Probablo: Malsamoj inter versioj

 

== Historiaj rimarkoj ==

La scienca studo de probablo estas moderna evoluo. [[Hazardludo|Vethazardludo]] montras ke tie estas intereso kvantigi la ideon de probablo de jam jarmiloj, sed akurata matematika priskribo taŭga en tiuj problemoj aperis nur multe pli poste.

 

Sur la geometria flanko (vidi [[integrala geometrio]]) _contributors_ al ''La Kleriga (Tempoj, Tempas)'' estita influa (Muelisto, _Crofton_, _McColl_, _Wolstenholme_, _Watson_, kaj _Artemas_ _Martin_).

 

Estas esence unu aro de matematikaj reguloj por manipulanta probablo; ĉi tiuj reguloj estas listita sub "Formaligo de probablo" pli sube.

(Estas aliaj reguloj por kvantiganta necerte,

Ĝi estas malferma demando ĉu loteca probablo estas reduktebla al _epistemic_ probablo bazita sur nia _inability_ al precize aŭguri ĉiu forto (tiu, ke) povus afekti la (ĵetiĝadi, bulko, ruli, volvi) de morti, aŭ ĉu tia _uncertainties_ ekzisti en la naturo de reala sin, aparte en kvantumaj fenomenoj regis per Heisenberg-a's [[necerte principo]]. Kvankam la samaj matematikaj reguloj apliki sendistinge kies interpretado estas elektita, la elekto havas majoraj implikacioj por la vojo en kiu probablo estas kutima modelo la (reala, reela) mondo.

-->

 

Simile al aliaj [[teorio]]j, la [[teorio de probabloj]] estas prezento de probablecaj konceptoj en formala terminoj — do, en terminoj kiuj povas esti konsiderataj aparte de ilia signifo.

Ĉi tiuj formala terminoj estas manipulita per la reguloj de matematiko kaj logiko, kaj ĉiuj rezultoj estas tiam interpretitaj aŭ tradukitaj malen en la probleman domajnon.

 

=== Prezento kaj interpretado de probablaj valoroj ===

La probablo de evento estas ĝenerale prezentita kiel [[reela nombro]] inter 0 kaj 1 inkluzive. ''neebla'' evento havas probablon de akurate 0, kaj ''certa'' evento havas probablon de 1, sed la mala propozicio estas ne ĉiam vera: nek evento de probablo 0 estas ĉiam neebla, nek evento de probablo 1 estas certa.

La iom subtila distingo inter "certa" kaj "probablo 1" estas traktita je pli granda longo en artikolo "[[preskaŭ certe]]".

Estas kelkaj alia (interpretadoj, interpretadas) kiu estas (variacioj, variacias) sur unu aŭ la alia de tiuj, aŭ kiu havi malpli (akcepto, konsento) nun.

-->

 

[[Probablodistribuo]] estas funkcio kiu asignas probablojn al eventoj aŭ propozicioj. Por ĉiu aro de eventoj aŭ propozicioj estas multaj manieroj asigni probablojn, do la elekto de unu distribuo aŭ alia estas ekvivalento al farado de malsamaj supozoj pri la eventoj aŭ propozicioj.

 

 

== Probablo en matematiko ==

[[Probablaj aksiomoj|Probabla aksioma]] formo la bazo por matematika [[teorio de Probabloj]]. Kalkulo de (probabloj, probablas) povas ofte esti difinita uzanta [[kombinatoriko]] aŭ per aplikanta la (aksiomoj, aksiomas) rekte. Probablaj aplikoj inkluzivi (ebena, para) pli ol [[statistiko]], kiu estas kutime bazita sur la ideo de [[Probablodistribuo|probablodistribuoj]] kaj la [[centrala limiga teoremo]].

 

 

=== Mallaŭdoj sur probablaj kalkuloj ===

La malfacilaĵo de probablaj kalkuloj (mensogoj, mensogas, kuŝas) en opcio supren la problemo en adekvata vojo. (Estas neniam unike (ĝusta, ĝustigi, korekti) vojo al konstrui problemo, sed iu (vojoj, vojas) estas pli bona ol aliaj.) Aparte malfacila estas desegnaĵo signfa (konkludoj, konkludas) de la (probabloj, probablas) kalkulita. (Amuzanta, Amuza) probablo (kribrilo, kribri, enigmo), la _Monty_ Koridora problemo, demonstracias la _pitfalls_ bonguste.

 

 

== Aplikoj de teorio de Probabloj al ĉiutaga vivo ==

Du majoraj aplikoj de teorio de Probabloj en ĉiutaga vivo estas en riski impostkvoto kaj en komerco sur varo (merkatoj, merkatas, bazaroj, bazaras). (Registaroj, Registaras) tipe apliki probablaj manieroj en ĉirkaŭaĵa preskribo kie ĝi estas (nomita, vokis) "_pathway_ analitiko", kaj estas ofte (mezuranta, mezuro) bonfartaj uzantaj manieroj (tiu, ke) estas stokasto en naturo, kaj elektanta (projekcias, projektoj, projektas) al (klopodi, entrepreni) bazita sur statistika analizas de ilia verŝajna efiki sur la loĝantaro entute. Ĝi estas ne (ĝusta, ĝustigi, korekti) al diri (tiu, ke) [[statistiko]] estas komplika en la modelanta sin, kiel tipe la impostkvotoj de riski estas iama kaj tial postuli pli fundamenta probablo (modeloj, modelas), e.g. "la probablo de alia 9/11". Leĝo de aretoj strebas al turni sin al ĉiuj tiaj elektoj kaj percepto de la efiki de tiaj elektoj, kiu (konstruas, faras) probabloj politika (materio, afero).

 

Alia grava apliko de teorio de Probabloj en ĉiutaga vivo estas esperindeco. Multa konsumanto (produktoj, produktas, produktaĵoj, produktaĵas, produtoj, produtas), kiel (aŭtomobiloj, aŭtomobas, aŭtoj, aŭtas) kaj konsumanta elektroniko, ekspluati [[esperindeca teorio]] en la dizajno de la (produkto, produto) por ke redukti la probablo de malsukceso. La probablo de malsukceso estas ankaŭ proksime asociita kun la (produkta, produktaĵa, produta) _warranty_.

-->

[[Dosiero:Monty open door.svg|eta|En tiu konkurso la serĉo de aŭto malantaŭ pordo, la ludanto elektas dekomence la pordon 1. La prezentisto malfermas tiam la pordon 3, kiu montras [[kapro]]n kaj proponas la eblon elekti la pordon 2 anstataŭ la 1.]]

La [[problemo de Monty Hall]] estas [[Matematiko|matematika problemo]] de probablo bazita sur la [[Usono|usona]] [[televido|televida]] [[konkurenco]] ''Let's Make a Deal'' (Ni faru interkonsenton). La problemo estis nomita laŭ la nomo de la prezentisto de tiu konkurenco: nome Monty Hall. La konkurencanto en la televida konkurenco devas elekti pordon el inter tri (ĉiuj fermitaj); la premio konsistas en akiri tion kio troviĝas malantaŭ tiu elektita. Oni scias certece ke malantaŭ unu el ili troviĝas [[aŭto]], kaj malantaŭ la aliaj du estas po unu [[kapro]].

* Grava (eldonoj, eldonas) en probablo

 

 

 

[[Kategorio:Probablo| ]]