Ĉina skribo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 7:
En la ĉina lingvo unu aŭ pluraj signoj (字) konsistigas vortojn (詞), ekzemplo: "hànzi" (漢字) havas du signojn.
 
La japana, la korea kaj la vjetnama lingvoj ne estas parencaj al la ĉina lingvo, kaj ili havas malsimilegan gramatikon. Tiel tiuj lingvoj ŝanĝis la signifon de la ĉinaj signoj. Ankaŭ kelkaj malsamaj (sed similaj) ĉinaj signoj havas la saman signifon.
 
Ekzemplo estas 愛人 . 愛人 signifas "edzo/edzino" en la ĉina (''Àirén''), sed ĝi signifas "amato/amatino" en la korea (''Aein''), kaj "adulta amato/amatino" en la japana (''Aijin''). Alia ekzemplo estas 平和. 平和 signifas "paco" en la japana lingvo, sed en la ĉina lingvo oni diras 和平.
Linio 35:
 
=== Komponitaj ideogramoj ===
* En ĉina 会意字 / 會意字 ''huìyìzì,'' la komponitaj ideogramoj estas signoj, kiuj konsistas el du partoj, kiuj kune iel faras la signifon de la tuto. Ekzemple 日 ''rì'' "suno" plus 月 ''yuè'' "luno" faras 明 ''míng'' "brila", "klara". Rimarku, ke inter la prononcoj de la partoj kaj de la tuto tute ne estas similo nek rilato; temas la konstruo nur pri la semantiko.
 
=== Rebusaĵoj ===
Linio 64:
 
=== La japana ===
{{Japanaj_skribsistemoj}}
{{japanaj_skribsistemoj}}
'''''Kanji''''' (かんじ, elparolata kiel [kanĝi]) estas grava parto de [[Japanaj skribsistemoj|japana skribo]]. Ĝi estas uzata por ĉina vortprovizo. Unu ''Kanji'' kutime havas pli ol unu sonon: Ekzemple, la skribo "生" estas legebla per 15 manieroj laŭ japana vortaro. En lernejoj, oni iomete ankoraŭ instruas la [[klasika ĉina lingvo|klasikan ĉinan lingvon]].
 
Linio 76:
Por la [[Ĝŭanga lingvo|ĝŭanga]], parolata de la [[ĝŭanga popolo]], en [[Gŭangŝjio]], Ĉinio, kun ĉirkaŭ 15,5 milionoj da parolantoj, oni hodiaŭ uzas principe la [[latina alfabeto|latinan transskribon]] sed antaŭe ĝi havis malnovan ĝŭangan skribon nomatan "''sawndip''".
 
== Tradicia ĉina skribo ==
La [[tradicia ĉina skribo]] aŭ tradiciaj ĉinaj karaktroj (ĉine tradicie 正體字/繁體字; simpligite 正体字/繁体字; pinjine Zhèngtǐzì/Fántĭzì) estas ĉinaj karaktroj en ajna signaro kiuj ne enhavas karaktrojn aŭ karaktrajn anstataŭaĵojn nove kreitajn post 1946. Ili estas plej ofte la karaktroj en la normigitaj signaroj de [[Tajvano]], [[Honkongo]] kaj [[Makao]] aŭ en la [[Kangxi-Vortaro]].
 
Linio 93:
{{Referencoj}}
 
== Bibliografio ==
* Cherpillod, André (2003), La misteroj de la ĉina skribo, eld. La Blanchetière (memeldono).
* Baxter, William H. (1992). A Handbook of Old Chinese Phonology. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 978-3-11-012324-1.
* Boltz, William G. (1994). The origin and early development of the Chinese writing system. New Haven: American Oriental Society. ISBN 978-0-940490-78-9.
* Coulmas, Florian (1991). The writing systems of the world. Blackwell. ISBN 978-0-631-18028-9.
* DeFrancis, John, The Chinese Language. Facts and Fantasy, University of Hawaii Press, Honolulu 1990, passim. ISBN 0-8248-1068-6.
* Keightley, David (1978). Sources of Shang history: the oracle-bone inscriptions of bronze-age China. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-02969-9.
* Kern, Martin (2010). "Early Chinese literature, beginnings through Western Han". In Owen, Stephen. The Cambridge History of Chinese Literature, vol. 1: To 1375. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 1–115. ISBN 978-0-521-85558-7.
* Norman, Jerry (1988). Chinese. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29653-3.
* Pulleyblank, Edwin G. (1984). Middle Chinese: a study in historical phonology. Vancouver: University of British Columbia Press. ISBN 978-0-7748-0192-8.
* Qiu, Xigui (2000). Chinese writing. trans. by Gilbert L. Mattos and Jerry Norman. Berkeley: Society for the Study of Early China and The Institute of East Asian Studies, University of California. ISBN 978-1-55729-071-7. (English translation of Wénzìxué Gàiyào 文字學概要, Shangwu, 1988.)
* Ramsey, S. Robert (1987). The Languages of China. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-01468-5.
* Sampson, Geoffrey; Chen, Zhiqun (2013). The reality of compound ideographs (PDF). Journal of Chinese Linguistics 41. pp. 255–272.
* Yip, Po-ching (2000). The Chinese Lexicon: A Comprehensive Survey. Psychology Press. ISBN 978-0-415-15174-0.
* Yong, Heming; Peng, Jing (2008). Chinese Lexicography : A History from 1046 BC to AD 1911: A History from 1046 BC to AD 1911. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-156167-2.
 
{{commonscatCommonscat|Chinese characters}}
{{commonscatCommonscat|Chinese writing}}
{{havendaHavenda artikolo|Ĉina skribo}}
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Ĉina skribo| ]]