Saharo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 122:
}}
'''Saharo''' (en araba الصحراء الكبرى, ''aṣ-Ṣaḥrāʾ al-Kubrā'', 'la Granda Dezerto') estas la tria plej granda [[dezerto]] en la mondo post [[Arkto]] kaj [[Antarkto]] kaj la plej granda [[Subtropiko|subtropika]] [[varma dezerto]] en la mondo.<ref name="geology.com">{{
Kelkaj el la sablaj [[duno]]j povas atingi ĝis 180 m de alto.<ref>Strahler, Arthur N. and Strahler, Alan H. (1987) ''Modern Physical Geography'' Third Edition. New York: John Wiley & Sons. ISBN 0-471-85064-0. p. 347</ref>
Linio 128:
== Nomo ==
La nomo ''Saharo'' venas de la [[Araba lingvo|araba]] traduko ''Sahhra'' صحراء de la [[Tuarega lingvo|tuarega]] vorto ''tenere'', kiu signifas ''dezerto'' aŭ ''sablo''. Alia teorio devenigas ĝin de ''al-sahhra'' aŭ ''es-ssah-ra'', signifanta ''flav-ruĝa''. Resume oni povas diri, ke la nomo devenas el la pluralo de la [[araba]] vorto por dezerto (صحارى ''ṣaḥārā''<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=Sahara "Sahara."] ''Online Etymology Dictionary.'' Douglas Harper, Historian. Konsultita la 25an de Junio 2007.</ref><ref>{{
▲La nomo ''Saharo'' venas de la [[Araba lingvo|araba]] traduko ''Sahhra'' صحراء de la [[Tuarega lingvo|tuarega]] vorto ''tenere'', kiu signifas ''dezerto'' aŭ ''sablo''. Alia teorio devenigas ĝin de ''al-sahhra'' aŭ ''es-ssah-ra'', signifanta ''flav-ruĝa''. Resume oni povas diri, ke la nomo devenas el la pluralo de la [[araba]] vorto por dezerto (صحارى ''ṣaḥārā''<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=Sahara "Sahara."] ''Online Etymology Dictionary.'' Douglas Harper, Historian. Konsultita la 25an de Junio 2007.</ref><ref>{{cite web|url=http://online.ectaco.co.uk/main.jsp?do=e-services-dictionaries-word_translate1&status=translate&lang1=23&lang2=ar&source_id=2119140 |title=English-Arabic online dictionary |publisher=Online.ectaco.co.uk |date=28 December 2006 |accessdate=12 June 2010}}</ref> sˤɑħɑːrɑː).<ref>{{cite book|last=Wehr|first=Hans|title=A Dictionary of Modern Written Arabic (Arabic-English)|year=1994|publisher=Otto Harrassowitz|location=Wiesbaden|isbn=0-87950-003-4|edition=4th|authorlink=Hans Wehr|page=589}}</ref><ref>{{cite book|last=al-Ba‘labakkī|first=Rūḥī|title=al-Mawrid: Qāmūs ‘Arabī-Inklīzī|year=2002|publisher=Dār al-‘Ilm lil-Malāyīn|location=Beirut|edition=16th|page=689|language=araba}}</ref>
La [[Romio|romianoj]] nomis la landon sudan de [[Kartago]] ''Terra deserta'' (forlasita lando), kaj dum la eŭropa [[mezepoko]] ĝi simple nomiĝis "granda dezerto". Nur ekde la [[19-a jarcento]] oni plejofte uzas la nomon "Saharo". La araba nomo estas ''Bahr bela ma'' (maro senakva).
Linio 150 ⟶ 149:
== Geologio ==
== Faŭno kaj flaŭro ==
* [[Arbo de Tenere]]
== Historio ==
== Loĝantaro ==
En Saharo vivas plejparte [[tuaregoj]] kaj [[berberoj]]. Ekde la [[7-a jarcento]] ekokupis Saharon armee [[araboj]] kaj ili disvastigis ĉi tie [[islamo]]n, kio tre signife influis [[kulturo]]n de lokaj ŝtatoj kaj iliajn interrilatojn. Sed necesas diri, ke Saharo estas plej dense loĝata sur norda ĉemara zono, kie estas grandaj urboj kiel [[Tripolo (Libio)|Tripolo]], [[Bengazo]], kie vivas ankaŭ eŭropanoj, kaj laŭlonge de la tuta marbordo kondukas ĉemarborda aŭtoŝoseo. Malpli grandaj urboj, kiel [[Sabrato]], estas ankaŭ eĉ 400 km en interno, en la profunda Saharo. La norda marbordo estas trateksita per romiaj memorigaĵoj.
== Ekonomio ==
=== Salkaravanoj ===
{{Ĉefartikolo|Salkaravanoj en la Saharo}}
La '''salkaravanoj en la Saharo''' servis al interŝanĝo de varoj, inter kiuj [[salo]], inter la regionoj de la Saharo kaj la [[Sahelzono]]. Kiel transportilo servis kaj ankoraŭ servas [[dromedaro]]j. Ekzistas ankoraŭ hodiaŭ du gravaj karavanitineroj, nome unu inter [[Timbuktuo]] kaj [[Taŭdenio]] en [[Malio]] kaj [[Niĝero]], kaj dua inter [[Agadez]] respektive la suda parto de la [[Aïr]]-montaro kaj la [[oazo]]j en
=== Infrastrukturoj ===
La [[Trans-Sahara Aŭtoŝoseo]] estas transnacia projekto por aŭtoŝoseo por pavimado, plibonigo kaj faciligo de limoj kaj formalaĵoj sur ekzistanta komercvojo tra la Sahara Dezerto. Ĝi iras inter rando de Nordafriko ĉe la Mediteranea Maro norde kaj rando de Okcidenta Afriko ĉe la Atlantika Oceano sude, el [[Alĝero]] en Alĝerio al [[Lagos]] en Niĝerio
Linio 180 ⟶ 177:
== Notoj ==
{{
== Eksteraj ligiloj ==
{{Artikolo voĉlegita}}
* http://www.touregypt.net/ebph5.htm
Linio 192 ⟶ 188:
{{Ĝermo|geografio}}
{{
{{
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Saharo| ]]
| |||