Kiel registrite je 09:26, 23 jun. 2019 redakti Jo Dusepo (diskuto \| kontribuoj) 28 redaktoj pli da informacio ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 10:51, 23 jun. 2019 redakti malfari JaviRamosLab (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Patrolantoj 3 925 redaktoj kodaj korektetoj + lingvaj korektoj_bonvolu rerevizii pluralojn_ĉu vere ĝermo? Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Dusepo turkishoud.jpg\|thumb\|Udo (Turka stilo) farita per Jo Dusepo.]] [[Dosiero:Aleppo-Music0Band.jpg\|right\|thumb\|Al-udisto]] '''Al-Udo''' aŭ simple ''udo'' ([[araba lingvo\|arabe]]{{lang\|ar\|'''عود'''}} ''ʿūd''; [[somalia lingvo\|somalie]] {{lang\|so\|}} ''Kaban''; [[Persa lingvo\|perse]]: '''بربط''' barbat; [[turka lingvo\|turke]] {{lang\|tr\|ud ''aŭ'' ut}};<ref>[http://tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA&kelime=ut Güncel Türkçe Sözlük'te Söz Arama] {{tr}}</ref> [[helena lingvo\|helene]] {{lang\|el\|ούτι}}; [[armena lingvo\|armene]] {{lang\|hy\|ուդ}}, [[Azerbajĝana lingvo\|azerbajĝane]]: ''ud''; [[Hebrea lingvo\|hebree]]: עוד ''ud'') estas [[kordinstrumento]] kiu estas ĉefe ludata en [[araba muziko]] tradicia kaj muziko de Orient-[[Afriko]]. La dorsflanko de ĝia korpo fariĝas el daŭboj kaj similas pelvon, farante kameron [[resonanco\|resonancan]] kaj aldonante tonkoloron. Kutime, sed ne ĉiam, la al-udo havas 11 kordojn kaj la kolo ne havas [[freto (kordinstrumentoj)\|fretojn]]. Oni ludas la kordojn ~~kun~~per [[plektro]], kiu povas fariĝi el [[plumo]] [[aglo\|agla]], [[karapaco]] [[testudo\|testuda]] aŭ [[plasto]]. Ekzistas multaj agordsistemoj por la al-udo.<ref>http://stringedinstrumentdatabase.aornis.com/datumbazo/ Datumbazo de kordinstrumentoj.</ref> La plej antikva kroniko bilda pri la al-~~oud~~udo datiĝas ĉe antaŭ pli da 5000 jaroj en Sud-[[Mezopotamio]]. Ĉi tiu muzikilo kaj ĝiaj parencoj proksimaj faradis parto de muziko en ĉiom da civilizacioj antikvaj en la regionoj [[Mediteraneo\|Mediteranea]] kaj [[Mezoriento\|Mez-Orienta]], inkludante la [[Sumero\|Sumeranoj]], [[Akado\|Akadanoj]], [[Persio\|Persoj]], [[Babilonio\|Babilonianoj]], [[Asirio\|Asirianoj]], [[Armenio\|Armenoj]], [[Helenio\|Helenoj]], [[Egiptio\|Egiptoj]] kaj [[Romio\|Romianoj]]. La [[liuto]] eŭropa devenis el la al-udo. == Specoj == === Araba Udo === La araba udo normale havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. ~~Ĉiuj~~Ĉiu ~~kordoĥoroj~~kordoĥoro estas duobla, krom la La plej basa. En Egipto, ili ankaŭ ludas arabajn udojn, sed ĉi tie ĝi nur havas dek kordojn en kvin tutduobla kordoĥoroj. La mezuro normale estas proksime 60cm.