29-a de majo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
→‎Eventoj: Jenny Lind finis usonan koncertturneon
Linio 13:
* [[1415]]: [[Koncilio de Konstanco]] eksigis oficantan [[Johano la 23-a (kontraŭpapo)|kontraŭpapon Johano la 23-a]]
* [[1421]]: [[Pollando]]: [[Mińsk Mazowiecki]] iĝis urbo
* [[1453]]: Armeo'''[[Sieĝo de Konstantinopolo]]''': armeo de [[Mehmedo la 2-a]] post dumonata sieĝo kun artileria pripafado konkeris [[Konstantinopolo]]n - '''[[Bizanca imperio]] falis''' kun ties lasta imperiestro [[Konstantino la 11-a]], dumsekvis la '''tritaga turka [[masakro]] de loĝantaro'''
* [[1500]]: Naviganta al [[Barato]] portugala [[konkistadoro]] [[Bartolomeu Dias]] dronis kiam lia ŝipo detruiĝis dum tempesto apud malkovrita de li pli frue [[Kabo de Bona Espero]]
* [[1543]]: [[Pollando]]: [[Lubartów]] [[urbo|urbiĝis]]
Linio 21:
* [[1692]]: [[Milito de la ligo de Augsburg]]: venko de la angla-nederlanda ŝiparo super la franca en [[batalo de La Hougue]]
* [[1724]]: [[Benedikto la 13-a]] iĝis papo
* [[1768]]: Rusa diplomato en [[Varsovio]] '''Nikolao Repnin eldonis nome de la carino [[Katerina la 2-a (Rusio)|Katerina la 2-a]] deklaracion kontraŭ la [[Bara Konfederacio]]'''
* [[1772]]: [[Gustavo la 3-a (Svedio)|Gustavo la 3-a]] kroniĝis kiel reĝo de Svedio
* [[1780]]: En [[Londono]] eksplodis semajna kontraŭkatolika [[Gordon-tumultoj|Gordon-tumulto]]
Linio 30:
* [[1825]]: [[Karlo la 10-a (Francio)|Karlo la 10-a]] kroniĝis kiel reĝo de Francio
* [[1832]]: [[Kanado]]: inaŭguro de la [[Kanalo Rideau]] liganta la riveron [[Otavo (rivero)|Otavo]] kun la lago [[Ontario (lago)|Ontario]]
* [[1848]]: [[Viskonsino]] fariĝis la 30-a [[subŝtato]] de [[Usono]].
* [[1852]]: Sveda opera sopranistino [[Jenny Lind]] finis sukcesan koncertturneon en [[Usono]] sub gvido de [[P. T. Barnum]]
* [[1861]]: Usona astronomo [[Christian Heinrich Friedrich Peters]] malkovris asteroidon [[72 Feronio|Feronio]]
* [[1889]]: Franca astronomo [[Auguste Charlois]] malkovris asteroidon [[284 Amalio|Amalio]]
Linio 38 ⟶ 39:
* [[1913]]: [[Parizo]]: en la [[Teatro de la Elizeaj Kampoj]] okazis '''prapremiero de la avangarda [[baleto]] ''[[La konsekro de la printempo]]'' de [[Igor Stravinski]]'''
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1918]]: [[Flago de Finnlando]] kun la [[skandinava kruco]] oficialiĝis; '''[[Armena Demokratia Respubliko]] proklamiĝis - ''' - la [[Batalo de Sardarapat]] permesis haltigi la turkan [[invado]]n kaj protekti la [[armenoj|armenan nacion]] de la plua [[armena genocido]]'''
* [[1919]]: '''[[Observatorio|Observado]] de [[stelo|stel]]-traŝovo dum [[suna eklipso]] konfirmis la [[fizika relativeco|fizikan relativecon]] de [[Albert Einstein]]'''
* [[1920]]: [[Pola-bolŝevika milito]]: [[Ruĝa Armeo]] komencis ofensivon en [[Ukrainio]] - batalo de Wołodarka (nun en [[Kieva provinco]]) komenciĝis
* [[1932]]: [[Radiumo|Radiuma]] Instituto je la nomo al [[Maria Skłodowska-Curie]] fondiĝis en [[Varsovio]] post kiam evidentiĝis, ke la radiumo kuracas [[kancero]]n (la pola Nobelpremiitino venis persone malfermante ĝin kun la prezidento [[Ignacy Mościcki]]) – nun la Centro de [[Onkologio]]
* [[1935]]: '''Unua flugo de la plej amase produktata [[ĉasaviadilo]] en la historio [[Messerschmitt Bf 109]]'''
