Kaŝuba lingvo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, multaj kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 21:
[[Dosiero:Kaszuby - grupy lokalne.png|eta|200px|maldekstra|La lokaj grupoj de [[kaŝuba|kaŝuboj]] en la nuna disvastigo de la [[kaŝuba]] lingvo laŭ Bernard Sychta]]
[[Dosiero:Polska-dialekty wg Urbańczyka.PNG|eta|300px|dekstra|La [[kaŝuba]] lingvo sur la mapo de la dialektoj de la [[pola]] lingvo]]
[[Dosiero:Kaschubei heute.png|
[[Dosiero:Languages of CE Europe-3.PNG|eta|dekstra|La lingvoj kaj dialektoj en orienta kaj centra [[Eŭropo]], la
[[Dosiero:Powiat Pucczi 2 ubt.jpeg|
[[Dosiero:Garcz.jpg|
[[Dosiero:OrtsschildPolnischKaschubisch.JPG|eta|dekstra|250px|Dulingva signo [[pola]]-[[kaŝuba]] (voj-inform-tabulo)]]
[[Dosiero:Jerozolëma, kòscel Pater noster, "Òjcze nasz" pò kaszëbskù.JPG|
[[Dosiero:Dzewus_w_kaszebsczich_ruchnach.jpg|
[[Dosiero:WdzydzeKiszewskie-skansen1.jpg|
La lingvo parencas al la [[pola lingvo]], kiu influis ĝin dum la longa kunvivado, ĉefe [[gramatiko]]n kaj vortfaradon. La plej gravaj diferencoj inter pola kaj kaŝuba estas en la fonologio kaj en la vort-trezoro: la kaŝuba havas pli multajn vokalojn ol la pola, kaj dum la pola havas vortoakcenton kiel Esperanto (sur la antaŭlasta silabo), la kaŝubaj dialektoj havas akcenton aŭ sur la unua [[silabo]] (en la sudo), konsekvence sur radiko aŭ deriva sufikso (centre) aŭ sur diversaj vorteroj depende de fleksia finaĵo (norde). Koncerne la vort-trezoron, la kaŝubaj dialektoj retenis multajn slavajn vortojn kiuj anstataŭiĝis per alilingvaj pruntaĵoj en la pola, kaj ili havas iomete pli da pruntaĵoj el la germana ol la pola.
Kaŝubismoj aperas en la skriba lingvo ekde la [[15-a jarcento]], sed kaŝube skribita literaturo ekaperis nur meze de la [[19-a jarcento]] - en [[latina skribo]] kaj laŭ [[modelo]] de la pola [[ortografio]]. Longe oni disputis pri ortografio, sed de 1995, oni havas norman ortografion kaj gramatikon, kiun oni instruas en multaj lernejoj, sed verkantoj rajtas elekti siajn vortojn laŭ la kutimoj de la propra [[dialekto]]. Inter la plej gravaj kaŝubaj verkistoj estis [[Florian Ceynowa]], kiu unue publikigis verkojn kaŝube, [[Hieronim Derdowski]], kiu verkis la unuan eposon en kaŝuba lingvo ''O panu Czorlińscim co do Pucku po sece jachol [Pri sinjoro Czorliński kiu iris al Puck por retoj]'',<ref>{{Citlibro | Aŭtoro = Hieronim Derdowski | Titolo = O panu Czorlińscim co do Pucku po sece jachol | Eldonejo = Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie | Jaro = 1990 }}</ref> [[Alexander Majkowski]], kiu verkis la unuan romanon en la kaŝuba ''Żëcé i przigodë Remusa [Vivo kaj aventuroj de Remus]'',<ref>La plej vaste distribuita eldono estas tiu kun paralela pollingva traduko (de Lech Bądkowski: la pola titolo estas ''Źycie i przygody Remusa''), {{Citlibro | Aŭtoro = Aleksander Majkowski | Titolo = Żëcé i przigodë Remusa | Eldonejo = Oficyna Czec | Jaro = 1995 }}</ref>
Tradicie, poloj vidas la kaŝuban nur kiel dialekton de la pola lingvo dum eksterlandanoj vidas ĝin kiel apartan lingvon, sed nuntempe ankaŭ polaj kaŝubologoj akceptas ke socie la kaŝuba funkcias kiel sendependa lingvo, kaj ŝtataj instancoj nun ankaŭ subtenas strebojn evoluigi kaj disvastigi kaŝub-lingvan kulturon. La kaŝuba lingvo estas instruata en cento da lernejoj, kaj ekzistas kaŝubaj revuoj, radiaj kaj televidaj elsendoj, kaj retejoj - estas eĉ kaŝuba vikipedio (vidu la ligilon ĉi-sube)!