▼ ===~~=Zena~~ Turka udo ===▼ ▲La araba udo normale havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas duobla, krom la La plej basa. En Egipto, ili ankaŭ ludas arabajn udojn, sed ĉi tie ĝi nur havas dek kordojn en kvin tutduobla kordoĥoroj. La mezuro normale estas proksime 60cm. La turka udo estas iomete dapli malgranda ol la araba udo. Ĝi ĉiam havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas ~~duobla~~duoblaj, krom la La plej basa. La mezuro normale estas ~~proksime~~proksimume 58,5cm. ▼ ===~~Turka~~ Barbato aŭ Irana udo === En Irano, la udo estas uzata kun la nomo 'barbat(o)'. Barbatoj havas naŭ aŭ dekunu kordojn en kvin aŭ ses ~~kordoĥoro~~kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas ~~duobla~~duoblaj, krom la La plej basa. ▼ ==== Nordafrikaj udoj === ▼ ▲La turka udo estas iomete da malgranda ol la araba udo. Ĝi ĉiam havas dekunu kordojn en ses kordoĥoroj. Ĉiuj kordoĥoroj estas duobla, krom la La plej basa. La mezuro normale estas proksime 58,5cm. En Norda afriko (pleparte Maroko kaj Alĝerio) ekzistas du ~~specojn~~specoj de udo. Unue ekzistas la normala araba udo kun la nomo 'ud-ŝarki' (signifas orienta udo) kaj due la 'ud-arbi'. La ud-arbi havas nur ok kordojn en kvar kordoĥoroj, pli malgranda korpo kaj plej longa kolo. Ankaŭ ekzistas ~~simiilan~~simiila ~~muzikilon~~muzikilo en norda afriko kun la nomo 'kŭitra' aŭ ~~plisperante~~pli esperante 'kvitra', ankaŭ kun ok kordoj en kvar kordoĥoroj. Ĝi havas ~~malsama~~malsamna ~~formo~~formon de sonbuŝo kaj pli malgranda korpo.▼ ===~~Barbato~~ ~~aŭ Irana~~Zena udo === La zena (zene) udo estas pli malgranda speco de udo por ludistoj kun pli malgrandaj manoj. 'Zene' signifas 'ina'. Ĝi ~~normal~~normale havas mezuro inter 54-57cm. ▼ === Iraka aŭ Baŝira udo ===▼ ▲En Irano, la udo estas uzata kun la nomo 'barbat(o)'. Barbatoj havas naŭ aŭ dekunu kordojn en kvin aŭ ses kordoĥoro. Ĉiuj kordoĥoroj estas duobla, krom la La plej basa. La iraka udo havas malfikstitan ponton (malsama ol normala fiksita ponto de udoj) kaj ~~sendekoracaj~~senplibeligitaj sonbuŝoj. Oni ankaŭ uzas la ~~nomo~~nomon Baŝira udo, el la fama udisto Munir Baŝir, kiu ludas ĉi ~~tiu~~tiun ~~speco~~specon de udo.▼ ▲====Nordafrikaj udoj=== ▲En Norda afriko (pleparte Maroko kaj Alĝerio) ekzistas du specojn de udo. Unue ekzistas la normala araba udo kun la nomo 'ud-ŝarki' (signifas orienta udo) kaj due la 'ud-arbi'. La ud-arbi havas nur ok kordojn en kvar kordoĥoroj, pli malgranda korpo kaj plej longa kolo. Ankaŭ ekzistas simiilan muzikilon en norda afriko kun la nomo 'kŭitra' aŭ plisperante 'kvitra', ankaŭ kun ok kordoj en kvar kordoĥoroj. Ĝi havas malsama formo de sonbuŝo kaj pli malgranda korpo. ▲====Zena udo=== ▲La zena (zene) udo estas pli malgranda speco de udo por ludistoj kun pli malgrandaj manoj. 'Zene' signifas 'ina'. Ĝi normal havas mezuro inter 54-57cm. ▲===Iraka aŭ Baŝira udo=== ▲La iraka udo havas malfikstitan ponton (malsama ol normala fiksita ponto de udoj) kaj sendekoracaj sonbuŝoj. Oni ankaŭ uzas la nomo Baŝira udo, el la fama udisto Munir Baŝir, kiu ludas ĉi tiu speco de udo. == Nuntempaj ludistoj ==

Al-Udo: Malsamoj inter versioj