Rusia revolucio de 1917: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Dosiero:Revolución-marzo-rusia--russianbolshevik00rossuoft.png|thumbeta|260px|Revoluciaj trupoj atakantaj la caran policon en februaro (marto) de 1917.]]
[[Dosiero:Red Guard Vulkan factory.jpg|thumbeta|rightdekstra|260px|Ruĝa Gvardio de fabriko Vulkan. 1917.]]
[[Dosiero:Soviet Union, Lenin (55).jpg|thumbeta|230px|[[Lenin]], ĉefo de la rusia Oktobra Revolucio]]
La '''Rusia revolucio de 1917''' estas la kolektiva esprimo por serio de revolucioj kiuj okazis en [[Rusio]] en [[1917]], kiu malmuntis la [[Caro|carisman aŭtokration]] kaj kaŭzis la kreadon de la [[Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko|Rusa SFSR]]. La [[imperiestro]] estis devigita abdiki kaj la malnova reĝimo estis anstataŭigita per provizora [[registaro]] dum la unua revolucio de februaro 1917 (marto en la [[gregoria kalendaro]]; la pli malnova julia kalendaro estis en uzo en Rusio tiutempe). En la dua revolucio, dum oktobro, la Provizora Registaro estis forigita kaj anstataŭigita per [[Bolŝeviko|bolŝevika]] ([[Komunismo|komunisma]]) registaro.
 
Linio 13:
 
== Fono ==
[[Dosiero:U Narvskikh vorot.jpg|thumbeta|rightdekstra|275px|Soldatoj blokante la [[Narva Triumfarko|Narvan Pordegon]] dum la [[Sanga dimanĉo (1905)|Sanga Dimanĉo]]]]
La [[Rusia revolucio de 1905]] laŭdire estis grava faktoro al la Februara revolucio de 1917. La okazaĵoj de la [[Sanga dimanĉo (1905)|Sanga Dimanĉo]] ekigis vicon de protestoj. Konsilio de laboristoj vokis ke la Sanktapetersburga Soveto estu kreita en ĉiu tiu kaoso, kaj la komenco de komunisma politika protesto komenciĝis.
 
Linio 24:
Ĉiuj tiuj faktoroj kaŭzis akran perdon de fido je la registaro antaŭ 1916. Frue en tiu jaro, Guchkov prenis sondadojn inter altrangaj armeoficiroj kaj membroj de la Centra Militindustria Komisiono koncerne eblan [[puĉo]]n devigi la abdikon de la caro. En novembro, [[Pavel Miljukov]] en la Dumao malkaŝe akuzis la registaron je pripensado de pacnegocadoj kun Germanio. En decembro, grupeto de nobeluloj murdis [[Rasputin]], kaj en januaro 1917 la onklo de la caro, Granda Duko Nikolao, estis demandita nerekte fare de Princo Lvov ĉu li estus preta transpreni la tronon el sia nevo, caro [[Nikolao la 2-a (Rusio)|Nikolao la 2-a]]. Neniu el tiuj okazaĵoj estis en ili mem la tuja kialo de la [[Februara revolucio]], sed ili helpas klarigi kial la monarkio pluvivis nur kelkajn tagojn post kiam ĝi krevis.<ref name="Wood1979p25"/>
 
[[Dosiero:Soldiers demonstration.February 1917.jpg|thumbeta|rightdekstra|275px|Rusiaj soldatoj marŝantaj en Petrogrado en Februaro de 1917]]
 
Dume, la [[Socialdemokratio|socialdemokrataj]] gvidantoj en ekzilo, plejparte en [[Svislando]], estis la malgajaj spektantoj de la kolapso de internacia socialisma solidareco. Francaj kaj germanaj socialdemokratoj voĉdonis en favoro de siaj respektivaj registaroj. [[Georgij Pleĥanov]] en Parizo adoptis furioze kontraŭ-germanan sintenon, dum [[Parvus]] apogis la germanan militinveston kiel la plej bonaj rimedoj de certigado de revolucio en Rusio. La Menŝevikoj plejparte asertis ke Rusio havis la rajton defendi sin kontraŭ Germanio, kvankam [[Martov]] (eminenta nenŝeviko), tiam maldekstre de lia grupo, postulis finon al la milito kaj kompromiso surbaze de nacia mem-determinado, kun neniuj aneksadoj aŭ kompensaĵoj.<ref name="Wood1979p25"/>
Linio 31:
 
=== Ekonomiaj kaj sociaj ŝanĝoj ===
 
== Fazoj ==
La '''rusa revolucio de 1917''' pasis tri[[Fazo|faze]] :
Linio 39 ⟶ 38:
 
== Notoj ==
{{Referencoj}}
<references/>
 
== Bibliografio ==
Linio 51 ⟶ 50:
* Lincoln, W. Bruce. ''Passage Through Armageddon: The Russians in War and Revolution, 1914–1918''. (New York, 1986).
* {{Cite book| last = Malone| first = Richard| title = Analysing the Russian Revolution| publisher = Cambridge University Press| year = 2004| location = Australia| page = 67| isbn = 0-521-54141-7}}
* Mawdsley, Evan. ''Russian Civil War''(2007). 400 p.
* Pipes, Richard. ''The Russian Revolution'' (New York, 1990)
* {{Cite book|author=Pipes, Richard |title=Three "whys" of the Russian Revolution|url=http://books.google.com/books?id=mdqtQgAACAAJ|year=1997|publisher=Vintage Books|isbn=978-0-679-77646-8}}
* Service, Robert. ''Lenin: A Biography'' (2000);
* {{Cite book|author=Robert Service|title=A history of modern Russia from Nicholas II to Vladimir Putin|url=http://books.google.com/books?id=eseDgCQK9UkC|year=2005|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-01801-3}}
* Shukman, Harold, eld. ''The Blackwell Encyclopedia of the Russian Revolution' (1998) artikoloj de ĉirkaŭ 40 fakuloj
Linio 74 ⟶ 73:
* [http://www.chrisknight.co.uk/wp-content/uploads/2012/08/The-Mass-Minority-in-Action1.pdf Thanks to Trotsky, the 'insurrection' was bloodless]
 
{{havendaHavenda artikolo|Rusia revolucio de 1917}}
 
[[Kategorio:Rusia revolucio| ]]