'''Planlingvo''' ( aŭ '''Konstruita lingvo''' aŭ '''artefarita lingvo''') estas [[lingvo]], kiu estas planita (aŭ planata) racie elpensita de [[homo]]j,. porLa praktikaplej uzadomultaj aŭestas nurkonstruitaj por uzadouzo en homa [[komunikado]] same al la [[natura lingvo|naturaj lingvoj]]. Multaj estas konstruitaj por uzo kiel [[internacia helplingvo]], sed aliaj por [[fikcilingvo|fikcio]], lingva eksperimentado aŭ kiel sekreta lingvo. Oni nomas lingvojn kun praktikaj celoj [[internacia planlingvo|internaciaj planlingvoj]], kaj kun fikciaj celoj [[fikcilingvo]]j.
Ofte oni uzas la terminon planlingvo por referi al lingvo konstruita por la uzo en homa komunikado. Pli precipe, ĉi tiu termino referas al [[internacia helplingvo|internaciaj helplingvoj]] kiel Esperanto. Multaj esperantistoj dum varbado preferas tiun terminon al ''artefarita lingvo'', ĉar ĉi tiu lasta estas plursenca (vidu [[natura lingvo]]).
Multfoje estas malfacile klasifiki la konstruitajn lingvojn. Ekz. kaj [[Loglan]] estis konstruita por testi la [[Sapir-Whorf hipotezo]]n kaj tial estas eksperimenta lingvo, dum la tre simila [[Lojban]] estu laŭ ĝiaj subtenantoj parola lingvo kaj tial estas [[planlingvo]]. Sed certe ambaŭ povus esti klasifikitaj en ambaŭ klasoj.
Ankoraŭ unu speco de lingvoklasifo distingas [[apriora lingvo|apriorajn]] kaj [[aposteriora lingvo|aposteriorajn]] lingvojn.
Multaj ordinaraj normigitaj (skribaj) lingvoj estas diversgrade planitaj kaj planataj (precipe rilate al vortprovizo kaj [[ortografio]]). La terminon "planlingvo" oni tamen uzas ordinare (aŭ precipe) nur, kiam la planado rezultigis tute novan lingvon. Se tia planlingvo estas kreita el [[materialo]] pruntita el aliaj lingvoj, oni ne rigardas, ĉu antaŭe, ĉu poste, tiujn fontolingvojn kiel [[Dialekto|dialektojn]] de la nove kreita lingvo. Ili ekzistas plu kiel tute apartaj kaj memstaraj lingvoj.
Kelkaj planitaj lingvoj oni ne nomas "planlingvon", ĝi estas unuigoj de naciaj dialektoj por servi kiel nacia lingvo al landoj, kie ne estas nature precipa dialekto, ekzemple: [[nynorsk]], la oficiala skriba formo de la [[Romanĉa_lingvo|Romanĉa]], kaj la [[Indonezia_lingvo|Indonezia]].
__NOTOC__
==Kelkaj ekzemploj de planlingvaj projektoj==
{{KompaktaEnhavTabeloVaEl}}
{|
|-
|
===A===
*[[Acian]]
*[[Adelfiy]]
*[[Aeldarspragc]] ([[Dale Morris]])
*[[Aelya]] ([[C. Moreland-Stringham]])
*[[Aeo]] ([[Jonathana Tegire]])
*[[Aertran]] ([[A. B. Basham]])
*[[Afga]]
*[[Ahua]] (R. K.)
