Arto de Birmo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Aldonis bildon |
Aldonis dosierojn, kaj reordigis la enhavon laŭ jarcento |
||
Linio 3:
== Historio ==
=== Pagana Epoko ===
[[Dosiero:MET 1988 246.jpg|eta|
[[Dosiero:MET 1989 253.jpg|eta|250px|Miniatura relikvujo kun budho sur trono, 12-a - 13-a jarcentoj, bronzo kun postsignoj de orumaĵo kaj lako, [[Metropola Muzeo de Arto]] (Usono)]]
=== Pju-Epoko ===
[[Dosiero:MET 1998 492 F.jpeg|eta|250px|Sidanta Maitrejo, Pju-epoko (8-a - 9-a jarcentoj), bronzo [[Metropola Muzeo de Arto]] (Usono)]]
=== Arto de la Shan-Periodo ===▼
Al artaj historiistoj mankas ĝenerale akceptita difino de Shan-a arto. Oni opinias, ke ĝi originis inter 1550 kaj 1772 CE, kiu estis prokismume la tempo, kiam la du reĝlandoj de Lanna kaj Lan Xang estis ambaŭ sub la regado de la Birmoj.<ref name="Raymond" />▼
Multaj pecoj de Shan-a artverkoj prezentas [[Budho Gotamo|Budhon]] en sida pozicio, kun lia dekstra mano montranta la Teron; ĉi tiu pozicio estas ofte nomata la Maraviĝaja Pozicio.<ref name="Raymond" /> En budhismo, la Maraviĝaja pozo reprezentas Budhon vokanta la Teran Diinon por atesti pri la venko de Gaŭtamo super Mara.<ref name=Raymond />▼
Skulptaĵoj faritaj en ĉi tiu arta stilo estis kutime farita de bronzo kaj poste estus skulptitaj en ligno aŭ en lako.<ref name="Raymond" /> Tradicia Shan-a arto tipe havis Budhon kun roboj de la karakterizaj roboj de monaĥo, aŭ kronita per krono kaj ornamita per diversaj aliaj materialoj kiel mastiko kaj vitro.<ref name=Raymond />▼
Shan-aj skulptaĵoj estas facile rekoneblaj dum rigardo tra la historio de Birmaj budhisma arto.<ref name="Raymond" /> Shan-aj skulptaĵoj estas ofte identigitaj kun oval-formaj vizaĝoj, molaj ridetoj kaj fermitaj malstreĉitaj okuloj.▼
=== Nuna Epoko ===
De 1962 ĝis 1988, dum la [[Malvarma milito|Malvarma Milita]] epoko, postkolonia Mjanmaro estis izolita de la resto de la mondo kiel rimedo por daŭrigi la sendependecon.<ref name="Ching"/> En 1989, Mjanmaro komencis malfermi internacian komercon, kaj ŝtata kontrolo estis malseveriĝis. Ĉi tiu permesis al artistoj el Mjanmaro pli da oportunoj intertrakti kun internaciaj artistoj.<ref name="Ching"/> En 1997, aliro al la interreto permesis la kreskon de nuntempa arta komunumo en Mjanmaro.<ref name="Ching"/> Tamen, registara cenzuro, konflikto, ekonomia malfacileco kaj izoleco influis Mjanmarajn artistojn kaj ilian arton. Ekzemple, la registaro limigis arton al religiaj bildigoj kaj esprimoj de la natura beleco de la nacio.<ref name=Ching />
Linio 16 ⟶ 31:
* Maung Theid Dhi {{--}} Dum pli severa periodo de arta cenzuro en Birmo, Maung arestiĝis por malobeo de la ordonoj de la cenzuristoj por ŝanĝi liajn artverkojn.<ref name=Carlson /> En 1974, ĉe la Sovaĝa Okula Arta Ekspozicio en [[Jangono|Yangon]], Maung montris memportreton sur ligno ĉirkaŭita de metala kateno. Registaraj cenzuristoj interpretis ĉi tiun pecon kiel kritiko de registara limigo de Birma vivo.<ref name=Carlson /> Post nelonge, cenzuristoj forigis la verkojn de Maung el la ekspozicio. La cenzuristoj permesis, ke Maung reprenu la pentraĵon poste. Tamen, kiam ĝi estis redonita, al la verko mankis ĝiaj originalaj ornamaĵoj.<ref name=Carlson /> Maung poste metis la saman pecon en alia ekspozicio, sed tiam, li volvis ĝin per ledo kaj ŝnuro kaj metis ĝin super la kranio de cervo.<ref name=Carlson /> Baldaŭ post kiam li montris sian “novan” artan pecon, cenzuristoj arestis lin sen klarigo, kaj Maung pasis semajnon en malliberejo. Post kiam lia elkarceriĝo, Maung daŭre montris la saman pecon. Rezulte, cenzuristoj kaj detektivoj alvenis ĉe lia hejmo, akuzanta lin pri kreo de politikaj artaĵoj. Pluraj tiaj vizitoj kaŭzis al Maung kaj lia familio grandan ĝenon. Maung arestiĝis denove pro liaj “suspektindaj” art-verkoj.<ref name=Carlson /> Tia aflikto lasis Maung-on tro timoplena por krei pentraĵojn bazitaj sur liaj politikaj skizoj, sed li ja kreis pentraĵojn, kiuj montris la cenzuristojn.
▲== Arto de la Shan-Periodo ==
▲Al artaj historiistoj mankas ĝenerale akceptita difino de Shan-a arto. Oni opinias, ke ĝi originis inter 1550 kaj 1772 CE, kiu estis prokismume la tempo, kiam la du reĝlandoj de Lanna kaj Lan Xang estis ambaŭ sub la regado de la Birmoj.<ref name="Raymond" />
▲Multaj pecoj de Shan-a artverkoj prezentas [[Budho Gotamo|Budhon]] en sida pozicio, kun lia dekstra mano montranta la Teron; ĉi tiu pozicio estas ofte nomata la Maraviĝaja Pozicio.<ref name="Raymond" /> En budhismo, la Maraviĝaja pozo reprezentas Budhon vokanta la Teran Diinon por atesti pri la venko de Gaŭtamo super Mara.<ref name=Raymond />
▲Skulptaĵoj faritaj en ĉi tiu arta stilo estis kutime farita de bronzo kaj poste estus skulptitaj en ligno aŭ en lako.<ref name="Raymond" /> Tradicia Shan-a arto tipe havis Budhon kun roboj de la karakterizaj roboj de monaĥo, aŭ kronita per krono kaj ornamita per diversaj aliaj materialoj kiel mastiko kaj vitro.<ref name=Raymond />
▲Shan-aj skulptaĵoj estas facile rekoneblaj dum rigardo tra la historio de Birmaj budhisma arto.<ref name="Raymond" /> Shan-aj skulptaĵoj estas ofte identigitaj kun oval-formaj vizaĝoj, molaj ridetoj kaj fermitaj malstreĉitaj okuloj.
== Referencoj ==
| |||