Morto: Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Deadconfederate.jpg|eta|[[Soldato]] falinta dum [[Usona enlanda milito]], [[1865]]]]

[[Dosiero:MementoMoriNordfriedhofWiesbaden.JPG|eta|Alegorio de la Morto – Norda Tombejo de [[Wiesbaden]], [[Germanio]]]]

[[Dosiero:Catrinas 2.jpg|eta|dekstra|180px|<center>du variaĵoj de la figuro de la fama skeleta damo "La Catrina", tipa de la [[Tago de la mortintoj]].]]

'''Morto''' estas la fino de [[vivo]], nome la transpaso de vivo al nevivo, sen eblo reveni.

 

 

== Morto el [[medicino|medicina]] vidpunkto ==

Scii la precizan tempon de ies morto povas esti tre grave, ekzemple por determini la ekvalidon de ties [[testamento]], por aranĝi la [[funebro|funebrajn]] preparojn, aŭ, okaze de [[transplanto]], ĉar la organojn oni devas eltiri laŭeble plej rapide post la morto de la donanto. Ankaŭ la preciza horo de la morto povas havi konsekvencon el jura vidpunkto kaze de mortigo aŭ de aliaj juraj procesoj. Enketistoj kutime uzas prilaboritegajn metodojn por determini tiun precizan momenton.

 

Al [[religio]]j kiuj kredas je la koncepto de [[animo]], Morto estas disiĝo de animo je la korpo. La morto estas la vivo de la [[spirito]], kiam la korpo mortas, la animo revenas en la eterna vivo. En tiu senco oni povas paroli pri [[transtombo|transtomba vivo]].

 

{{Ĉefartikolo|Memento mori}}

Aliaj religioj, ekz. [[budhismo]] kaj [[hinduismo]], kredas je transiro de la animo al alia enmonda estaĵo ([[metempsiĥozo]]), kiu ordinare ne memoras pri antaŭaj vivoj de la animo.

 

=== Ĉu vivo postmorta? ===

Kio okazas al la [[spirito]], [[konscio]] aŭ [[animo]] de [[homo]] post ĉi ties morto? La demandoj pri vivo post morto aŭ pri [[reenkorpiĝo]] (aŭ [[reenkarniĝo]]) aŭ pri [[spiritismo]] daŭre restas sen definitiva respondo. Por multaj, kredi je postmorta vivo estas konsolo rilate al la morto de amata persono aŭ al la konscio de la propra morto.

 

 

=== Renversebleco aŭ retroigebleco de morto ===

Oni kutime parolas pri la nerenverseblo aŭ ne'[[retro]]'igeblo de morto, kaj, fakte, sciencistoj ĝis nun ne sukcesis redoni vivon al organismo, kies morton ili ĉeestis.

 

== Proverboj ==

Ekzistas pluraj [[proverbo]]j pri morto en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]], inter ili<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>:

* {{citaĵo|''Senpaga estas nur la morto, sed ĝi kostas la vivon.''}}

 

 

== Vidu ankaŭ ==

|commonscat=Death

|commons=Death reaper

* [[Ekzisto]]

* [[Murdo]]

* [[Harakiro]]

* [[Kamikazo]]

* [[Sinmortigo en beletraj verkoj]]

* [[Ŝajnmorto]]

* [[Mortpuno]]

* [[Postmorto]]

* [[Karono (mitologio)|Karono]]

 

* Verko ''[[Makbara]]'' de [[Juan Goytisolo]]

 

{{Patologio}}

 

 

[[Kategorio:Morto| ]]