Kiel registrite je 10:54, 20 jan. 2019 redakti LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj e +Bibliotekoj per AWB ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 14:56, 4 okt. 2019 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj esperantigita ŝablono (Dosiero), pli bona ŝablono (Vivtempo), esperantigita parametro, formatigo de buloj, +Informkesto, -kategorio, +Projektoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{Informkesto verkisto}} [[~~File~~Dosiero:Oppenheim - Ludwig Börne.jpg\|~~thumb~~eta\|La verkisto en 1827 sur portreto de [[Moritz Oppenheim]].]] '''Ludwig BÖRNE''', vere: Juda Löb Baruch (naskiĝinta la [[6-an de majo]] [[1786]] en [[Frankfurto ĉe Majno]], mortinta en la [[12-a de februaro]] [[1837]] en [[Parizo]]) estis germana verkisto. Krom [[Heinrich Heine]], [[Georg Herwegh]] kaj aliaj li apartenis al la rondaro ''[[Antaŭmarto en Germanio\|Junges Deutschland]]'', kiuj pledis por radikala novordigo de la germana socio. == Vivo == Li komencis studi medicinon, kaj finstudis poste juron kaj makroekonomikon. Ekde 1811 li estis polica sekretario en sia naskiĝurbo maldungote jam du jarojn poste pro favoro de liberalaj francaj leĝaroj favoraj al - ankaŭ profesie - plena egaligo de judoj. Tiaj travivaĵoj kaj la en tiu tempo ĉie ajn refortiĝanta [[kontraŭjudismo]] ege influis la pluan destinon kaj mondkoncepton de Börne. Volo integriĝi kaj opozicii iĝis la gvidlinioj de lia ĵurnalista agado. En 1818 li konvertiĝis al [[protestantismo]], akceptis kristanan nomon kaj eklaboris kiel publicisto. Inter 1818-21 li eldonis ''Die Wage. Blätter für Bürgerleben, Wissenschaft und Kultur'', en 1819 mallongan tempon la ''Zeitung der freien Stadt Frankfurt''. Liaj artikoloj (i.a. gravaj teatraj recenzoj) ofte subprematis per la [[cenzuro]]. En 1825 li publikigis sian paroladon por Jean Paul ''(Denkrede aŭf Jean Paul)''. En 1830 li transloĝiĝis en Franclandon, kie li verkis la politikajn leterojn ''Briefe aus Paris'' (1832-1834) kaj la polemikan literatursatiron ''Menzel der Franzosenfresser'' (1837), atakante akrege germanan naciismon. Ambaŭ verkoj faris lian reputacion esti kritika observanto kaj sprita komentanto de samtempaj okazoj. Malpermesitis en 1835 la disdono de liaj verkoj, same kiel ĉiuj skribitaĵoj de ''Junges Deutschland''. == Literaturhistoria graveco == Bonekonata estas la kverelo inter Börne kaj Heinrich Heine. La laste menciita en parte humiliga kaj ofenda manieroj pripensigis per la pamfleto ''Ludwig Börne'' (1840) la ideojn de Börne. Omaĝe al Börne nomitis literaturpremio, aljuĝata ek de 1993 por elstaraj eseoj, kritikoj kaj dokumentadoj. Ĝi estas unu el la plej gravaj premioj en [[Germanlingvio]]. == Citaĵoj == * ''Im Dienste der Wahrheit genügt es nicht, Geist zu zeigen, man muß auch Mut zeigen'' (Servante la veron ne sufiĉas montri spritecon sed