Enigma: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Linio 24:
== Deĉifrigo ==
[[Dosiero:Polish cryptologists breaking Enigma ciphers monument 01.JPG|eta|dekstra|La monumento de tri polaj [[kriptologo]]j:[[Marian Rejewski]], [[Henryk Zygalski]] kaj [[Jerzy Różycki]] en [[Poznano]]]]
 
En 1931, la germana [[Hans-Thilo Schmidt]] vendis la ŝlosiltabulojn (tagajn kodojn) por septembro kaj oktobro kaj eĉ uzdokumentojn al la franca deĉifristo Gustave Bertrand (kunlaboranto de la franca sekreta polico). Tiutempe la maŝino havis tri diskojn (I ĝis III) (la diskoj IV kaj V estis ekuzitaj ekde la 15-an de decembro 1938.) La kodojn oni ŝanĝis ne tage (kiel ekde oktobro 1936), sed kvaronjare kaj pli poste monate (ekde januaro 1936). La francoj pludonis la dokumentojn al la britoj kaj poloj.
<gallery mode="packed" heights="150">
MR 1932 small.jpg|[[Marian Rejewski]] (1905-80) ĉ. 1932 j., kiam „deĉifrigis” [[Enigma|Enigmon]]
Linio 29 ⟶ 31:
Jerzy Rozycki.jpg|[[Jerzy Różycki]] (1909-42)
</gallery>
En 1931, la germana [[Hans-Thilo Schmidt]] vendis la ŝlosiltabulojn (tagajn kodojn) por septembro kaj oktobro kaj eĉ uzdokumentojn al la franca deĉifristo Gustave Bertrand (kunlaboranto de la franca sekreta polico). Tiutempe la maŝino havis tri diskojn (I ĝis III) (la diskoj IV kaj V estis ekuzitaj ekde la 15-an de decembro 1938.) La kodojn oni ŝanĝis ne tage (kiel ekde oktobro 1936), sed kvaronjare kaj pli poste monate (ekde januaro 1936). La francoj pludonis la dokumentojn al la britoj kaj poloj.
 
La deĉifrigon provis sukcese unuafoje tri [[Pollando|polaj]] matematikistoj [[Marian Rejewski]], [[Jerzy Różycki]] kaj [[Henryk Zygalski]] en [[1932]]. Ili konstruis eĉ maŝinojn por deĉifrigi la novajn kodojn (la deĉifrigaj maŝinoj: Zyklometer kaj [[Bombe]]). Pro financaj kaŭzoj, la poloj ne plu povis deĉifrigi la 4- kaj 5-diskajn tipojn de ENIGMA. Antaŭ la dua mondmilito, la poloj transdonis la kolektitan scion al la britoj.