*[[Alarian]]
*[[Aldana]] ([[R. D. Cooper]])
*[[Alevain]] ([[Sydney Mathew Willoughby]])
*[[Alesi]]
*[[Allmiror]]
*[[Alpha Smart]]
*[[Altayko]]
*[[Alzetjan]] ([[H. Miller]])
*[[Amaringa]]
*[[Amelic]]
*[[Amtorian]]
*[[Ande]]
*[[Antelangua]]
*[[Ascian]]
*[[Assi]] ([[P. Pfeaster]])
*[[Astegonagraphianek]]
*[[Auxilia]] ([[G. Morin]], [[1947]])
*[[Ayeis]]
===Specoj de konstruitaj lingvoj===
===B===
*[[Bahasan]]
*[[Balla]]
*[[Baza Angla lingvo]] -
*[[Biyuron]]
*[[Blaaninain]]
*[[Borg]]
*[[Breathanach]]
*[[Planlingvo]]j
===C===
**[[Internacia helplingvo|Internaciaj helplingvoj]]
*[[Characteristica universalis]]
**Fakaj planlingvoj kiel [[Marparolo]]
*[[Chlewish]]
**Helplingvoj por neinternacia uzo kiel [[Slovio]]
*[[Choba]]
**Logikaj lingvoj kiel [[Lojban]]
*[[Clarison]]
*[[Click]]
*[[Clwan]]
*[[Cnivcti]]
*[[Completo]] ([[1952]])
*[[Corintic]]
*[[Criollo]]
*[[Curco]]
*[[Fikcilingvo]]j
===D===
*[[Eksperimenta lingvo|Eksperimentaj lingvoj]]
*[[Dapnant]] aŭ '''Dapna'nt sitsath''' ([[David Durand]])
**Logikaj lingvoj kiel [[Loglan]] kaj [[Loĵbano]]
*[[Davalas]]
**Filozofiaj lingvoj kiel [[Ro]]
*[[Delason]]
*Ludaj kaj ŝercaj lingvoj
*[[Delmondo]] ([[1960]])
*Sekretaj lingvoj
*[[Dolmetscher-Sprache]]
*[[Dilpox]]
*[[Diom]]
*[[Draseleq]]
*[[Drow]] ([[A. Simmons]])
*[[Dunia]]
*[[Dunnek]]
*[[Dwexeg]]
===E===
*[[Ectocretan]] (Schafer)
*[[Ekstranacia lingvo]]
*[[Elenyo]]
*[[El lina kosmana]] ([[Fr. Juhle]], [[1884]])
*[[Elpilingue]]
*[[Engsvanyali]]
*[[Eni]]
*[[Esp]]
*[[Espéisme]]
*[[Esperanto]] [epo, eo] -
*[[Eunoia]]
*[[Euphony]]
*[[Extralingua]]
===F===
*[[Fissmark]]
*[[Fitusa]]
*[[Franka]]
*[[Fransezein]]
*[[Fthinrakathi Vulcan]]
*[[Frennix]]
===G===
*[[Garthuns]]
*[[Genigrafia]]
*[[Geo]]
*[[Geographische Sprache]]
*[[Giak]]
*[[Glagolica]]
*[[Glide]]
|
===H===
*[[Hani]]
*[[Henaudute]]
*[[Heran]]
*[[Herati]]
*[[Hesperyo]]
*[[Homapar]] (Fazekas el [[Györ]], [[Hungario]], [[1913]])
*[[Huttese]]
===I===
*[[Ibraang]]
*[[Idioma internacional]] ([[Miguel Andrés de la Cruz]], [[Meksiko]], [[1945]])
*[[Ido (lingvo)|Ido]] [ido, io] -
*[[Idrani]]
*[[Iduve]]
*[[Igrejan]]
* [[Iju Puna]]
*[[Ijwallad]]
*[[Ilaini]] aŭ '''Valdyan'''
*[[Ilomi]] ([[Larry Sulky]], [[2005]]) [http://ca.geocities.com/handydad/elomi/elomi-main.html]
*[[Interal]]
*[[Interlingvao]] [ina, ia] -
*[[Internasional]]
*[[International]] ([[1887]])
*[[Isotype]]
===J= Vidu ankaŭ ==
* [[JafoListo de (planlingvo)planlingvoj]]
* [[Planskribo]], [[Pasigrafio]]
*[[Jalogga]]
* [[JameldEsperantidoj]],
* [[Jases LalalPiĝino]]
* [[JavifoGlosolalio]]
* [[Centro de Dokumentado kaj Esploro pri la Lingvo Internacia]] (CDELI)
*[[Jirit]]
* [[JovianLingvistiko]]
*[[Jylsk]]
{{lingvoj}}
===K===
*[[Kaastish]]
*[[Kadhrein]]
*[[Ka©¢uhan]] (tiel, ne estas literumeraro!)