necesas ankaŭ kuraĝo.) * ''Seit ich fühle, habe ich Goethe gehaßt, seit ich denke, weiß ich warum'' (Mi malamis Goeton ek de mi eksentis: la kialon mi scias ek de mi ekpensis.) * ''Vieles kann der Mensch entbehren, nur den Menschen nicht'' (Pri multo homo povas rezigni, sed neniam pri homoj.) * ''Nichts ist von Dauer, nur die Veränderung!'' (Nenio daŭras krom ŝanĝigoj.) * ''Man kann eine Idee durch eine andere verdrängen, nur die der Freiheit nicht.'' (Eblas forigi unu ideon per alia. Ĉe libereco tamen ne eblas.) * ''Was ist selbst der glücklichste Mensch ohne Glauben? Eine schöne Blume in einem Glase Wasser, ohne Wurzel, ohne Dauer.'' (Eĉ la plej feliĉa homo - kiu li estus sen fido? Bela floro en glaso da akvo, sen radikoj, sen daŭro.) == Literaturo == * Eduard Beurmann: ''Ludwig Börne als Charakter und in der Literatur''. Körner, Frankfurt am Main 1837 * Karl Gutzkow: ''Börne’s Leben''. Eldonis Martina Lauster / Catherine Minter. Münster: Oktober Verl. 2004. ISBN 3-938568-04-6 * Karl Grün (Journalist)\|Karl Grün: ''Ludwig Börne''. En: ''Börne´s Gesammelte Schriften in 12 Bänden''. Tendler & Comp (Julius Grosser), Wien 1868 * Sigmund Schott (Bankdirektor)\|Sigmund Schott: ''Erinnerungen an Börne''. Fey, Frankfurt am Main 1877 * Gerard Ras: ''Ludwig Börne und Heinrich Heine als politische Schriftsteller''. Wolter, Groningen 1927 * Johannes Proelß: ''Das junge Deutschland. Ein Buch deutscher Geistesgeschichte''. Cotta, Stuttgart 1892 * Ludwig Geiger: ''Das junge Deutschland. Studien und Mitteilungen''. Schottlaenders Schlesische Verlagsanstalt Berlin [1907] * Robert Roseeu: ''Ludwig Börne als Kunstkritiker''. Greifswald, Diss. 1910 * Ludwig Marcuse: ''Revolutionär und Patriot. Das Leben Ludwig Börnes''. List, Leipzig 1929 (Nova eldono sub la titolo: ''Börne. Aus der Frühzeit der deutschen Demokratie''. Diogenes, Zürich 1980) * Wilhelm Jänsch: ''Der Theaterkritiker Ludwig Börne und das Drama''. Breslau 1930 * Ernst Heidelberger: ''Formen der Publizistik bei Börne und Courier''. Huber, München 1931 * Wolfgang Schimming:, Wolfgang: ''Ludwig Börnes Theaterkritik''. (= Die Schaubühne; Bd. 5). Lechte, Emsdetten 1932 Linio 35 ⟶ 36: * Wolfgang Nitzsche: ''Ludwig Börne als Publizist. Ein Beitrag zur Lehre von der Publizistik''. Leipzig 1934 * Lorenz Ruetz: ''Arndt und Börne als politische Publizisten''. Heidelberg 1936 * Werner Humm: ''Ludwig Börne als Journalist''. Zürich 1937 * Helmut Bock: ''Ludwig Börne. Vom Gettojuden zum Nationalschriftsteller.'' Rütten & Loening, Berlin 1962 * Norbert Oellers: ''Die zerstrittenen Dioskuren. Aspekte der Auseinandersetzung Heines mit Börne.'' En: Zeitschrift für deutsche Philologie 91 (1971). Sonderheft: Heine und seine Zeit, p. 66-90. Linio 50 ⟶ 51: * Inge Rippmann, Wolfgang Labuhn (eld.): ''Die Kunst – Eine Tochter der Zeit. Neue Studien zu Ludwig Börne''. Aisthesis, Bielefeld 