|
La '''sarossaro-ciklo''' estas periodo de 223 [[monato]]j (proksimume 6585,3213 tagoj, aŭ preskaŭ 18 jaroj kaj 11 tagoj), kiu povas esti uzata por antaŭdiri [[eklipso]]jn de la [[suno]] kaj la [[luno]]. Unu sarossaro-ciklon post la eklipso, la suno, [[tero]], kaj luno revenas al proksimume la sama relativa geometria pozicio, kaj preskaŭ identa eklipso okazos - tiu fenomeno estas nomata "eklipsa ciklo".
Serio de eklipsoj, kiuj estas apartigataj per unu sarossaro-cirklo, nomiĝas '''sarossaro-serio'''.
== Historio ==
La unuaj personoj, kiuj dokumentigis la fenomenon de sarossaro-ciklo, estis la la astromoj de la [[Babilonio|Nov-Babilona Imperio]] en la lastaj jarcentoj antaŭ [[Komuna Erao|nia erao]].<ref> Tabuloj 1414, 1415, 1416, 1417, 1419 de: T.G. Pinches, J.N. Strassmaier: ''Late Babylonian Astronomical and Related Texts'' ("Malfruaj babilonaj astronomiaj kaj rilataj tekstoj "). A.J. Sachs (red.), eldonejo ''Brown University Press'' 1955</ref><ref>[http://adamoh.org/TreeOfLife.wan.io/OTCh/VAT4956/ADT_I-F011A_Diary%20Intro%20All.pdf A.J. Sachs & H. Hunger (1987, 1996): ''Astronomical Diaries and Related Texts from Babylonia'' ("Astronomiaj taglibroj kaj rilataj tekstoj el Babilono "), Vol.I..III. Österreichische Akademie der Wissenschaften ("Aŭstria Akademio de la Sciencoj"). ''ibid.'' H. Hunger (2001) Vol. V: Lunar and Planetary Texts ("Tekstoj pri luno kaj planedoj")]</ref><ref>P.J. Huber & S de Meis (2004): ''Babylonian Eclipse Observations from 750 BC to 1 BC'' ("Babilonaj observoj de Eklipsoj inter la jaroj 750 kaj 1 antaŭ nia erao"), par. 1.1. IsIAO/Mimesis, Milano</ref>
Poste la fenomeno estis konata al [[Hiparko]], [[Plinio la Maljuna]]<ref>enciklopedio ''Naturalis historia'' (latine), volumo II.10 [56] </ref> kaj [[Ptolemeo]],<ref>matematika kaj astronomia verkaĵo ''Almagest'' IV.2 </ref> sub malsamaj nomoj.
La sumera kaj babilona vorto "ŝar" (''šár'') estis unu el la mezurunuoj de antikva [[Mezopotamio]] kaj kiel numero havis valoron de 3600.<ref>''Microsoft Encarta College Dictionary'' (angle), 2001 </ref> La nomo "sarossaro" ([[greke]] σάρος ''saros'') estis unue donita al la eklipsa ciklo fare de [[Edmond Halley]] en [[1691]], kiu prenis la vorton el la bizanca [[enciklopedio|enciklopedia]] [[vortaro]] ''[[Suido]]'', el la 11-a jarcento.<ref> La koncerna alineo el la bizanca [[enciklopedio|enciklopedia]] [[vortaro]] ''[[Suido]]'' en angla traduko [http://www.stoa.org/sol-entries/sigma/148 rete legeblas tie].</ref> La informo en la enciklopedia vortaro Suido siavice devenis de la Kroniko de [[Eŭsebio de Cezareo]], kiu citis ''Berosos'', babilonian verkiston el la helenisma epoko.
Mekanika kalkulo de la ciklo estas enkonstruita en la [[Meĥanismo de Antikithera]].
|