*[[Kagada]]
*[[Kaiila]] (Bazita sur [[Lakota]])
*[[Kaishanar]]
*[[Kaldon]]
*[[Kalgarian]]
*[[Kaliso]]
*[[Kalonese]]
*[[Kakonian]]
*[[Kamakawi]]
*[[Kamat]]
*[[Kamer'yima]]
*[[Kanamit]]
*[[Kanareki]]
*[[Kanasa]]
*[[Kerno (planlingvo)]]
*[[Kiffish]]
*[[Kika Olelo]] ([[1997]])
*[[Kiromi]]
*[[Kizidanoce]]
*[[Klingona lingvo|Klingona]] [tlh] -
*[[Knarwaz]]
*[[Koba]]
===L===
*[[Ladef]]
*[[Langage instantané]]
*[[Langage simplifié]]
*[[Languo auxiliara]]
*[[Langx]]
*[[Lanopiküro]]
*[[Lannu den gental]]
*[[Lashkos]]
*[[Latino sen fleksio]] -
*[[Latuna]] ([[George du Bois]], [[Novjorko]], [[1924]])
*[[Leksventin]]
*[[Lesdeka]]
*[[Ley Arah]]
*[[Liba]]
*[[Liana]]
*[[Lingu internacional]]
*[[Lingu internasionik]]
*[[Lingua]] ([[1888]])
*[[Lingua italiana infinitiva]]
*[[Lingua Mundi]]
*[[Lingua Progressiva]] (der Schatten)
*[[Lingua rationalis]]
*[[Linguo internationala]]
*[[Linguo romane universale]]
*[[Lingw Adelfenzal]] ([[A. Kovalëv]], [[Rostov]], [[1911]])
*[[Lip'onai]] ([[A. Smith]])
*[[Loga]] (Nield, [[1926]])
*[[Logulo]]
*[[Loĵbano]] [jbo] -
*[[Lojsk]]
*[[Loma]]
<gallery>
|
Dosiero:Sol-resol.png|<!-- thumb|left|180px|[[Solresolo]] -->
Dosiero:Quenya Example.png|<!-- thumb|left|180px|_Voorbeeld_ _van_ _het_ [[Kvenja lingvo]], _dat_ _beroemd_ _is_ _geworden_ _dankzij_ _de_ verko _van_ [[J.R.R. Tolkien]], _achtereenvolgens_ _in_ _het_ _door_ _hemzelf_ _ontworpen_ [[_Tengwar_]]-(skribarto, skribsistemo) _en_ _in_ _het_ _Latijnse_ (skribarto, skribsistemo) -->
Dosiero:BodyTokiPona.jpg|<!-- thumb|left|180px|_Lichaamsdelen_ _in_ _het_ [[Tokipono]] -->
Dosiero:Lojbanlogo.png|<!-- thumb|left|180px|Loĵbano-_logo_ -->
</gallery>
<br clear=all>
===M===
*[[Malfasito]]
*[[Mandab]]
*[[Mango (planlingvo)]]
*[[Margadian]] [http://members.tripod.com/~Keolah/conlang/margadian.txt]
*[[Marinade]]
*[[Markuska]] (Bausani, [[1970]])
*[[Marsa lingvo]] ([[Helene Smith]] [[1897]], nefikcia)
*[[Maulin]]
*[[Meazzinido]]
*[[Median]] ([[A. Huart]], [[Cannes]], [[1909]])
*[[Menimo]]
*[[Medo]] (vidu artikolo de [[Bernard Golden]], Planlingvistiko 4, [[1985]], 13)
*[[Meo]]
*[[Merdian]]
*[[Mi (planlingvo)]]
*[[Microlang 1.0]]
*[[Molog]]
*[[Monda linguo]] ([[T. Martineau]], [[1924]])
*[[Mondea]] ([[J. Scheefer]], [[Berlin]], [[1910]])
*[[Mondezo]]
*[[Mondi]]
*[[Mondo (planlingvo)]] ([[T. Lévêque]], [[Villejuif]], ĉirkaŭ 1907)
*[[Monling]]
*[[Moscha]]
*[[Mundelingva]] ([[John von Hummier]], [[Wurtemberg]], [[1904]])
*[[Mundo linguo]] ([[Ferdinand Weber]], [[Germanio]], [[1948]])
