Kiel registrite je 20:24, 24 dec. 2015 redakti OchilovBot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 23 504 redaktoj e plibonigadeto per AWB ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 17:47, 9 sep. 2019 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:AROBAZE.png\|eta\|La heliko, deviga signo en retmesaĝoj.]] '''Retpoŝto''', '''retletero''', '''retmesaĝo''' aŭ '''e-poŝto''' (mallongigo de '''elektronika poŝto''') estas servo en [[komputilo\|komputilaj]] retoj, kiu ebligas sendi kaj ricevi [[letero]]jn (mesaĝojn). Nuntempe la plejparton de la retpoŝtaĵoj oni sendas trans la [[Interreto]] per protokoloj de la tipoj [[SMTP]], [[POP3]] kaj [[IMAP]]. Ĉar Esperanto uzas ĉapelitajn literojn kaj multa retpoŝta [[programaro]] nur traktas tekston en formato [[ASCII]] aŭ ISO-8859-1 (Latin-1), [[surogata skribosistemo]] ankoraŭ iam necesas por skribi Esperantan tekston retpoŝte. En esperanto, oni povas uzi la formojn de adjektivo ("'''reta'''") aŭ adverbo ("'''rete'''") mallongigante la vorton "(per/de) retpoŝto". Linio 8: == Terminologio == Ĉar oni ricevas retpoŝton en alia (virtuala) skatoleto ol la dissenditaĵoj, jam ne eblas uzi sendistinge la terminojn ''[[leterkesto]], [[poŝtkesto]]'' aŭ ''poŝtujo'' por tio. Linio 15 ⟶ 14: * ''enpoŝtujo'' kaj ''elpoŝtujo'' Elektronika letero portas [[adreso]](j)n, al kiuj ĝi estas sendata. Ĉar [[komputilo]] povas facile kopii informon, la letero povas havi multajn ricevontajn adresojn. Ĉi tiuj adresoj estas: * Adresoj de ĉefaj adresatoj, por kiuj la letero estas destinita; (To) * Adresoj, kiuj ricevas kopion de la letero; (CC:)= carbon copy * Adresoj, kiuj ricevas nevideblan kopion de la letero (aliaj adresatoj ne vidas, ke ankaŭ ĉi tiuj adresoj ricevis la leteron). (BCC:) = blind carbon copy Por sendi leterojn al multaj adresoj oni uzas ankaŭ [[dissendolisto]]jn. Linio 30 ⟶ 29: Letero diferencas de [[paketo]]j de [[protokolo]]j [[IP]], [[TCP]] kaj aliaj, kvankam ankaŭ paketoj portas informon de unu uzanto de la reto al la aliaj. Sed la paketoj estas de pli malalta nivelo, homoj ne sendas ilin senpere. == Historio == La reto AUTODIN, unuafoje funkcianta en 1962, havigis mesaĝservon inter 1,350 terminaloj, funkciigante 30 milionojn da mesaĝoj por monato, kun averaĝa mesaĝlongo de proksimume 3,000 karaktroj. Autodin estis funkciigita de 18 grandaj komputiligitaj aparataroj, kaj estis konektita al la Progresa Registrosistemo de la Usona Ĝenerala Servadministracio, kiu havigis similajn servojn al ĉirkaŭ 2,500 terminaloj.<ref name="NAS USPS">USPS Support Panel, Louis T Rader, Chair, Chapter IV: Systems, [http://books.google.com/books?id=5TQrAAAAYAAJ&pg=PA27 Electronic Message Systems for the U.S. Postal Service], National Academy of Sciences, Washington, D.C., 1976; pages 27–35.</ref> === Gasto-bazitaj retpoŝtaj sistemoj === Per la enkonduko de la ''Compatible Time-Sharing System'' (CTSS) de la [[Masaĉuseca Instituto de Teknologio\|MIT]] en 1961<ref>"CTSS, Compatible Time-Sharing System" (4a de Septembro, 2006), Universitato de Suda Alabamo, [http://www.cis.usouthal.edu/faculty/daigle/project1/ctss.htm USA-CTSS].</ref> multaj uzantoj kapablis gastigi en centra sistemo<ref>IBM 7094</ref> el malproksimaj terminaloj, kaj stokigi kaj kunhavi arkivojn en la centra disko.