Koperniko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (-speco da +speco de )
esperantigita parametro, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
{{Informkesto sciencisto
| Nomo = Nikolao Koperniko
| dosiero = copernicus.jpg
Linio 6:
 
| dato de naskiĝo = {{dato|19|2|1473}}
| loko de naskiĝo = [[Toruń]], [[Reĝa Prusujo]], {{Pola Reĝlando}}
| dato de morto = {{dato|24|5|1543}}
| loko de morto = [[Frombork]], [[Reĝa Prusujo]], {{Pola Reĝlando}}
| loĝloko = [[Frombork]] (''Frauenburg'')
| civitaneco =
Linio 18:
| doktoreca konsilisto =
| doktorecaj studentoj =
| fama_pro = [[suncentra teorio|suncentrismo]]
| influoj =
| influis =
Linio 35:
 
== Vivo ==
[[Dosiero:Nikolaus Kopernikus.jpg|thumbeta|maldekstra|240px|Portreto de Nikolao Koperniko]]
[[Dosiero:CopernicusHouse.jpg|eta|altdekstre|[[Toruń]], naskoloko (ul. Kopernika 15, ''maldekstre''). Kun la domo ĉe no. 17 (''dekstre''), ĝi formas la ''Muzeum Mikołaja Kopernika''.]]
[[Dosiero:Dzielnica staromiejska w Toruniu jpg.DSCN7296ps.jpg|thumbeta|240px|La Katedrala Baziliko de Sankta [[Johano la Baptisto]] kaj Sankta Johano la Evangelisto en [[Toruno]] en kiu Koperniko estis baptita]]
[[Dosiero:Jan Matejko-Astronomer Copernicus-Conversation with God.jpg|thumbeta|240px|''Astronomo Koperniko, aŭ interparolo kun Dio'', pentraĵo de [[Jan Matejko]]]]
[[Dosiero:Nicolaus Copernicus epitaph.PNG|thumbeta|maldekstra|240px|Epitafo de Koperniko en la katedralo en [[Frombork]]]]
[[Dosiero:KOS sarkofag ze szczątkami Kopernika.jpg|thumbeta|240px|Sarkofago kun la restaĵoj de la korpo de Koperniko en la Katedralo (Baziliko) de Sankta Jakobo en [[Olŝtino]] / [[Olsztyn]]]]
[[Dosiero:Grabmal Nikolaus Kopernikus Frauenburger Dom 2010.jpg|thumbeta|240px|Tombo de Koperniko en la katedralo en [[Frombork]]]]
[[Dosiero:Kopernikus-Olsztyn.jpg|maldekstra|thumbeta|180px|<center>Bronza monumento pri [[Koperniko]] ĉe la kastelo de [[Olsztyn]] / [[Olŝtino]]]]
Koperniko estis naskita la 19-an de februaro [[1473]] en la grandurbo [[Toruń]] (Dorno), en la provinco [[Reĝa Prusio]], en la [[Krono de la Regno de Pollando]].<ref name="Dzieje nauki polskiej">Iłowiecki, Maciej (1981). Dzieje nauki polskiej (in Polish). Warszawa: Wydawnictwo Interpress. p. 40.</ref><ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy Stanford Encyclopedia of Philosophy].</ref> Lia patro estis komercisto de [[Krakovo]] kaj lia patrino estis la filino de riĉa Toruń-komercisto.<ref name="psb4"/> Nikolao estis la plej juna de kvar infanoj. Lia frato Andreas (Andreo) iĝis aŭgustena kanoniko ĉe [[Frombork]] (Frauenburg).<ref name="psb4"/> Lia fratino Barbara, nomita laŭ ŝia patrino, iĝis benediktana [[monaĥino]] kaj, en siaj lastjaraj klasoj, priorino de monaĥejo en [[Chełmno]] (Kulm); ŝi mortis post 1517.<ref name="psb4"/> Lia fratino Katharina geedziĝis kun la komercisto kaj kun Toruń urbokonsilisto Barthel Gertner kaj forlasis kvin filojn, kiujn Koperniko zorgis poste je la fino de sia vivo.<ref name="psb4">Dobrzycki kaj Hajdukiewicz (1969), p. 4.</ref> Koperniko neniam geedziĝis aŭ havis filojn.
 