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: [[Administra distriktaro (Germanio)|Distriktestro]] de [[Bydgoszcz]] malpermesis vendi [[viando]]n al [[poloj]] inter la horoj 8.00-10.00 kaj 14.00-15.00, krome en [[vendredo]]j inter 15.00-17.00, en vendejoj kun [[pano]] kaj [[lakto]] tia malpermeso validis en la horoj 14.00-15.00; en [[Varsovio]] eksplodis [[vaporkaldrono]] de sekreta [[brando]]farejo; [[Krakovo]]: Oficejo de [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] agnoskis [[statuto]]n kaj regularon de Protekta Ĉef-Konsilio
** [[Parizo]]: [[radiostacio]] Paris-Mondial, disaŭdiganta raportojn el batalkampoj, unuavoje redonis voĉon al unu el polaj [[piloto]]j de [[ĉasaviadilo]]j - pri kio informis pola gazetaro, en tio "Nowy Świat" ([[Nova Mondo]])
** [[1941]]: Regopovoj de [[Varto]]-Lando malpermesis al poloj labori kiel [[asekuro|asekuristoj]]; [[Varsovio]]: [[konspiro|konspira]] "Głos Prawdy" (Voĉo de Vero) informis, ke germanaj regopovoj decidis retirigon de "sovetaj kaj marksismaj" libroj el la Publika Biblioteko
** [[Aleksandrio]]: "Journal D'Alexandrie" informis, ke la pola milita ŝiparo[[militŝiparo]], kvankam negranda, dum la lastaj semajnoj kontribuis en pezaj kaj riskaj cirkonstancoj liveri nutraĵon kaj armilaron sur [[Kreto (insulo)|Kreton]]
** [[1942]]: En Zastawie taĉmento de [[ordnungspolizei|germana polico]] pafmortigis 12 polojn kaj 9 [[judoj]]n; en [[malliberejo]] de [[Katowice]] [[germanoj]] [[gilotino|gilotinis]] 6 polojn
** [[1943]]: '''De malliberejo [[Pawiak]] [[germanoj]] [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en ruinoj de [[Varsovia geto]] ĉ. 600 personojn, post kio bruligis iliajn korpojn''' (de januaro 1943 ĝis julio 1944 en surstrataj ekzekutoj, ofte kelkfoje tage, pereis 20 mil poloj); germanaj soldatoj mortigis apud [[Kraśnik]] 12 [[partizano]]jn kaj taĉmento de [[SS (organizo)|SS]] pafmortigis en Podlesie (proksime al [[Kielce]]) 8 personojn pro kunlaboro kun partizanoj; '''[[Volinia masakro]]: [[ukraino]]j murdis kruele en Stryki (apud Sarny en nuna [[Rivna provinco]]) 90 [[poloj]]n'''; Germana [[Ruĝa Kruco]] apelaciis al "civitanoj de estinta pola ŝtato" por informi pri proksimuloj kaj konatoj, kiuj depost aŭtuno 1939 perdiĝis en [[Sovetunio]]
** [[Aleutaj Insuloj]]: preskaŭ 3 mil [[japanoj|japanaj]] soldatoj sur [[insulo Attu]] atakis per [[bajoneto]]j usonanojn en [[sinmortigo|sinmortiga]] atako - nur 28 estis enprizongitaj; en [[Protektorato Bohemio kaj Moravio]] fondiĝis [[kunlaborismo|kunlaborisma]] organizaĵo pri junulara edukado
** [[1944]]: Ĉirkaŭ 100 usonaj aviadiloj [[Boeing B-17]] aeratakis [[Poznań]] - ili ankaŭ disĵetis [[pola lingvo|pollingvajn]] flugfoliojn, kies legado estis fare de germanaj regopovoj minacita per [[mortpuno]]; en [[Libiąż]] polico arestis membrojn de [[konspiro|konspira]] grupo de Popola Armeo
* [[1953]]: '''Sir [[Edmund Hillary]] kaj [[ŝerpoj|ŝerpo]] [[Tenzing Norgay]] kiel la unuaj atingis la pinton de la monto [[Monto Everesto|Everesto]]'''
* [[1954]]: '''La unuaUnua [[Bilderberg-konferenco]]''' - laŭ iniciato de pola politikisto Józef Retinger - komenciĝis en la nederlanda provinco [[Gelderland]]
* [[1967]]: Papo [[Paŭlo la 6-a]] nomumis [[kardinalo]] [[ĉefepiskopo]]n de [[Krakovo]] [[Johano Paŭlo la 2-a|Karol Wojtyła]]
* [[1975]]: [[Gustáv Husák]] iĝis prezidento de [[Ĉeĥoslovakio]]