|
|esperanto-asocio = UkrEA
}}
'''Ukrainio''' aŭ '''Ukrainujo''' ({{lingvo-uk|Україна}}) estas ŝtato en Orienta [[Eŭropo]]. Sude ĝi estas lavata de la [[Nigra Maro|Nigra]] kaj [[Azova Maro|Azova]] maroj. Oriente, nord-oriente kaj ĝi limas [[Rusio]]n, norde — [[Belorusio]]n, okcidente — [[Pollando]]n, [[Slovakio]]n kaj [[Hungario]]n, sud-okcidente Ukrainio limas [[Rumanio]]n kaj [[Moldavio]]n. La marajn limojn Ukrainio ankaŭ kun Rusio kaj Rumanio . La suma longo de la ŝtat-limoj de Ukrainio estas 6992 km (inter ili 5637 formas la surteran limon, 1056,5 — la limon sur la [[Nigra Maro]], 249,5 — sur la [[Azova Maro]] kaj 49 km).
La teritorio de Ukrainio etendiĝas je 1316 km de okcidento al oriento kaj je 893 km de nordo al sudo. La lando troviĝas proksimume inter 52°20' kaj 44°20' de la norda latitudo kaj inter 22°05' kaj 41°15' de la orienta longitudo. La plej norda punkto de Ukrainio troviĝas en la vilaĝo ''Petrivka'' de la [[Ĉernigiva provinco]], la plej okcidenta punkto estas la urbo [[Ĉopo]] (en [[Transkarpata provinco]]), la plej orienta punkto estas la vilaĝo ''Ĉervona Zirka'' de la [[Luganska provinco]]. La areo de Ukrainio estas 603.628 km — tio estas ĉirkaŭ 5,7 % de la tuta teritorio de [[Eŭropo]]; tiel Ukrainio estas la plej granda lando, plene situanta en Eŭropo.
=== Kronologio de la separisma problemo ===
* [[21a21-a de novembro]] [[2013]]. Ekas protestoj sur la placo Maidan kontraŭ la politiko de [[Viktor Janukoviĉ]] (elektita prezidento de Ukrainio)
* [[20a20-a de februaro]] [[2014]]. Nigra Jaŭdo. 60 manifestacintoj mortas dum kontraŭstaroj al la polico.
* [[22a22-a de februaro]] de 2014. Falas la registaro de Janukoviĉ.
* [[11a11-a de marto]] de 2014. Aŭtonoma Respubliko Krimeo kaj Sebastopolo deklaras sian sendependon de Ukrainio, referendumas por unuiĝi al Rusio.
* [[30a30-a de marto]] de 2014. Okazas manifestacioj en la provincoj de [[Donecko]] kaj [[Lugansko]] favore al pli granda aŭtonomeco pro la minaco de forigo de gepatra rusa lingvo.
* 12a[[12-a de aprilo de]] 2014. Ekas kontraŭstaroj inter milicanoj por-rus-lingvaj kaj la ukrainia armeo en la orientaj provincoj de Ukrainio.
* 24a[[24-a de majo de]] 2014. La memproklamitaj Popolaj Respublikoj de Lugansko kaj Donecko anoncis la kreadon de Federacia Ŝtato Nova Rusio.
* 26a[[26-a de majo de]] 2014. Ekas bataloj ĉe la [[Internacia flughaveno Donecko]] kaj ĉirkaŭaĵoj.
* 13a[[13-26aa de junio|13-a]] – [[26-a de junio]] 2014. Intensiĝas la bataloj en Orienta Ukrainio.
* 17a[[17-a de julio de]] 2014. Aviadilo Boeing 777 de ''Malaysia Airlines'' estas faligita ĉe Grabovo. Ties 295 pasaĝeroj mortis en la akcidento.
* 18a[[18-a de julio]] – [[14-14aa de aŭgusto de]] 2014. Atako de la ukrainia armeo al Donecko kaj Lugansko.
* 14a[[14-a de februaro]] de [[2015]]. Ekas batalpaŭzo inter prorusoj kaj la registaro de Kiev.
* [[18-a de februaro de]] 2015. La ukrainia armeo abandonas la urbon Debalcevo, kiu estis en sakostrato de la teritorio de prorusaj separatistoj post la batalpaŭzo.
=== Postseparisma Ukrainio ===
EnJe la 9a9-a de aprilo 2015 la [[Parlamento de Ukrainio]] aprobis leĝon per kiu oni malpermesis la [[Komunismo|komunismajn]] [[simbolo]]jn kiaj la [[rikoltilo kaj martelo]], figuroj de la [[Sovetunio]], aŭ ties luktantoj kontraŭ la [[naziismo]] dum la [[Dua Mondmilito]], dum oni egaligas propagandon por komunismo kaj propagandon por naziismo, sen konsidero al la plej amasmurdaj konsekvencoj de tiu lasta reĝimo kaj partikulare en la landoj de Orienta Eŭropo.<ref> ''Ucrania prohíbe la hoz y el martillo. El Parlamento de Kiev aprueba una ley que equipara el comunismo al nazismo'', Pilar Bonet, [[El País]], 9 APR 2015 [http://internacional.elpais.com/internacional/2015/04/09/actualidad/1428606271_425245.html] Konsultita la 10an de aprilo 2015</ref>
== [[Administra divido]] de la lando ==
!width="140px"| [[Administra divido de Ukrainio]] !!width="80px"| ''Administra centro'' !!!width="80px"|''Areo'' !!!width="80px"|''Loĝantaro''
|-
| [[Aŭtonoma Respubliko Krimeo]] || [[Simferopolo]] || style="text-align:right" | 26,100 || style="text-align:right" | 2,033,700
|-
| [[Ĉerkasa provinco]] || [[Ĉerkaso]] || style="text-align:right"|20,900 || style="text-align:right"|1,402,900
| 