Kairo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 18:
| blazono =
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando = Egiptio
| lando_tipo =
| lando_flago = 1
Linio 33:
| histregiono3 = Fatima kaliflando
| histregiono_tipo =
| urbo = Granda Kairo
| urbo_noto = [[Gizo]]
| urbo_tipo = Kunurbejo
Linio 49:
| memorindaĵo6 = Piramidoj de Gizo
| memorindaĵo7 = [[Babilono (Egiptio)|Babilono]]
| memorindaĵo_tipo = Memorindaĵoj
| ŝoseo =
| montaro =
Linio 77:
| areo_rondumo = 2
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro = 7786640
| loĝantaro_urbo = 17290000
| loĝantaro_metropolo = 19439541
Linio 131:
}}
{{Heredaĵo de UNESKO}}
'''Kairo''' ([[Araba lingvo|arabe]] '''القاهرة''', ''al-Qāhirah'', [al-KA-hi-ra], aŭ en la dialekto de ĝiaj loĝantoj '''مصر''', ''Masr'', [masr]) estas la ĉefurbo de [[Egiptio]]. Kun ĉirkaŭ 16 milionoj da loĝantoj (2003) estas la plej granda urbo en Afriko kaj la plej granda kaj grava urbo de [[Proksima Oriento]]. Ĝia metropolitena areo estas al la 16-a plej granda en la mondo. Situanta proksime de la [[Nildelto]],<ref>{{
Egiptoj hodiaŭ ofte nomas Kairon Maṣr ([mɑsˤɾ] , مصر), la egiptaraba elparolo de la nomo por [[Egiptio]] mem, emfazante la daŭran rolon de la grandurbo en egipta influo.<ref>Behrens-Abouseif 1992, p. 8</ref><ref>Golia 2004, p. 152</ref> Ĝia oficiala nomo estas القاهرة al-Qāhirah , kio signifas laŭvorte "la venkanto" aŭ "la konkerinto"; egiptaraba elparolo: [elqɑ (ː) ˈheɾɑ], foje ĝi estas neformale ankaŭ referita kiel كايرو Kayro [ˈkæjɾo].<ref>'''Good News for Me''': [http://www.gn4me.com/gn4me/details.jsp?artId=3885468 بلال فضل يتفرغ لـ"أهل اسكندرية" بعد "أهل كايرو"]‏ arabe (Belal Fadl frees himself [to write] ''Ahl Eskendereyya'' (the People of Alexandria) after ''Ahl Kayro'' (the People of Cairo))</ref> Ĝi ankaŭ estas nomita Umm al-Dunya, kun la signifo "la patrino de la mondo".<ref>Hedges, Chris. [http://www.nytimes.com/1995/01/08/travel/what-s-doing-in-cairo.html "What's Doing in Cairo,"] ''New York Times.'' 8a de Januaro, 1995.</ref>
Linio 137:
Kairo havas la plej malnovan kaj plej grandan filman kaj muzikan industriojn en la [[araba mondo]], la duan plej aĝan institucion de pli alta lernado, nome [[Universitato al-Azhar]]. Multaj internaciaj amaskomunikilaroj, [[entrepreno]]j, kaj organizoj havas regionan ĉefsidejon en la grandurbo; la [[Araba Ligo]] havis sian ĉefsidejon en Kairo por la plej granda parto de sia ekzisto.
