Gango: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Referencoj), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 44:
| fonto_lando =
| fonto_leviĝo = ĉ.4000
| fonto_lat_d =
| fonto_lat_m =
| fonto_lat_s =
| fonto_lat_NS =
| fonto_long_d =
| fonto_long_m =
| fonto_long_s =
| fonto_long_EW =
| fonto1 =
Linio 59:
| fonto1_lat_d =
| fonto1_lat_m =
| fonto1_lat_s =
| fonto1_lat_NS =
| fonto1_long_d =
| fonto1_long_m =
| fonto1_long_s =
| fonto1_long_EW =
| fonto_kunfluejo =
Linio 73:
| enfluejo_leviĝo =
| enfluejo_lat_d =
| enfluejo_lat_m =
| enfluejo_lat_s =
| enfluejo_lat_NS =
| enfluejo_long_d =
| enfluejo_long_m =
| enfluejo_long_s =
| enfluejo_long_EW =
Linio 109:
'''Gango''' aŭ '''Ganga''' ([[hindia lingvo|hindie]] गंगा ''gangaa'') estas dulanda [[rivero]] en [[Azio]], kiu trafluas (kaj formis) la [[ebenaĵo]]n de [[Bengalio]], en [[Barato]] kaj [[Bangladeŝo]]. Tiu rivero estas 2525 km longa kaj ekfluas en okcidenta [[Himalajo]] en la barata subŝtato [[Utarakando]], kaj fluas suden kaj orienten tra la [[Ganga Ebenaĵo]] de [[Norda Barato]] en Bangladeŝon, kie ĝi elfluas en la [[Golfo de Bengalo]]. Ĝi estas la tria [[Listo de riveroj laŭ akvoŝarĝo|plej granda rivero laŭ akvoŝarĝo]].
 
La Gango estas la plej sankta religia rivero por [[Hinduoj]].<ref name="Alter2001">{{citation|last=Alter|first=Stephen|title=Sacred Waters: A Pilgrimage Up the Ganges River to the Source of Hindu Culture|url=https://books.google.com/books?id=qb9yQgAACAAJ|accessdate=30a de Julio 2013|year=2001|publisher=Houghton Mifflin Harcourt Trade & Reference Publishers|isbn=978-0-15-100585-7}}</ref> Ĝi estas ankaŭ eltenejo por milionoj de baratanoj kaj aliaj bengalanoj kiuj loĝas ĉe ties fluejo kaj dependas el ĝi por ties ĉiutagaj necesaĵoj.<ref>{{cite news|url=http://www.zeenews.com/news587747.html |title=US TV host takes dig at Ganges |publisher=Zeenews.com |date=16a de Decembro 2009 |accessdate=4a de Julio 2012}}</ref> Ĝi estas adorata kiel la diino ''[[Ganga]]'' en [[Hinduismo]].<ref name="BhattacharjiBandyopadhyay1995">{{citeCite book|last1=Bhattacharji|first1=Sukumari|last2=Bandyopadhyay|first2=Ramananda|title=Legends of Devi|url=https://books.google.com/books?id=B0j0hRgWsg8C&pg=PA54|accessdate=27a de Aprilo 2011|year=1995|publisher=Orient Blackswan|isbn=978-81-250-0781-4|page=54}}</ref> Ĝi estis ankaŭ grava historie, kun multaj iamaj provincaj aŭ imperiaj ĉefurboj (kiaj [[Pataliputra]],<ref name="Ghosh">{{citeCite book|last=Ghosh|first=A.|title=An encyclopaedia of Indian archaeology|url=https://books.google.com/books?id=law3AAAAIAAJ&pg=PA334|accessdate=27 April 2011|publisher=BRILL|oclc=313728835|isbn=978-90-04-09264-8|page=334}}</ref> [[Kannauj]],<ref name="Ghosh"/> [[Kara (Kauŝambi)|Kara]], [[Varanasi|Kaŝi]], [[Patnao]], [[Haĝipuro]], [[Mungero]], [[Bagalpuro]], [[Murŝidabado]], [[Baharampuro]], [[Kampilĝo]], kal [[Kolkato]]) kiu situas ĉe ties bordoj.
 
