Bagratida Armenio: Malsamoj inter versioj

La invado de Armenio al Jusuf lasis la regnon en ruinoj kaj ĉi tiu fakto resonis inter la armenaj princoj, kiuj estis konsternitaj je la atesto de la brutaleco de la araba [[vostikano]]. [[Gagiko la 1-a (Vaspurakano)|Gagiko la 1-a]] estis speciale maltrankviligita kaj li baldaŭ malakceptis sian lojalecon al Jusuf kaj komencis kampanji kontraŭ li. Kun Jusuf malatentigita de la rezisto de lia antaŭa aliancano, Smbato, filo de [[Aŝoto la 2-a]] sentis sin taŭgapreta por postuli la tronon de la patro. Aŝoto tuj komencis elpeli la islamanojn el siaj regposedaĵoj. Subteno al Aŝoto ankaŭ alvenis el okcidento: la bizanca imperiestrino [[Zoe Karbonopsino|Zoe]] konsterne spektis la araban invadon de Armenio kaj tial ŝi ordonis al la [[Patriarko de Konstantinopolo|patriarko]] [[Nikolao la 1-a (patriarko)|Nikolao la 1-a]] skribi oficialan leteron al la [[Armena Apostola Eklezio|armena]] [[Katolikoso de Armenio|Katolikoso]] por formi novan aliancon kun [[Armena Reĝlando|Armenio]].<ref>{{citaĵo el libro| familia nomo = Runciman| persona nomo = Steven| aŭtoroligilo= Steven Runciman| titolo =The Emperor Romanus Lecapenus and his Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium|jaro = 1988| loko = New York|paĝo = 130| eldoninto = Cambridge University Press| isbn = 978-0-521-35722-7}}</ref> La Katolikoso respondis amike kaj en 914, Aŝoto akceptis inviton de Zoe por viziti [[Konstantinopolo|Konstantinopolon]]. Tie, Aŝoto estis bone ricevita, kaj bizanca forto estis kreita por helpi Armenion venki la arabojn. La forto, akompananta Aŝoton kaj gviditan de la ''[[Domestiko de la skoloj]]'' [[Leono Fokas]], foriris la sekvan jaron kaj marŝis laŭ alta [[Eŭfrato]], enirante Taronon kun malabunda opozicio de la araboj.<ref>Runciman. ''Romanus Lecapenus'', p. 131.</ref>

Ironie, la bizancanoj afliktis la proksimajn rilatojn de Aŝoto kun la araboj kaj sendis novan forton sub la armena ''domestiko de la skoloj'' [[Johano Kurkuas]] por interrompi la pozicion de Aŝoto kiel reĝo kaj subteni la ribelantojn kontraŭ li. En 928, Kurkuas atingis [[Dvin]] en malsukcesa provo kapti la urbon kiu estis defendita kaj de la araboj kaj de Aŝoto.<ref>Treadgold. ''Byzantine State and Society'', p. 474.</ref> En 923, la kalifo, alfrontante problemojn hejme, liberigis Jusufon, kiu vojaĝis reen al Armenio por liberigi sian furiozecon kontraŭ Armenio kaj speciale kontraŭ [[Gagiko la 1-a]]. Li komencis postuli [[Imposto|tributon]] de la armenaj regantoj sed alfrontis konsiderindan reziston de [[Aŝoto la 2-a]]. Fojfoje Aŝoto sukcesis venki kaj detrui la arabajn armeojn senditajn kontraŭ li dum pluraj jaroj. Fine, en 929, Jusuf mortis kaj grandega potenca lukto okazis inter rivalaj iranaj kaj kurdaj familioj en [[Azerbajĝano (Irano)|Azerbajĝano]], tiel reduktante la araban minacon al Armenio. Imperiestro [[Romano la 1-a]] ankaŭ turnis sian atenton de la oriento por batali la arabojn en [[Sirio]]. La penoj de Aŝoto por konservi kaj defendi la regnon gajnisdonis al lisi la epiteton "Jerkat", aŭ ''[[Fero]]''. Li mortis en 929 kaj sukcedis lin la frato, [[Abaso la 1-a]].<ref>Ter-Ghevondjan. ''Arab Emirates'', pp. 136–137. En klasika armena lingvo, tiu titolo nomiĝis ''Ŝahan Ŝah Hajoc Mecac'' (''Շահան Շահ Հայոց Մեծաց'').</ref>