Kun pli ol 6.76 milionoj da loĝantoj<ref name="Capmas2006">{{Citation|url=http://www.msrintranet.capmas.gov.eg/ows-img2/xls/rep1ne.xls |publisher=Central Agency for Public Mobilisation and Statistics |title=Population and Housing Census 2006, Governorate level, Population distribution by sex |format=xls |accessdate=9a Julio 2009}}. Adjusted census result, as Helwan governorate was created on 17 April 2008 from a.o. parts of the Cairo governorate.</ref> disigitaj trans 453 kvadrataj kilometroj (175 kv. mejl.), Kairo estas senkompare la plej granda grandurbo en Egiptio. Kun pliaj 10 milionoj da loĝantoj tuj ekster la grandurbo, Kairo kuŝas en la centro de la plej granda metropola areo en Afriko kaj en la araba mondo same kiel la deka plej granda urba areo en la mondo. Kairo, kiel multaj aliaj mega-urboj, suferas pro altaj niveloj de [[poluo]] kaj [[trafiko]]. La [[metroo]] de Kairo - unu el nur du metrooj sur la afrika kontinento (la alia estas la [[Alĝero|Alĝera]] Metroo) - rangas inter la dek kvin plej okupataj en la mondo,<ref>[http://www.meed.com/supplements/2012/tunnelling/cairos-third-metro-line-beats-challenges/3134558.article Cairo's third metro line beats challenges| Supplement | MEED<!-- Bot generated title -->]</ref> kun pli ol 1 milo da milionoj<ref>{{
== Geografio ==
[[Dosiero:View from Cairo Tower 31march2007.jpg|
[[Dosiero:Cairo Nile River.jpg|
[[Dosiero:Zamalek Arial.jpg|
Kairo situas en norda Egiptio, konata kiel Malsupra Egiptio, 165 kilometroj (100 mejl.) sude de [[Mediteranea Maro]] kaj 120 kilometroj (75 mejl.) okcidente de la [[Sueza Golfo]] kaj de la [[Sueza Kanalo]].<ref>{{
Ĝis la mezo de la [[19-a jarcento]], kiam la rivero estis malsovaĝigita per digoj, baraĵoj, kaj aliaj kontroloj, Nilo en la najbareco de Kairo estis tre sentema al ŝanĝoj en kurso kaj surfacnivelo. Tra la jaroj, Nilo iom post iom ŝanĝiĝis okcidenten, disponigante la ejon inter la orienta rando de la rivero kaj la Mokattam altebenaĵoj sur kiuj la grandurbo nun kuŝas. La tero sur kiu Kairo estis establita en 969 (aktuala islama Kairo) situis subakve iom pli ol tri cent jarojn pli frue, kiam Fustat unue estis konstruita.<ref>Collins 2002, p. 125</ref>
Linio 150:
Kairo havas sekan tropikan (dezertan) klimaton. [[Ŝtormo]]j estas oftaj, alportanta [[polvo]]n dum [[marto]] kaj [[aprilo]]. La [[temperaturo]]j estas dum [[vintro]] tage 13-19 °C, dum [[nokto]] falas ĝis 5 °C. En [[somero]] tio estas inter 20-40 °C. Jare pluvas nur malpli, ol 30 mm, nur inter [[novembro]]-[[marto]] pluvetas.
== Historio ==
{{Ĉefartikolo|Konferenco de Kairo}}
[[Dosiero:Cairo conference.jpg|
La '''Konferenco de Kairo''' (nomita ankaŭ "SEXTANT") okazis en la egipta ĉefurbo Kairo de la 22a al la 26a de novembro [[1943]]. En tiu oni difinis la aliancan sintenon kontraǔ [[Japanio]] dum la [[Dua Mondmilito]] kaj oni faris decidojn pri la estonteco de [[Azio]] en la postmilito. Al tiu kunsido alvenis la prezidento [[Franklin Roosevelt]] de la konto de Usono, la ĉefministro [[Winston Churchill]] de la konto de [[Unuiĝinta Reĝlando]], kaj [[Ĉiang Kai-ŝek]] de la konto de la [[Respubliko Ĉinio (1912-1949)|Respubliko Ĉinio]].
Linio 170:
* [http://aegypten-reisen.botrostours.at/ Egipta Info]
== Servoj ==
* [[Al-Azhar-universitato]]
* [[Instituto de Egipto]]
Linio 185:
== Notoj ==
{{Referencoj}}
=== Referencoj ===
* Abu-Lughod, Janet (July 1965). "Tale of Two Cities: The Origins of Modern Cairo". Comparative Studies in Society and History 7 (4). Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISSN 0010-4175.
Linio 214 ⟶ 215:
{{Metropoloj}}
{{
{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Milionurboj]]
|