Sindromo de Asperger: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e korektoj
eNeniu resumo de redakto
Linio 6:
Kvindek jarojn poste oni agnoskis AS-n en la ''[[Klasifiko Internacia de Malsanoj|Klasifiko Internacia de Malsanoj kaj rilataj sanproblemoj]]'' (ICD-10) kaj en la 4-a eldono de la ''[[Diagnoza kaj Statistika Manlibro de mensaj malordoj]] respektive perturboj'' (DSM-IV) sub la nomo ''Perturbo de Asperger''. Malgraŭ tio, daŭre restas malfermaj demandoj pri multaj trajtoj de AS: ekzemple persistas la dubo pri la distingebleco inter AS kaj [[altfunkcianta aŭtismo]] (HFA); kaj parte tial la [[disvastiĝinteco|disvastiĝo]] de AS ne estas firme establita. La preciza [[etiologio|kaŭzo]] de AS estas nekonata, kvankam esploroj indikas la verŝajnecon de [[genetiko|genetika]] kontribuo kaj [[neŭroskanado|cerboskanaĵoj]] identigis strukturajn kaj funkciajn diferencojn en specifaj regionoj de la [[cerbo]].
 
Ne ekzistas ajna universala kuracilo por AS kaj la efikeco de unuopaj intervenoj estas atestata nur de malmultaj datumoj. Tiaj intervenoj celas rebonigi la simptomojn kaj funkciadon. La ĉefa parto de tia traktado estas konduta terapio, fokusiĝanta ĉe specifaj mankoj por fronti malbonajn komunikajn kapablojn, obsedajn aŭ ripetemajn rutinojn kaj plumpecon. Plej multaj individuoj kun AS scipovas lerni kiel trakti siajn diferencojn, sed multaj tamen ankaŭ poste plu bezonas moralan subtenon kaj kuraĝigon por povi konduki sendependan vivon. Pluraj plenkreskuloj kun AS atingis plej altnivelajn sukcesojn en kampoj de [[matematiko]], [[fiziko]] kaj [[komputilscienco]]. Esploristoj kaj AS-uloj ankaŭhelpis kontribuis al ŝovo de aliroj foren deŝanĝi la nocioaliron deal AS kiel kuracenda deviacio fordevio de la normo, direkte alkun la opiniadocelo pritrakti AS-ulon kiel pri malsamecomalsamulon prefere alol malkapablomalkapablulon.
 
[[Dosiero:Autism awareness ribbon-20051114.png|eta|dekstre|Rubando de aŭtismo-konscieco.]]
 
== Karakterizo ==
La sindromo de Asperger estas rekonebla preferepli kiel formo de simptomoj, ol kiel iu unusola sindromo.
 
Ĝi estas karakterizata per kvalita difektiĝo en sociaj interagoj, minimume en du partoj: perturbita speco de konduto; perturbita korpoparolo; uzasmalĝusta gestojnuzo de gestoj por socialasocia interago malĝuste; malevoluitamalevoluinta interpersona komunikado; malestasmanka volo por agi spontane kun aliaj; ne volas igimalemo eneniri rilatojrilatojn.
 
LiAS-ulo havas limigitajlimigitajn formojformojn de aktivaĵoj kaj interesoj, kiunkiu karakterizas unuiun el tiuj: li mergiĝas en unu aŭ plipluraj stereotipastereotipaj kaj nenormale limigitalimigitaj interesoj; li rigide insistas al rituojritoj kaj rutinoj kiuj laŭ eksteraj spektantoj utilas neniun; li traktas multe ekzaminado deekzamenas objektiojobjektojniliajiliajn partojpartojn. Intensa pasiiĝo por mallarĝa temo, unuflanka multeparolemo, limigitaj [[prozodio]] kaj [[intonacio]], kaj [[motoraj kapabloj|motora plumpeco]] estas tipaj kondiĉoj, sed ne estas nepraj por la diagnozo.
 
Ne estas malfruiĝo en kognitiva disvolviĝo, nek ĝenerala malfruiĝo en lingvokapablo. Esplora konduto samas al samaĝuloj. Ne estas malfruigita kognitiva evolviĝadodisvolviĝado. Ne sociala konduto estas normala, kaj neniu signassignalis severanseverajn anomaliojn aŭ skizofrénionskizofrenion.<ref>{{cite web|author=|editor=|title=Diagnosing Autism|url=http://www.autism-pdd.net/DSM4.html|accessdate=2010-04-27|date=|publisher=|language=angol|work=Autism-PDD.NET|id=|pages=|quote=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100611210624/http://autism-pdd.net/dsm4.html#|archivedate=2010-06-11}}</ref>
=== Komparado kun benebone funkcianta aŭtismo ===
Sindromo de Asperger (AS) kaj benebone funkcionantafunkcianta aŭtismo (high-functioning autism, HFA) havas samajn diagnostajndiagnozajn kriteriojn, escepte de malfrua parolevoluo en kazo de benebone funkcionantafunkcianta aŭtismo.<ref>https://www.autismspeaks.org/family-services/tool-kits/asperger-syndrome-and-high-functioning-autism-tool-kit/how-are-and-hfa-dif</ref> Oni disputas, ĉu unuigi la du kategoriojn. Estas kunaj:
* Emocioj estas malfacile esprimeblaj.
* Igi rilatojn estas malfacile. Perturbo de senvorta komunikado, kiel interpreti mienon kaj gestojn, malfacila eltenado de okulkontakto.