Azio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 129:
La epokon, en Bharato, de la [[Maŭrja imperio|Maŭrja]] kaj de la [[Gupta imperio|Gupta]] imperioj, oni nomas la Ora Epoko de [[Barato]]; ili estis markitaj de multaj inventaĵoj kaj eltrovoj en scienco, teknologio, arto, religio, kaj filozofio, kiuj kristaligis la elementojn de tio, kio estas ĝenerale konata kiel [[Barata kulturo]].
 
[[Dosiero:01 terracottawarriorsgroup.jpg|dekstre|eta|300px|rightdekstra|Militistoj de la [[Terakota armeo]] de la [[Qin-Dinastio]].]]
La [[Dinastio Zhou|Zhou-dinastio]] uzis [[Feŭdismo|feŭdan sistemon]] donante potencon al lokaj nobeloj kaj fidante je ilia lojaleco por kontroli ĝian grandan teritorion. Rezulte, la ĉina registaro dum tiu tempo estis malcentra kaj malforta kaj ofte malmulton la imperiestro povis fari por solvi naciajn aferojn. La [[Qin-Dinastio]] (ĉine: 秦朝; pinyin: Qín Cháo) estis la unua reganta dinastio de Imperia [[Ĉinujo]]; ĝi daŭris de 221 al 207 a. K.<ref>Stearns 2011, p. 42.</ref> La nova Imperiestro aboliciis la feŭdan sistemon kaj rekte nomumis burokration, kiu devu fidi je li por potenco. La [[Dinastio Han|Han-Dinastio]] (simpligita ĉina: 汉朝; tradicia ĉina: 漢朝; pinyin: Hàn Cháo ; 206 a. K. – 220 p. K.) estis la dua imperia dinastio de Ĉinujo, antaŭirita de la Qin-Dinastio kaj postirita de la [[Tri reĝlandoj]] (220–265).
 
Linio 263:
 
== Ekonomio ==
 
[[Dosiero:1 singapore city skyline dusk panorama 2011.jpg|eta|maldekstra|250px|[[Singapuro]] havas unu el la plej aktivaj [[haveno]]j en la mondo kaj estas la kvara plej granda komerccentroj de la mondo.]]
Azio havas la duan plej grandan nominalan [[MEP]] de ĉiuj kontinentoj, post [[Eŭropo]], sed la plej grandan kiam mezurite en aĉetpovegaleco. Aktuale en [[2011]], la plej grandaj ekonomioj en Azio estas [[Ĉinio]], [[Japanio]], [[Barato]], [[Sud-Koreio]] kaj [[Indonezio]].<ref>http://www.aneki.com/countries2.php?t=Largest_Economies_in_Asia&table=fb126&places=2&unit=*&order=desc&dependency=independent&number=5&cntdn=n&r=-201-202-203-204-205-206-207-208-209-210-211-212-116-214-215-216-217-218-219-220&c=asia&measures=Country--GDP&units=*--$*&decimals=*--* | 5 largest economies in Asia</ref> Surbaze de ''Global Office Locations 2011'', Azio dominis la oficejajn lokigojn kun 4 el supraj 5 kiuj estis en Azio, nome [[Honkongo]], [[Singapuro]], [[Tokio]], [[Seulo]] kaj [[Ŝanhajo]]. Proksimume 68 procentoj de internaciaj firmaoj havas oficejon en [[Honkongo]].<ref>[http://www.cfoinnovation.com/content/hong-kong-singapore-tokyo-worlds-top-office-destinations Hong Kong, Singapore, Tokyo World's Top Office Destinations | CFO innovation ASIA]</ref>
Linio 269 ⟶ 268:
En la fino de [[1990-aj jaroj]] kaj komenco de [[2000-aj jaroj]], la ekonomioj de la Ĉinio<ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=916768 Five Years of China's WTO Membership. EU and US Perspectives on China's Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism], Legal Issues of Economic Integration, Kluwer Law International, Volume 33, Number 3, pp. 263–304, 2006. by [http://papers.ssrn.com/sol3/cf_dev/AbsByAuth.cfm?per_id=629289 Paolo Farah]</ref> kaj Barato kreskis rapide, ambaŭ kun meza jarkreskofteco de pli ol 8%. Aliaj lastatempaj tre altaj kreskiĝintaj landoj en Azio inkludas [[Israelo]]n, [[Malajzio]]n, [[Indonezio]]n, [[Bangladeŝo]]n, [[Tajlando]]n, [[Vjetnamio]]n, [[Mongolio]]n, [[Uzbekio]]n, [[Kipro]]n kaj [[Filipinio]]n, kaj mineralriĉajn (inklude nafton) landojn kiaj ekzemple [[Kazaĥio]], [[Turkmenio]], [[Irano]], [[Brunejo]], [[Unuiĝintaj Arabaj Emiratoj]], [[Kataro]], [[Kuvajto]], [[Saud-Arabio]], [[Barejno]] kaj [[Omano]].
 