1988 * Willi Jasper: ''Keinem Vaterland geboren. Ludwig Börne. Eine Biographie''. Hoffmann und Campe, Hamburg 1989 * Monika Rauschenberg: ''„La Balance“ oder die Kunst des Lebens. Zur Integration von Sozialkritik und Ästhetik in Ludwig Börnes Schriften''. Lang, Frankfurt am Main 1989 * Keith Spalding: ''Worte sind meine Werkzeuge. Das kleine Börne- Brevier''. Droste, Düsseldorf 1995 * Christa Walz: ''Jeannette Wohl und Ludwig Börne. Dokumentation und Analyse des Briefwechsels''. Campus, Frankfurt am Main und New York 2001 * ''Ludwig Börne: Deutscher, Jude, Demokrat''. eld. von Frank Stern und Maria Gierlinger. Berlin, Aufbau, 2003. ISBN 3-351-02558-0. * Inge Rippmann: ''„Freiheit ist das Schönste und Höchste in Leben und Kunst“. Ludwig Börne zwischen Literatur und Politik''. (= Vormärz-Studien; XI). Aisthesis, Bielefeld 2004 == Eksteraj ligiloj == {{Projektoj}} * [https://portal.dnb.de/opac.htm?query=Woe%3D118512749&method=simpleSearch Superrigardo de verkoj de kaj pri Börne.] [http://www.zeno.org/Literatur/M/Börne,+Ludwig Surretaj verkoj de ĉe ''zeno.org''.]▼ [http://~~gutenberg~~www.~~spiegel~~zeno.deorg/~~autor~~Literatur/61M/Börne,+Ludwig Surretaj verkoj de ĉe ''~~Gutenberg~~zeno.org''.] ▲* [http://~~www~~gutenberg.~~zeno~~spiegel.~~org~~de/~~Literatur~~autor/~~M/Börne,+Ludwig~~61 Surretaj verkoj de ĉe ''~~zeno.org~~Gutenberg''.] [http://edocs.ub.uni-frankfurt.de/volltexte/2008/9999995/ Leteraj al Jeanette Wohl.]▼ [http://edocs.ub.uni-frankfurt.de/volltexte/~~2007~~2008/~~9999996~~9999995/ ~~Leteroj~~Leteraj deal Jeanette Wohl.] ▲* [http://edocs.ub.uni-frankfurt.de/volltexte/~~2008~~2007/~~9999995~~9999996/ ~~Leteraj~~Leteroj alde Jeanette Wohl.] * [http://projects.exeter.ac.uk/gutzkow/Gutzneu/gesamtausgabe/BoeL/BoeL.htm La libro de Gutzkow pri la vivo de Börne.] * [http://www.phf.uni-rostock.de/institut/igerman/forschung/litkritik/litkritik/Kritiker/AfBoerne.htm Börne kiel kritikisto.] [http://www.sueddeutsche.de/kultur/ludwig-boerne-xxxiv-druckfahnen-der-freiheit-1.415665 Artikolo de 2003 pri Börne kiel inventisto de politika ĵurnalismo.] [http://www.~~vormaerz~~sueddeutsche.de/~~lexikon~~kultur/ludwig-boerne-xxxiv-druckfahnen-der-freiheit-1.~~html~~415665 ~~Pri~~Artikolo de 2003 pri Börne enkiel ~~leksikono~~inventisto ~~specialigita~~de jepolitika ~~Antaŭmarto~~ĵurnalismo.] * [http://www.vormaerz.de/lexikon/boerne.html Pri Börne en leksikono specialigita je Antaŭmarto.] * [http://www.ndr.de/ndrkultur/programm/sendungen/am_abend_vorgelesen/aavboerne101_page-3.html NDR Kultur, 11. Mai 2011] {{Bibliotekoj}} {{~~DEFAULTSORT:~~Vivtempo\|Borne, Ludwig}} ~~[[Kategorio:Mortintoj en 1837]]~~ [[Kategorio:Germanaj verkistoj]] ~~[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1786]]~~ [[Kategorio:Germanaj ĵurnalistoj]] [[Kategorio:Framasonoj]]

Ludwig Börne: Malsamoj inter versioj