Linio 40:
Ĝi enhavas jenajn literojn:
Aa
Ąą - nazala o
Ãã - nazala a
Bb
Cc
Dd
Ee
Éé - pron. e aŭ ej
Linio 58:
Ëë - pron. kiel [[ŝvao]]
Ff
Gg
Hh
Ii
Jj
Kk
Ll
Łł - pron. kiel esp. ''ŭ''
Mm
Nn
Ńń - pron. kiel pola ''ń'' aŭ hispana ''ñ''
Oo
Òò - pron. kiel ''ŭe''
Óó - pron. kiel ''u''
Linio 88:
Ôô - depende de la dialekto prononcata kiel ''o'' aŭ pli simila al ''e''
Pp
Rr
Ss
Tt
Uu
Ùù - pron. ''ŭu''
Linio 110:
Ekzistas jenaj [[digrafo]]j: ch (''ĥ''), cz (''ĉ''), dz, dż (''ĝ''), rz (''ĵ'') kaj sz (''ŝ'').
== Ekzempla teksto ([[Patro Nia]]) ==
[[Dosiero:Ojcze nasz po kaszebsku.ogg]]
Linio 134:
== Referencoj ==
<div class="references-small">
</div>
Linio 144:
* [[Listo de lingvoj]]
* [[Lingva familio]]
== La [[Kaŝuba lingvo]] kaj [[Esperanto]] ==
* [[Dosiero:Flag of Esperanto.svg|22px]] [[Dosiero:Flag of Great Britain.svg|22px]]
*
* [[Dosiero:Flag of
* [[Dosiero:Flag of Esperanto.svg|22px]] [[Dosiero:Flag of Great Britain.svg|22px]] [[Dosiero:Flag of Poland.svg|22px]] [[Dosiero:Kashubian flag.svg|22px]] 4. [[Esperanto|ESP]]-[[angle|ANG]]-[[pole|POL]]-[[kaŝube|KAŜUBA]] Mini-FRAZARO (sume ĉirkaŭ 1940 paĝa) de [[Eduardo Kozyra]] (kiu estas la redaktoro kaj kompilanto de la supre menciita 5-voluma vortaro kaj 4-lingva [[Esperanto|ESP]]-[[angle|ANG]]-[[pole|POL]]-[[kaŝube|KAŜUBA]] Mini-frazaro)(<ref>http://sezonoj.ru/2015/07/pollando-3/</ref>).
▲*[[Dosiero:Flag of Esperanto.svg|22px]] [[Dosiero:Flag of Great Britain.svg|22px]] [[Dosiero:Flag of Poland.svg|22px]] [[Dosiero:Kashubian flag.svg|22px]] 4. [[Esperanto|ESP]]-[[angle|ANG]]-[[pole|POL]]-[[kaŝube|KAŜUBA]] Mini-FRAZARO (sume ĉirkaŭ 1940 paĝa) de [[Eduardo Kozyra]] (kiu estas la redaktoro kaj kompilanto de la supre menciita 5-voluma vortaro kaj 4-lingva [[Esperanto|ESP]]-[[angle|ANG]]-[[pole|POL]]-[[kaŝube|KAŜUBA]] Mini-frazaro)(<ref>http://sezonoj.ru/2015/07/pollando-3/</ref>).
== Eksteraj ligiloj ==
{{
* [http://www.cassubia-slavica.com Revuo Cassubia Slavica]
Linio 166 ⟶ 164:
== Referencoj ==
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio: Lingvoj laŭ alfabeto]]▼
[[Kategorio:Okcidentslava
[[Kategorio:Lingvoj
[[Kategorio:Kaŝuboj]]
|