Laŭ ekonomika [[historiisto]] Angus Maddison en aia libro ''The World Economy: Millennial Perspective'', Hindio havis la plej grandan ekonomion de la mondo dum 0 a.K. kaj 1000 a.K.<ref>The World Economy: Historical Statistics, Angus Maddison</ref><ref>http://www.theworldeconomy.org/MaddisonTables/MaddisontableB-18.pdf</ref> Ĉinio estis la plej granda kaj plej progresinta ekonomio sur la tero por multo da registrita historio,<ref>{{citeCite web|url=http://www.bharat-rakshak.com/SRR/Volume14/nalapat.html |title=Professor M.D. Nalapat. Ensuring China's "Peaceful Rise". Alirita la 30an de Januaro 2008 |publisher=Bharat-rakshak.com |date=11-a de septembro 2001 |accessdate=1-a junio 2010}}</ref><ref>{{citeCite web|url=http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/custom/portlets/recordDetails/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED460052&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED460052 |title=Dahlman, Carl J; Aubert, Jean-Eric. China and the Knowledge Economy: Seizing the 21st century. WBI Development Studies. World Bank Publications. Accessed 30a Januaro 2008 |publisher=Eric.ed.gov |accessdate=1-a de junio 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.economist.com/surveys/displaystory.cfm?story_id=E1_PNTJQTR |title=The Real Great Leap Forward. The Economist. 30a Septembro 2004 |work=The Economist |date=30a Septembro 2004 |accessdate=1-a Junio 2010}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080305025204/http://search.ft.com/ftArticle?queryText=China+the+world%E2%80%99s+largest+economy+for+18+of+the+past+20+centuries&y=6&aje=false&x=14&id=050926000484&ct=0 Chris Patten. ''Financial Times''. Comment & Analysis: Why Europe is getting China so wrong. Alirita la 30an de Januaro 2008.]</ref> ĝis la [[Brita Imperio]] (ekskludante [[Hindio]]n) preterpasis ĝin en la mezo de la [[19-a jarcento]]. Dum pluraj jardekoj en la komenco de la [[20-a jarcento]] Japanio estis la plej granda ekonomio en Azio kaj dua plej granda de iu ununura nacio en la mondo, post superado fare de [[Sovet-Unio]] (mezurita en retmateriala produkto) en 1986 kaj [[Germanio]] en 1968 (NB: Kelkaj superŝtataj ekonomioj estas pli grandaj, kiel ekzemple la [[Eŭropa Unio]] (EU), la NAFTA (NAFTA) aŭ APEC). Tio finiĝis en 2010 kiam Ĉinio preterpasis Japanion por iĝi la due plej granda ekonomio de la mondo.
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 290 ⟶ 289:
{{Kontinentoj}}
 
{{havendaHavenda artikolo|Azio}}
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Mondpartoj]]