Linio 54:
=== Patrina familio ===
[[Dosiero:Łukasz Watzenrode.jpeg|eta|altdekstre|maldekstre|Kopernika patrinflanka onklo, Lucas Watzenrode]]
[[Dosiero:Toruń, pomnik Mikołaja Kopernika, Rynek Staromiejski (OLA Z.).JPG|thumbeta|dekstre|Monumento de Koperniko en [[Toruno]]]]
[[Dosiero:Kraków - Pomnik Mikołaja Kopernika 02.JPG|thumbeta|dekstre|Monumento de Koperniko en [[Krakovo]]]]
[[Dosiero:Kopernik.JPG|thumbeta|Monumento de Koperniko en [[Krakovo]]]]
[[Dosiero:CopernicSystem.png|thumbeta|240px|maldekstra|Jen vizio de la kopernika teorio ''De revolutionibus orbium coelestium'' (''Pri la turno de ĉielaj sferoj'')]]
[[Dosiero:6 Warszawa 153.jpg|thumbeta|dekstre|Monumento de Koperniko en [[Varsovio]]]]
[[Dosiero:Frombork, Pomnik Mikołaja Kopernika - fotopolska.eu (20808).jpg|thumbeta|dekstre|Monumento de Koperniko en [[Frombork]]]]
[[Dosiero:POL Pomnik Kopernika Grudziądz.JPG|thumbeta|maldekstre|Monumento de Koperniko en [[Grudziądz]]]]
[[Dosiero:Piotrków Trybunalski - Pomnik Mikołaja Kopernika.JPG|thumbeta|dekstre|Monumento de Koperniko en [[Piotrków Trybunalski]]]]
 
La patrino de Nikolao, nome Barbara Watzenrode, estis la filino de riĉa [[Toruń]] patricia kaj urba delegito, Lucas Watzenrode la Maljuna (mortinto en 1462), kaj Katarzyna (vidvino de Jan Peckau), menciita en aliaj fontoj kiel Katarzyna "Rüdiger gente Modlibog" (mortinto en 1476).<ref name="psb4"/> La Watzenrode familio, kiel la Kopernik-familio, venis de Silezio de proksime de [[Świdnica]] (Schweidnitz), kaj post 1360 ekloĝis en Toruń. Ili baldaŭ iĝis unu el la plej riĉaj kaj la plej multe influaj patriciaj familioj.<ref name="psb4"/> Tra la ampleksaj familiparencecoj de la Watzenrodes per geedziĝo, Koperniko estis parenca al riĉaj familioj de [[Toruń]], [[Gdansko]] (Danzig) kaj [[Elbląg]] (Elbing), kaj al elstaraj nobelgentoj de Prusio: la Czapski, Działyński, Konopacki kaj Kościelecki.<ref name="psb4"/> La ''Modlibógs'' (la pola nomo signifas "Preĝu al dio") estis elstara pola familio kiu estis konata en la historio de Pollando ekde 1271.<ref>Stephen Mizwa 1943, p. 38"</ref> Lucas kaj Katherine havis tri filojn: Lucas Watzenrode la Pli Juna (1447-1512), kiu iĝus Episkopo de Varmio kaj la baptopatro de Koperniko; Barbara, la baptopatrino de la astronomo (mortinto post 1495); kaj Christina (mortinto antaŭ 1502), kiu en 1459 geedziĝis kun la Toruń-komercisto kaj urbestro, Tiedeman von Allen.<ref name="psb4"/>
Linio 90:
 
== Omaĝoj ==
* Kopernika kratero estas [[alfrapa kratero]] de la [[Luno]] sur ties flanko videbla de la [[Tero]].
* [[1322 Koperniko]] estas [[asteroido]] tiel nomita honore de li (''Coppernicus'' estas ĝia oficiala latinigita nomo).
* [[Kopernicio]] estas [[kemia elemento]], kiu havas simbolon '''Cn''' kaj [[atomnombro]]n '''112'''.
Linio 97:
== [[ZEO]] ligita kun Nikolao Koperniko ==
Okaze de la 500-jara datreveno de naskiĝo de Koperniko la Urba Konsilantaro de [[Frombork]] memorigis ĝin per la bronza dulingva (en la pola kaj Esperanto) memortabulo ligita kun tiu datreveno kaj ĝi estis muntita ĉe la mezepoka defendmuro apud la Kopernik-turo (vidu la apudan foton de la muroj kun la eta memortabulo).
[[Dosiero:Frombork. Brama zachodnia1.JPG|thumbeta|maldekstra|300 px|La okcidenta pordego de la mezepoka burgo Frombork kun videbla malgranda bronza memortabulo ([[ZEO]] - dulingva en la pola kaj Esperanto, memoriganta la 500-jaran datrevenon de la naskiĝo de [[Nikolao Koperniko]] - fondita de la Urba Konsilantaro de Frombork]]
 
== Bibliografio ==
Linio 128:
 
{{Bibliotekoj}}
{{havendaHavenda artikolo}}
 
{{Vivtempo|Koperniko, Nikolao}}