La Ganga estis rangita kiel la kvina plej poluita rivero de la mondo en 2007. Poluado minacas ne nur homojn, sed ankaŭ pli ol 140 fiŝajn speciojn, 90 amfibiajn speciojn kaj la endanĝeritan [[Ganga riverdelfeno|Gangan riverdelfenon]]. Estas projekto por purigi la riveron nome Gangagada Plano, nome media iniciato por eviti poluadon, kiu ĝisnun ne sukcesis,<ref name=haberman>{{Citation|last=Haberman|first=David L.| title=River of Love in an Age of Pollution: The Yamuna River of Northern India|publisher=University of California|year=2006|isbn=978-0520247901 | ref=harv}}</ref><ref name=gardner>{{Citation|last=Gardner|first=Gary|chapter=Engaging Religion in the Quest for a Sustainable World|pages=152–76|title=State of the World: 2003| edition=Special 20th anniversary| editor-last=Bright|editor-first=Chris|publisher=Norton|isbn=978-0393323863|display-editors=etal| date=2003| ref=harv}}</ref><ref name=cleanperish>[http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-03-19/edit-page/28148254_1_national-river-conservation-plan-ganga-action-plan-ganga-and-yamuna "Clean Up Or Perish"], ''The Times of India'', 19a de Marto 2010</ref> pro koruptado, manko de teknika sperto,<ref name=sheth>{{Citation|last=Sheth|first=Jagdish N.|title=Chindia Rising|publisher = Tata McGraw-Hill|year = 2008|isbn=978-0070657083| ref=harv}}</ref> mallerta pormedia planado,<ref name=singh>{{Citation|last1=Singh|first1=Munendra|last2=Singh|first2=Amit K.|title=Bibliography of Environmental Studies in Natural Characteristics and Anthropogenic Influences on the Ganga River|journal=Environ Monit Assess|year=2007|volume=129|issue=1–3|pages=421–32|doi=10.1007/s10661-006-9374-7|pmid=17072555| ref=harv}}</ref> kaj manko de elteno fare de religiaj aŭtoritatoj.<ref name=puttick>{{Citation|last=Puttick|first=Elizabeth|chapter=Mother Ganges, India's Sacred River|year = 2008|title=The Healing Power of Water|editor1-last=Emoto|editor1-first=Masaru| editor1-link=Masaru Emoto| publisher=Hay House|pages=241–52|isbn=978-1401908775|ref = harv}}</ref>
Linio 147:
Oni povas ankaŭ diri ke la delto de Gango enhavas du ĉefaj brakojn, Huglon kaj Padmon. Iuj eĉ nomas nur la Huglon Gango kaj la ceteran parton de la delto nur Padma.
 
== Geologio ==
== Hidrologio ==
== Historio ==
== Religia kaj kultura gravo ==
== Irigacio ==
== Ekonomio ==
 
== Ekologio ==
En la ebenaĵo ĉirkaŭ Gango, antaŭ malmultaj jarcentoj, estis ankoraŭ oftaj grandaj mamuloj, kiel elefantoj, rinoceroj, leonoj, tigroj ktp.
Linio 162 ⟶ 161:
 
=== Akvaj bestoj ===
 
[[Dosiero:GangeticDolphin.jpg|ete|dekstre|180px|eta|Ganga delfeno]]
 
Linio 174 ⟶ 172:
 
== Rilato al homoj ==
 
=== Urboj ===
Gravaj urboj ĉe Gango estas [[Kanpur]], [[Allahabad]]o, [[Varanasio]], [[Patnao]] kaj [[Dako]]. [[Kolkato]] estas ĉe Huglo, kiu estas branĉo de Gango.
Linio 181 ⟶ 178:
Laŭ la [[hinduismo]], Gango estas sankta rivero, en kies akvoj banado purigas la homon el [[peko]]j. Estas ankaŭ tre dezirate havi sian [[tombo]]n en Gango. Oni taksas, ke Gango ĉiutage akceptas 400 mortintajn kaj kremaciitajn homojn.
 
== Notoj ==
{{Referencoj}}
<references/>
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektojProjektoj|commonscat=Ganges River}}
# Garhwali - [https://www.garhwali.in/pages/view/1153/riveni-ghat-rishikesh Riveni Ghat Rishikesh]
# Jeevmoksha - [https://jeevmokshayoga.com Yoga Capital Rishikesh]
# Gango Rafting - [https://www.feeltourism.com/rafting-in-rishikesh.html White Water Rafting]{{havenda artikolo|Gango}}
{{Ĝermo|Barato}}
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Riveroj en Azio]]