedato=2017-02-14 |accessdateaccessdato=2018-07-30 }}</ref>

*'''{{flago|Svedio}}''' '''[[Svedio]]''': Kvar procento diris, ke ili estas veganoj en 2014 por la balot-enketo Demoskop.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Molloy|firstpersona nomo=Antonia|datedato=24-a de Marchmarto 2014|titletitolo=One in ten Swedes is vegetarian or vegan, according to study|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/one-in-ten-swedes-is-vegetarian-or-vegan-according-to-study-9212176.html|dead-url=no|workverkaĵo=The Independent|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180322232126/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/one-in-ten-swedes-is-vegetarian-or-vegan-according-to-study-9212176.html|archive-datearkivdato=22-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=22-a de Marchmarto 2018}}</ref>

*'''{{flago|Svislando}}''': La Svisa Vegana Societo (Vegane Gesellschaft Schweiz) taksis en 2016, ke unu procento de la loĝantaro estas vegana.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://vegan.ch/was-wir-tun/faq/#wie-viele-veganerinnen-gibt-es-in-der-schweiz|titletitolo=FAQ: Wie viele VeganerInnen gibt es in der Schweiz?|publishereldoninto=Vegane Gesellschaft Schweiz (Vegan Society Switzerland)|language=de|trans-titletitolo=FAQ: How many vegans are there in Switzerland?|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180308053046/https://vegan.ch/was-wir-tun/faq/#wie-viele-veganerinnen-gibt-es-in-der-schweiz|archive-datearkivdato=8-a Marchde marto 2018|dead-urlalirdato=no|access7-date=7a Marchde marto 2018}}</ref>

*'''{{flago|Britio}}''' '''[[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]]''': En Britio, kie la tofu- kaj viand-imitaĵaj merkatoj valoris je 786,5 milionoj da pundoj en 2012, du elcentoj diris, ke ili estas veganoj en registara enketo de la jaro 2007. Studo Ipsos MORI de 2016 mendita de la Vegana Societo, inspektante preskaŭ 10,000 homojn en aĝo de 15 aŭ pli tra Anglio, Skotlando, kaj Kimrio, trovis ke 1.05 procento estis veganoj; la [[Vegana Societo]] taksas, ke 542.000ĵomoj en Britio sekvas veganan dieton. Laŭ enketo farita de Comparallemarket.com (2018), la nombro de homoj, kiuj sin konsideras veganoj en Britio kreskis ĝis pli ol 3,5 milionoj, kio estas proksimume sep procentoj de la loĝantaro, kaj mediaj zorgoj estis grava faktoro en ĉi tiu evoluo. Tamen, ekestis hezitoj pro ĉi cifero de la brita Vegana Societo kiu plenumas sian propran regulan enketon: la Vegana Societo mem trovis en 2018 ke ekzistas 600.000 veganoj en Britio (1,16%), kio estas alta pliiĝo pri antaŭaj jaroj.<ref>{{CiteCitaĵo webel la reto|url=https://www.vegansociety.com/whats-new/news/find-out-how-many-vegans-are-great-britain|titletitolo=Find out how many vegans are in Great Britain|datedato=17-a Mayde majo 2016|publishereldoninto=Vegana Societo|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180305022033/https://www.vegansociety.com/whats-new/news/find-out-how-many-vegans-are-great-britain |archive-datearkivdato=5-a Marchde marto 2018|dead-url=no|access-datealirdato=4-a Marchde marto 2018}}</ref><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Petter|firstpersona nomo=Olivia|datedato=3-a de Aprilaprilo 2018|titletitolo=Number of vegans in UK soars to 3.5 million, survey finds|url=https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/vegans-uk-rise-popularity-plant-based-diets-veganism-figures-survey-compare-the-market-a8286471.html|dead-url=no| department=Indy/Eats|workverkaĵo=[[The Independent]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180403173810/https://www.independent.co.uk/life-style/food-and-drink/vegans-uk-rise-popularity-plant-based-diets-veganism-figures-survey-compare-the-market-a8286471.html|archive-datearkivdato=3-a de Aprilaprilo 2018|access-datealirdato=3-a Aprilde aprilo 2018}}</ref><ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|datedato=2-a de Aprilaprilo 2018|titletitolo=Veganism Skyrockets To 7% Of UK Population, Says New Survey|url=https://www.plantbasednews.org/post/veganism-skyrockets-to-7-of-uk-population-says-new-survey}}</ref><ref>{{citecitaĵo webel la reto | url=https://www.vegansociety.com/news/media/statistics | titletitolo=Statistics}}</ref>

*'''{{flago|Usono}}''' '''[[Usono]]''': Taksoj de veganoj en Usono estas inter 2% (Gallup, 2012) ĝis 0,5% (Faunalytics, 2014). Laŭ ĉi-lastaj, 70% el tiuj, kiuj adoptis veganan dieton forlasis ĝin.<ref>{{CiteCitaĵo newsel novaĵo|lastfamilia nomo=Newport|firstpersona nomo=Frank|datedato=26-a de julio 2012|titletitolo=In U.S., 5% Consider Themselves Vegetarians|url=http://news.gallup.com/poll/156215/consider-themselves-vegetarians.aspx|dead-url=no|publishereldoninto=[[Gallupenketo (company)|Gallup]]|archive-urlarkivurl=https://web.archive.org/web/20180305022730/http://news.gallup.com/poll/156215/consider-themselves-vegetarians.aspx|archive-datearkivdato=5-a Marchde marto 2018|access-datealirdato=4-a de Marchmarto 2018}}</ref>

La vegana flago estis desegnita de interreta grupo de grafikaj desegnistoj kaj aktivuloj el pluraj landoj. La grupo estis malfermita de Gad Hakimi, vegana aktivisto kaj dizajnisto de [[Israelo]]. kun la intenco ke ekzistu civila flago kiu reprezentu veganismon. La flago konsistas el tri bluaj kaj verdaj trianguloj kun la litero V, la unua litero en la vorto "vegano".

Pri [[Vegetarismo]], pli frua movado, antaŭ ol la apero de Vegana Societo, aperis du pozitivaj artikoloj, en la 19-a jarcento, ĉe [[La Esperantisto]]. Tiuj artikoloj plu aperis, fare de Zamenhof, en la [[Fundamenta Krestomatio]]: La rakonto “La hejmo de la metiisto” kaj la artikolo “Kio estas vegetarismo?”.

Tri libroj veganaj verkitaj de [[Lode Van de Velde]] aperis en esperanto: ''Kial kaj kiel manĝi vegane?'' Sugestoj pri nutrado kiu ne endanĝerigas kaj suferigas la bestojn. ''Manĝeblaj sovaĝaj plantoj'' kaj ''La Vegetara Leono'' Facila rakonto por infanoj. Kun aldona raporteto pri vere ekzistinta vegetara leono, plus kelkaj receptoj por vegetaraj manĝaĵoj. Kelkaj konataj esperantistoj kiel ekzemple la germana muzikisto kaj kantisto [[Jonas Marx|Jonny M]], estas veganoj.