<ref>Tom Van Vleck, "The IBM 7094 and CTSS" (10a de Septembro, 2004), ''Multicians.org'' (Multics), retejo: [http://www.multicians.org/thvv/7094.html Multicians-7094].</ref> Oni disvolvigis kaj etendis neformalajn metodojn uzi tion por pasi mesaĝojn: * 1965 – La retpoŝto (MAIL) ''Compatible Time-Sharing System'' (CTSS) de la [[Masaĉuseca Instituto de Teknologio\|MIT]].<ref name="thvv">{{~~cite~~Cite web\|url=http://www.multicians.org/thvv/mail-history.html\|title=The History of Electronic Mail\|author=Tom Van Vleck}}</ref> Disvolvigantoj de aliaj komencaj sistemoj disvolvigitaj per similaj retpoŝtaj aplikaĵoj estas jenaj: * 1962 – 1440/1460 Administrative Terminal System<ref>{{~~cite~~Cite book \| author = IBM \| title = 1440/1460 Administrative Terminal System (1440-Ĉ-07X and 1460-Ĉ-08X) Application Description Linio 56 ⟶ 55: \|mode=cs2 }}</ref> * 1968 – ATS/360<ref>{{~~cite~~Cite book \| author = IBM \| title = System/36O Administrative Terminal System DOS (ATS/DOS) Program Description Manual Linio 72 ⟶ 71: \| ref = \|mode=cs2 }}</ref><ref>{{~~cite~~Cite book \| author = IBM \| title = System/360 Administrative Terminal System-OS (ATS/OS) Application Description Manual Linio 89 ⟶ 88: \|mode=cs2 }}</ref> * 1971 – ''SNDMSG'', loka inter-uzantoj retpoŝta programo aliginta la eksperimentan arkivtransferantan programon, ''CPYNET'', permesanta la unuan [[Komputila reto\|komputilretan]] elektronikan poŝton<ref name="firstnetworkemail">{{~~cite~~Cite web\|author=Ray Tomlinson \|url=http://openmap.bbn.com/~tomlinso/ray/firstemailframe.html \|title=The First Network Email \|publisher=Openmap.bbn.com \|accessdate=2014-01-09}}</ref> * 1972 – Retpoŝta programo [[Unikso]]<ref>{{~~cite~~Cite web\|url=http://minnie.tuhs.org/cgi-bin/utree.pl?file=V3/man/man1/mail.1 \|title=Version 3 Unix mail(1) manual page from 10/25/1972 \|publisher=Minnie.tuhs.org \|accessdate=2014-01-09}}</ref><ref>{{~~cite~~Cite web\|url=http://minnie.tuhs.org/cgi-bin/utree.pl?file=V6/usr/man/man1/mail.1 \|title=Version 6 Unix mail(1) manual page from 2/21/1975 \|publisher=Minnie.tuhs.org \|accessdate=2014-01-09}}</ref> * 1972 – APL Mailbox de Larry Breed<ref>[http://www.jsoftware.com/papers/APLQA.htm APL Quotations and Anecdotes], inklude historion de Leslie Goldsmith pri Mailbox</ref><ref>[http://www.actewagl.com.au/Education/communications/Internet/historyOfTheInternet/InternetOnItsInfancy.aspx History of the Internet, including Carter/Mondale use of email]</ref> * 1974 – La retaj notoj de la [[Retforumo]] de la komputilsistemo PLATO IV generaliĝis por havigi 'personajn notojn' en Aŭgusto 1974.<ref name="NAS USPS" /><ref name=wooley>David Wooley, [http://www.thinkofit.com/plato/dwplato.htm#pnotes PLATO: The Emergence of an Online Community], 1994.</ref> * 1978 – ''Mail''-kliento verkita de Kurt Shoens por Unikso kaj distribuita per la Dua ''Berkeley Software Distribution'' inkludis subtenon por kromnomoj kaj dissendolistoj, resendadon, formatadon de mesaĝoj, kaj aliron al diversaj poŝtujoj.<ref name="shoens">The Mail Reference Manual, Kurt Shoens, University of California, Berkeley, 1979.</ref> Ĝi uzis la ''mail''-klienton de Unikso por sendi mesaĝojn inter sistemuzantoj. La koncepto estis etendia por komuniki demalproksime super la Berkeley Network.