Pragmatiko: Malsamoj inter versioj

 

== Situacio influas la sencon de paroloj ==

Iuflanke, sufiĉe evidente, sama frazo ricevas malsamajn sencojn en malsamaj situacioj. Por sia plena senciĝo ĝi dependas de eksteraj kondiĉoj, ekzemple tiaj montrovortoj kiel ''mi'' aŭ ''ĉi tie''. Sed la samo validas ankaŭ pri ''Johano, post du horoj'' aŭ ''ĉio'': Ja en ''mi ordigis ĉion'' oni malofte celas la tutan universon.

 

== Parolo modifas la situacion ==

Aliflanke ankaŭ parolo iel modifas la mondon. [[J. L. Austin]], el la angla skolo de [[lingvofilozofio]], per sia libro ''Kiel plenumi aferojn per vortoj'' famigis la nocion de '''''memplenuma diro''''': Kiam la prezidanto de asocio diras ''La kunsido ekas'', tiam la kunsido efektive ekas; kiam iu diras ''Mi promesas'' per tio li jam vere promesas; male kiam iu diras ''Mi promenas'', tio estas nur '''''konstata diro''''' ne sufiĉa por plenumi la promenon.

 

 

== Kunteksto ==

Oni kutime ne kalkulas en pragmatiko la studon de '''kunteksto'''. La nocion kunteksto necesigas jam la frontigo inter la limigita frazanalizo de tradicia [[sintakso]] kaj la pli granda amplekso de tiaj lingvaj fenomenoj, kiaj [[anaforo (lingvistiko)|anaforoj]] kaj [[kataforo]]j. (Ekzemple, en la frazoj ''Kiam la vazo falis, '''ĝi''' rompiĝis. Nun '''ĝi'''aj pecetoj disas sur la planko'' la vorto ''ĝi'' estas anafora vorto, ĉar ĝi kompreneblas nur danke al vortumo eventuale trovebla en antaŭa parto de la teksto; dum en la frazo ''mi vidis ĝin, kiam la monstro rompis la muron'', la vorto ''ĝi'' funkcias [[kataforo|katafore]], ĉar ĝi kompreneblas nur per posta parto de la teksto.) Pli ĝenerale, la entuta kompreno de teksto aŭ de interparolo estas konfidita al fakoj, kiuj staras ie inter [[beletroscienco]] kaj lingvoscienco, nome [[hermeneŭtiko|interpretarto]], [[stiloscienco]] kaj aliaj.

 

 

== Pragmatiko kaj semantiko ==

El teoria vidpunkto oni povas heziti, ĉu:

* frazo havas senkondiĉan sencon (semantike) kaj la situacia eldiro nur aldonas al ĝi (pragmatike)

 

== Vidu ankaŭ ==

* [[ekzoforo]]

* [[deikso]]

 

== Literaturo ==

* '''(Angle)''' [[J. L. Austin]], ''How to do Things with Words.'' - Oxford, 1962. (en)

* '''(Angle)''' [[John Searle]], ''Speech Acts: An essay in the Philosophy of language'', ([[1969]])

 

== Eksteraj ligiloj ==

* [http://www.sunflower.com/~miner/ENKONDUKO_package/enkonduko.html Ken Miner: ''Enkonduko al pragmatiko'']