Prahistorio: Malsamoj inter versioj

 

== Ŝtonepoko ==

=== Paleolitiko ===

"[[Paleolitiko]]" signifas " Malnova Ŝtonepoko," kaj ĝi komenciĝas per la unua uzo de ŝtoniloj. Paleolitiko estas la plej frua periodo de la Ŝtonepoko.

La frua parto de Paleolitiko estas nomita la [[Malsupra Paleolitiko]], kiu datas de antaŭ la [[Homo sapiens]], ekde [[Homo habilis]] (kaj rilata specio) kaj kun la plej fruaj ŝtoniloj, datis antaŭ ĉ. 2.5 milionoj da jaroj. Homo sapiens devenis antaŭ proksimume 200,000 [[jaro]]j, ekigante la Mezan Paleolitikon. Anatomiaj ŝanĝoj indikantaj modernan lingvokapablon ankaŭ ekestas dum la [[Meza Paleolitiko]]. La sistema entombigo de la mortintoj, la muziko, frua arto, kaj la uzo de ĉiam pli sofistikaj multpartaj iloj estas kulminaĵoj de la Meza Paleolitiko.

 

Agrikulturo faris eblajn kompleksajn sociojn - civilizojn. Ŝtatoj kaj merkatoj aperis. Teknologioj plibonigis la kapablon de homoj kontroli naturon kaj evoluigi transporton kaj komunikadon.

 

{{Ĉefartikolo|Tri-epoka sistemo}}

La '''Tri-epoka sistemo''' estas la kategoriigo de la prahistorio en tempoperiodoj divideblaj en tri epokoj; por ekzemplo, la [[Ŝtonepoko]], la [[Bronzepoko]], kaj la [[Ferepoko]], kvankam ĝi referencas ankaŭ al aliaj tripartaj dividoj de historiaj tempoperiodoj. En [[historio]], [[arkeologio]] kaj fizika [[antropologio]], la Tri-epoka sistemo estas metodologia koncepto adoptita dum la 19a jarcento laŭ kiu [[artefakto]]j kaj okazaĵoj de la fino de la prahistorio kaj komenco de la historio povis esti ordigitaj en rekonebla [[kronologio]]. Ĝi estis dekomence disvolvigita de [[C. J. Thomsen]], direktoro de la Reĝa Muzeo de Nordiaj Antikvaĵoj, [[Kopenhago]], kiel rimedo klasigi la muzeajn kolektojn laŭ tio ĉu la artefaktoj estis faritaj el [[ŝtono]], [[bronzo]] aŭ [[fero]].

 

 

== Problema difino ==

Kutima difino de prahistorio estigas plurajn problemojn tiom pri la kriter-elekto kiom por determini la datadon de la tempaj limoj prahistoriaj.

 

=== Kriterioj de la prahistorio-komenco ===

Prahistorio komenciĝis, kiam "aperis" homoj. Sed ĉar homo estas nur la rezulto de malrapida evoluo de specifa specio, kiu diferenciĝis de aliaj "superaj simioj", tiu dato ne estas klare difinebla. Ĝia apero-dato estas ne nur nekonata, sed eĉ tutcerte ne sciebla. Tiu ĉi problemo estas konata sub la nomo [[mankanta ĉenero]].

 

{{...}}

 

* [[Prahistoria medicino]]

 

* {{Retarkivo|2009|http://www.urgeschichte.com Muzeo pri prahistorio en Asparn ĉe la Zaya}} {{lingvokodo|de|en|cz}}

 

 

 

[[Kategorio:Prahistorio| ]]