Koloro: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
→‎Koloroj: reverko, lau la kolor-artikoloj
Linio 22:
 
== Koloroj ==
Estas du ofta metodoj krei la koloroj de farboj kaj de ĉielarko, la tradicia kaj la moderna.
<table>
<tr>
<td valign=top width=100>
* [[Ruĝa]] (baza koloro)
* [[Blua]] (b.k.)
* [[Flava]] (b.k.)
* [[Verda]]
* [[Oranĝa]]
* [[Bruna]]
* [[Griza]]
* [[Viola]]
* [[Maĝenta]]
* [[Lila]]
* [[Roza]]
* [[Kakia]]
* [[Okra]]
* [[Rufa]]
</td>
<td valign=top align=left width=330>[[Dosiero:Kolorcirklo.JPG|maldekstra|kolorcirklo]]<br />''RFB-kolorcirklo (+ nigro, blanko, grizo, bruno)''</td>
<td valign=top width=140>
* [[Glaŭka]]
* [[Turkisa]]
* [[Cejana]]
* ...
</td>
</tr>
</table>
 
[[Nigro]], [[blanko]] kaj [[grizo]] estas apartaj ''[[Neŭtra koloro|neŭtraj koloroj]]''.
 
===Tradiciaj farbo-koloroj===
'''Specialaj kolorvortoj nur uzataj en kelkaj cirkonstancoj:'''
<td valign=top align=left width=330>[[Dosiero:Kolorcirklo.JPG|maldekstraeta|kolorcirklo]]<br />''RFB-kolorcirklo (+ nigro, blanko, grizo, bruno)''</td>]]
 
Laŭ la tradicia (19-jarcenta) metodo de miksi farbojn kaj inkojn, la tri bazaj koloroj estas,
* [[Violaruĝa]]
* [[Bluablua]] (b.k.)
* [[Lilaflava]]
 
La tri duecaj koloroj, kreataj per mikso de egalaj kiomoj da koloriloj de la bazaj koloroj, estas,
 
* [[verda]] (egale blua-flava, komplemento de ruĝa)
* [[oranĝa]] (egale ruĝa-verda, komplemento de blua)
* [[viola]] (egale ruĝa-blua, komplemento de flava)
 
Inter tiuj,
*[[turkisa]] estas verdete blua, kaj [[glaŭka]] estas bluete verda
*[[indiga]] estas egale viola-blua
*[[lila]] estas violete ruĝa, kaj [[purpura]]<!--purpuro de estas angla 'purple', sed franca 'pourpre' -- t.e., la tradicia angla 'magenta', kiu ne estas la moderna (CMYK) angla 'magenta'--> estas ruĝete viola
*[[rufa]] estas egale ruĝa-oranĝa
 
Mikso de tiuj koloroj kaj blanka kreas,
* [[roza]] (el ruĝa) [vidu ankaū [[Salmo (koloro)|salma]])
* [[lavenda (koloro)|lavenda]] (el viola)
* [[Flavalazura]] (b.k.el blua)
 
Miksoj de la tri bazaj koloroj kreas brunaj koloroj,
* [[Verdabruna]]
* [[Oranĝakakia]]
* [[Brunaokra]]
* [[Grizaruana]]
 
===Lumkoloroj kaj modernaj farbokoloroj===
[[Dosiero:AdditiveColorMixiing.svg|eta|sistemo RVB pri emisio de koloroj]]
[[Dosiero:SubtractiveColorMixing.png|eta|sistemo CMFN pri parta reflekto de blanka lumo]]
 
Ĉe lumo, la bazaj koloroj, 'bazaj' laŭ la vidokapablo de la [[retino]] en la homa okulo, estas,
* [[Rozablua]]
* [[Kakiaverda]]
* [[Okraruĝa]]
 
La duecaj koloroj, kreataj per mikso de egalaj kiomoj da lumo de la bazaj koloroj, estas,
*[[cejana]] (egale blua-verda, komplemento de ruĝa)
*[[maĝenta]] (egale blua-ruĝa, komplemento de verda)
*[[flava]] (egale ruĝa-verda, komplemento de blua)
 
Ĉe farboj kaj inkoj, oni trovas la malon: la bazaj koloroj estas cejana, maĝenta kaj flava, kaj oni miksis tiujn egale krei bluan, verdan kaj ruĝan.
 
'''===Specialaj kolorvortoj nur uzataj en kelkaj cirkonstancoj:'''===
 
* [[Beja]]
Linio 59 ⟶ 80:
* [[Ora]]
 
'''===Vortoj priskribantaj plurkolorecon:'''===
 
* Bunta – plurkolora, multkolora