*[[Mwashnylish]]
===N===
*[[Nabel]]
*[[Nacia lingvo de Tero]] aŭ '''Ling du mond''' ([[S. Consoli]], [[1925]])
*[[Naffarin]]
*[[Nahela]]
*[[Nal bino]] ([[Seb. Verheggen]], [[Liège]], [[1886]])
*[[Nalona]]
*[[Nalonin]]
*[[Namarin]]
*[[Namek]]
*[[Nandorin]]
*[[Nata]]
*[[Neaudethaumata]]
*[[Natura lingvo (Hoover)]] ([[H. E. Hoover]], [[Mont-Rainier (Maryland)]], [[1937]])
*[[Natura patrina lingvo]] ([[Ben E. Lyster]], [[Kalifornio]], [[1939]])
*[[Natura universala lingvo]] ([[Edward Eisas]], [[Kansas-City]], [[1932]])
*[[Neoíspano]] (vidu artikolo de [[Bernard Golden]] en [[Literatura Foiro]], 23 ,[[1992]], 135]]
*[[Nevbosh]]
*[[Nimyad]]
*[[Nova Peloriano]]
*[[Novialo]] -
*[[Novo Romane]] ([[Alberto Galant]], [[Madrid]], [[1935]])
*[[Nrit]]
*[[Nuirn]]
*[[Numerlingue]] ([[Ferdinand Hilbe]], [[Feldkirch]], [[1898]]-[[1901]])
===O===
*[[Okcidentalo]] [ile, ie] -
===P===
*[[Paca lingvo]] ([[Fereno Sosdy]], [[Esslingen]], [[1950]])
*[[Panedo]] (Pisarenko, [[Moskvo]], [[1925]])
*[[Panhomel]]
*[[Panskrit]] ([[1925]])
*[[Pario (planlingvo)]]
*[[Parlamento (planlingvo)]]
*[[Patoiglob]] ([[Benjamin Bohin]], [[1898]])
===R===
*[[Relingua]]
*[[Renova]]
*[[Romanés]]
*[[Romangle]] ([[G. O. d'Harve]], [[Belgio]], [[1930]])
*[[Romani universale]]
*[[Rosslera lingvo]] ([[Karl Rossler]], [[1862]])
===S===
*[[Simpliigita lingvo]] ([[H. Parrat]], [[Porrentruy]], Francio, [[1858]])
*[[Soma]] ([[Barney Rosenblum]], [[Bazelo (urbo)]], [[1938]])
*[[Sinteza lingvo]] ([[E. F. MacPike]], [[Chicago]], [[1922]])
*[[Simingsound]] ([[E. B. Johnston]], [[1960]])
*[[Simplat]]
*[[Solresolo]] -
*[[Stipfone]]
*[[Stoechiophonie]]
===T===
*[[Telluro]] ([[A. R. Wheelock]], [[Usono]], [[1940]])
*[[Terminologieschlüßel]]
*[[Tersboca]] ([[M. Rotter]], [[Zuriko]], [[1912]])
===U===
*[[Una]]
*[[Unilo]]
*[[Unione]]
*[[Uni-spik]]
*[[Unita]]
*[[Uniti Langue]]
*[[Unuigita lingvo]] (Scheffers kaj Riedel, [[Dessau]], [[1923]])
===V===
*[[Verbo steno]] (Milles-Puyredon, [[Belgio]], [[1925]])
*[[Vindiana]]
*[[Visona]] ("Dr. Sivartha", [[Chicago]], [[1887]])
*[[Vorlin]]
*[[Volapuko]] [vol, vo] -
*[[Voxling]]
*[[Vseslovanski]]
===W===
*[[Weltkurzsprache]] ([[Eugène Burian]], [[Aŭstrio]], [[1947]])
*[[Weltverkehrssprache]] ([[Erwin Ritter]], [[Ĝenevo]], [[1932]])
|}
== Vidu ankaŭ ==
* [[Planskribo]], [[Esperantidoj]], [[Centre de documentation et d'étude sur la langue internationale|CDELI]], [[Pasigrafio]]
==Eksteraj ligoj==
[[Kategorio:Planlingvoj|*]]
[[Kategorio:Lingvo]]
{{LigoElstara|nl}}
|