<ref name="berknet">An Introduction to the Berkeley Network, Eric Schmidt, University of California, Berkeley, 1979.</ref> * 1979 – ''EMAIL'' farita de V.A. Shiva Ayyadurai por imiti la interoficejan poŝtosistemon de la Universitato de Medicino kaj Dentokuracado de Nov-Ĵerzejo<ref>{{~~cite~~Cite web\|url=http://blogs.smithsonianmag.com/aroundthemall/2012/02/a-piece-of-email-history-comes-to-the-american-history-museum/\|title=A Piece of Email History Comes to the American History Museum\|date=22a de Februaro 2012\|accessdate=11a de Junio 2012\|first=Joseph\|last=Stromberg\|publisher=[[Smithsonian Institution]]}}</ref><ref name=SmithsonianStatement>http://americanhistory.si.edu/press/releases/statement-national-museum-american-history-collection-materials-va-shiva-ayyudurai Statement from the National Museum of American History: Collection of Materials from V.A. Shiva Ayyadurai 23a de Februaro 2012 Alirita la 19a de Februaro 2013 National Museum of American History</ref> * 1979 – ''MH Message Handling System'' disvolvigita de RAND havigis kelkajn ilojn por administri elektronikan poŝton en Unikso.<ref name="borden-mh">A Mail Handling System, Bruce Borden, The Rand Corporation, 1979.</ref> * 1981 – PROFS de [[IBM]]<ref>[http://www.ibm.com/ibm100/us/en/icons/networkbus/ ''"...PROFS changed the way organizations communicated, collaborated and approached work when it was introduced by IBM's Data Processing Division in 1981..."''], IBM.com</ref><ref>[http://www.fas.org/spp/starwars/offdocs/reagan/chron.txt ''"1982 – The National Security Council (NSC) staff at the White House acquires a prototype electronic mail system, from IBM, called the Professional Office System (PROFs)...."''], fas.org</ref> * 1982 – ALL-IN-1<ref>{{~~cite~~Cite web\|url=https://research.microsoft.com/en-us/um/people/gbell/Digital/timeline/1982.htm \|title=Gordon Bell's timeline of Digital Equipment Corporation \|publisher=Research.microsoft.com \|date=1998-01-30 \|accessdate=2014-01-09}}</ref> de [[Digital Equipment Corporation]] Tiuj originaj mesaĝsistemoj havis amplekse diferencajn trajtojn kaj funkciis ĉe sistemoj kiuj estis enkongrueblaj unu kun alia. Plej el ili permesis nur komunikadon inter uzantoj gastigintoj en la sama gastigejo aŭ "mainframe" (ĉefa kadro), kvankam povus esti ankaŭ centoj da miloj da uzantoj ene de unu organizo. == ''Retletero'' en aliaj lingvoj == Kvankam multaj lingvoj prunte uzas la anglan vorton ''e-mail'', en franclingva Kebekio, parolante pri ''retletero'', oni uzas la vorton ''courriel'', kiu estas miksaĵo inter '''courrie'''r (letero) kaj '''el'''ectronique (elektronika). La kebek-devena vorto ''courriel'' jam transpasis la atlantikan oceanon al Francio, kie oni pli kaj pli uzas ĝin (vidu ankaŭ [[spamo]]). Linio 113 ⟶ 112: * [[Retpoŝtilo]] == Notoj == {{~~referencoj~~Referencoj\|2}} == Bibliografio == * Yves Nevelsteen, Komputeko, prikomputila terminokolekto, E@I, Partizánske, Slovakio, 2008. 94 p. == Eksteraj ligiloj == {{Projektoj}} * [http://www.multicians.org/thvv/mail-history.html The History of Electronic Mail] * [http://openmap.bbn.com/~tomlinso/ray/firstemailframe.html The First Network Email] Linio 125: {{Ĝermo\|komputiko}} {{~~havenda~~Havenda artikolo\|Retpoŝto}} {{Bibliotekoj}} [[Kategorio:Retpoŝto\| ]]

Retpoŝto: Malsamoj inter versioj