Pneŭmonito: Malsamoj inter versioj

'''Pneŭmonito''' aŭ '''pneŭmonio''' (latine ''pneumonia''), foje ankaŭ nomata ''pulmito'', populare ankaŭ '''pulmobrulumo''' estas [[inflamo|inflama]] malsaniĝo de la [[pulmo]]. Ĝin kaŭzas [[infekto|infektado]], [[radiado|enradiado]] aŭ [[spiro|enspirado]] de fremdaj korpetoj (ekz. [[nafto]]vaporo). La infektado povas okazi fare de [[viruso]]j, [[fungo]]j, sed plej ofte de [[bakterio]]j (ĉefe la [[specio]]j de ''[[Streptococcus]]'' kaj ''[[Mycoplasma]]'').

La [[virusoj|virusa]] pneŭmonito estas malofta, okazas ofte, ke la virusoj malfortigas la pulmon kaj tiel faras liberan vojon por la bakteria atako.

La [[fungoj|fungodevena]] pneŭmonito estiĝas rapide kaj povas esti eĉ mortiga. Ĝi okazas plej ofte ĉe malsanuloj, kuŝantaj en [[hospitalo]], kun malforta [[imuneco|imunkapablo]]. Fungan pulmiton kaŭzas la enspirado de la infektita [[polvo]] ĉe sanaj homoj.

El la [[bakterioj|bakteriaj]] pneŭmonitoj, la ''Mycoplasma''-pneŭmonio atakas [[junulo]]jn, pere de familianoj, samlernejanoj aŭ [[najbaro]]j. La bakterioj multiĝas sur la interna [[mukomembrano]] de la pulmo kaj produktas oksidigan materialon, kiu povas detrui la [[ĉelo]]jn, sed ne damaĝas la [[pleksuro]]n. Ili kaŭzas [[inflamo]]n en la [[bronko]]j kaj aerveziketoj.

La plej ofta tipo de la pneŭmonitoj estas la ''Streptococcus''-pneŭmonitoj, ĉefe ĉe hospitalaj malsanuloj. Tiu bakterio vivas eĉ en [[korpo]]j de sanaj homoj, sed ne kaŭzas malsaniĝon. Ĝi aktiviĝas, se pro alia malsaniĝo aŭ infektado malpliiĝas la kontraŭstara kapablo de la [[organismo]]. La [[gripo]] kaj aliaj virusaj infektiĝoj helpis elformiĝon de la pneŭmonitoj. En la pluemultiĝinta [[mukosekreciaĵo]], la bakterio vigle kaj amase reproduktas sin. La malsano estas pli grava ol la Mycoplasma-pneŭmonito, sed ankaŭ ĝi estas kuracebla plej ofte per [[antibiotiko]]j.

La [[simptomo]]j aperas post ĉirkaŭ tri semajnoj de la ekinfektado kiel [[kapdoloro]], [[febro]], muskoldoloroj kaj gorĝodoloro. Post la plej grava simptomo iĝas la [[tuso|tusado]], la [[kraĉaĵo]] povas esti sanga, pro la akra tusado povas aperi brusta [[doloro]]. La malsano povas esti grava, sed malofte mortiga.

Oni kuracadas la pneŭmonion per [[antibiotiko]]j dum kelkaj semajnoj.

La bakterio ''[[Klebsiella pneumoniae]]'' ne povas infekti pulmon de sana [[homo]], sed ĝi povas kaŭzi mortigan infektadon ĉe enhospitalaj malsanuloj, kuŝantaj, kun mapliiĝinta imunforto.

{{havendaHavenda artikolo|Pneŭmonito}}