Klasika latino: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
) (diskuto | kontribuoj) e Ligiloj kaj korektetoj |
Poluris |
||
Linio 1:
[[Lingvo]] > [[Lingvaj familioj]] > [[Hindeŭropa lingvaro]] > [[Latinida lingvaro]] > [[Latino]] > Klasika
----
La '''klasika latina''' estis la [[latina lingvo]] de la registaro kaj alta literaturo de [[Romio]]. Eĉ en la tempo de [[Julio Cezaro]], ĝi ne
<b>La ora epoko</b> de [[latina literaturo]] estis en la
[[1-a jarcento a.K.
[[Cicerono]],
[[Cezaro]],
Linio 11:
kaj aliaj.
La
arĝenta</b>.
Ĝi floris sub la plumo de
Linio 20:
kaj aliaj.
La klasika latina plejparte malaperis post la [[4-a jarcento]], kiam la nova [[kristanismo|kristana]] intelektularo prefere skribis en la [[vulgara latina]] anstataŭ en la klasika.
La [[humanismo|humanistoj]] de la [[Renesanco]]
Linio 29:
La prononco de la klasika latina lingvo estas plejparte rekonstruita de klasikistoj
kaj lingvistoj laŭ la priskriboj de latinaj aŭtoroj, tiutempaj transskribaĵoj en kaj
el aliaj lingvoj, kaj la
Kelkaj gravaj karakteroj per kiuj ĝi malsamas al la [[latinidaj lingvoj]]:
* Duoblaj konsonantoj ĉiam prononciĝis duoble, kiel en la nuna [[itala lingvo|itala]].
* Estis du specoj de
* La litero <b>V</b>/<b>u</b> reprezentis aŭ konsonantan
* Simile <b>i</b> (malfrue ankaŭ skribita kiel <b>j</b>) reprezentis aŭ konsonantan
* La litero <b>c</b> prononciĝis ĉiam kiel
* <b>qu</b> proksimume kvazaŭ
* <b>au</b> kiel
* <b>ae</b> proksimume kiel
* <b>oe</b> proksimume kiel
* <b>h</b> antikve estis ĉiam prononcata, sed iom post iom
* Uzataj principe en vortoj pruntitaj el la [[helena lingvo|helena]], <b>ch</b>, <b>ph</b>, <b>th</b> prononciĝis kiel
* Voĉa konsonanto kiun sekvas senvoĉa estis mem
* La akcento falis ĝenerale
Linio 55:
Ĉe la <b>substantivo</b> kaj <b>adjektivo</b> estas ses <b>kazoj</b>, kies formoj
malsamas laŭ la <b>nombro</b>, <b>genro</b>, kaj <b>[[deklinacio]]</b> (specifa fleksiaro) de la vorto.
Jen la kazoj de la virgenra dua-deklinacia vorto
<table border="1" borderwidth="0">
<tr><th>kazo</th><th>singularo</th><th>pluralo</th><th>proksimuma traduko</th></tr>
Linio 69:
ablativo (aŭ kelkfoje la akuzativo).
La antikva prapatra lingvo de la latina kaj la aliaj <b>[[hindeŭropa lingvaro|hindeŭropaj lingvoj]]</b>
enhavis du pliajn kazojn: la <b>[[instrumentalo]]
la instrumentalo enfaldiĝis en la dativon, kaj la lokativo en la ablativon.
Linio 79:
La substantivo kaj ĝiaj adjektivoj akordas laŭ kazo, genro, kaj nombro:
* <b>bonus amicus</b> <i>bona amiko</i> (virgenra nominativa singulara)
* <b>bonorum amicorum</b> <i>de (la) bonaj amikoj</i> (virgenra genetiva plurala)
* <b>bonam amicam</b> <i>bonan amikinon</i> (ingenra akuzativa singulara)
La verbo
(unua, dua, tria) de la subjekto, kaj laŭ <b>tempo</b> ([[
[[paseo|pasea]] [[perfekto]], [[pluskvamperfekto]], [[futuro]], futura perfekto),
<b>
Ankaŭ estas la <b>infinitivo</b>, la
kaj la
<b>Adverboj</b> kaj <b>konjunkcioj</b> ne
same kiel en la plej multaj el la nuntempaj [[
La ĝenerala vortordo de la klasika latina lingvo estas <b>[[SOV]]</b> - subjekto unue, objekto sekve, kaj fine la verbo. Tamen, pro la vasta fleksiado, la vortordo estis tre variebla.
| |||