20-a de novembro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e laŭ NPIV http://vortaro.net/#Najrobio kaj Najrobio
→‎Eventoj: Internacia Konvencio pri Infanaj Rajtoj voĉdonita
Linio 6:
 
== Eventoj ==
* [[284]]: '''[[Diokleciano]] iĝis romia imperiestro''' - komenco de [[reformo]]j, kiu metis finon al la centjara [[krizo]] de la 3-a jarcento
* [[996]]: [[Rikardo la 2-a (Normandio)|Rikardo la 2-a]] iĝis duko de [[Normandio]]
* [[1194]]: '''Romia-germana imperiestro [[Henriko la 6-a (Sankta Romia Imperio)|Henriko la 6-a]] konkeris [[Palermo]]n''', la ĉefurbon de [[Sicilio]] - de tiam ekregata de [[Ŝtaŭfoj]]
Linio 15:
* [[1700]]: [[Granda Nordia Milito]]: sveda armeo venkis la rusan en batalo apud [[Narva]]
* [[1759]]: [[Sepjara milito]]: dum mara batalo en la [[golfo]] Quiberon inter angla kaj franca ŝiparoj gajnis la angla
* [[1789]]: [[Nov-Ĵerzejo]] kiel la unua usona [[subŝtato]] ratifis [[Bill of Rights (Usono)|Leĝon de rajtoj]]
* [[1803]]: Rabisto kaj murdisto Johannes Bückler, nomata [[Schinderhannes]], kaj 19 liaj sekvantoj estis kondamnitaj al morto
* [[1815]]: '''[[Napoleona epoko]] finiĝis - definitiva fino de la [[Unua Imperio (Francio)|Unua Imperio]]''' post epizodo de la [[Cent-Tagoj]], post [[Napoleonaj militoj]] oni subskribis la duan pactraktaton de [[Parizo]] laŭ kiu francaj [[landlimo]]j revenis al la stato de antaŭ 1789 (krom [[Avignon]]), krome ĝis pago de militaj [[reparacio]]j de 700 milionoj da [[franca franko|francaj frankoj]] sur teritorio de Francio estis restontaj okupadaj armeoj
* [[1815]]: [[Parizo]]: '''[[Svislando]] deklaris eternan [[Neŭtraleco (internaciaj rilatoj)|neŭtralecon]]'''
* [[1845]]: [[Argentina Konfederacio]] estis venkita en la [[Batalo de Vuelta de Obligado]] sur [[rivero Paranao]], sed la rezulto estis [[Venko de Pirho|pirha]] - angla-[[Julia monarkio|franca]] ŝiparo rezignis blokadon
* [[1849]]: '''[[Budapeŝto]]: [[Széchenyi-Ĉenponto]] ekfunkciis''' - unua konstanta [[ponto]] liganta [[Buda]] kun [[Peŝto]] ambaŭborde de [[Danubo]]
* [[1866]]: [[Ohio]]: en [[Cincinnati]] oni [[patento|patentispatentigis]] [[jojo]]n
* [[1889]]: En [[Budapeŝto]] okazis premiero de [[1-a simfonio (Mahler)|''1-a simfonio'']] de [[Gustav Mahler]]
* [[1902]]: Franca ĵurnalisto '''Géorges Lefévre proponis aranĝi [[biciklo|biciklistan]] konkurson [[Tour de France]]'''
Linio 29:
** [[1917]]: '''En komenciĝanta batalo de [[Cambrai]] ([[Nordo-Kaleza Markolo]]) oni grandskale unuafoje uzis [[tanko]]jn''' - ĉirkaŭ 45 mil aliancanoj mortfalis kaj pli ol 50 mil germanoj; [[Ukraina Centra Konsilio]] proklamis [[Ukraina Popola Respubliko|Ukrainan Popolan Respublikon]]
* [[1918]]: Sieĝitan [[Lvovo]]n alvenis per trajno milita helpo (1500 soldatoj kun kelkaj [[kanono]]j) de [[Przemyśl]], gvidata de subkolonelo [[Michał Tokarzewski-Karaszewicz]], kiu helpe de junaj polaj ribelantoj venkis ukrainan armeon
* [[1918]]: [[Germanio]] kiel la unua ŝtato agnoskis [[sendependeco]]n de la [[Dua Pola Respubliko|Pollando]], provante tiamaniere krei polan kontraŭrevolucian [[bufro]]n, timante revoluciajn [[tumulto]]jn inspirataj de soveta [[Rusio]]
* [[1918]]: Pola [[registaro]] de Jędrzej Moraczewski anoncis sian programon de ekonomia kaj socia trakonstruo laŭ [[socialismo|socialisma]] [[doktrino]]
* [[1920]]: Armeo de [[Ukraina Popola Respubliko]], nombranta 23 mil soldatojn, estis forpuŝita al teritorio de Pollando, kie estis [[militkaptito|internigita]], kio okazis dum [[Ukrainio|ukraina]]-[[Sovetunio|soveta]] milito (1917-1921)
Linio 35:
* [[1936]]: [[José Antonio Primo de Rivera]], hispana politikisto, kreinto kaj ĉef[[ideologio|ideologo]] de [[naci-sindikatismo]], fondinto kaj gvidanto de [[Hispana Falango]] estis pafmortigita
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1939]]: '''[[Germanoj]] disdividis [[Ĉefgubernio|Ĝeneralan Gubernion]] per [[dogano|dogana]] limo kun ceteraj polaj enkorpigitaj teritorioj'''; en [[Varsovio]] [[okupado|okupaciaj]] regopovoj faris la unuan grandan homkapton kontraŭ strataj [[komercisto]]j; agantaj ĝis nun en ĜG [[Einsatzgruppen]] de Sekurec-Polico kaj de [[Sicherheitsdienst]],subigitaj al komandantoj de ĉiuj el 5 [[armeo]]j de [[Wehrmacht]], kaj agantaj ĝis nun en ĜG ekde [[invado en Pollandon|enirintaj]] al Pollando septembre 1939'''[[Einsatzgruppen]] estis malfonditaj, fortigante unuopajn komandejojn de Sekurec-Polico kaj Sekurec-Servode [[Sicherheitsdienst]] estis malfonditaj'''; [[Ordnungspolizei|germana polico]] en [[Włoszczowa]] pafmortigis 7 personojn suspektitajn pri posedo de [[armilo]]j
** [[Ministerio pri eksteraj aferoj]] de [[Nazia Germanio]] komunikis al sveda [[ambasadejo]] ke donita al ĝi tasko reprezenti polajn interesojn estas finita; '''[[Rudolf Hess]] anoncis ke [[Hitler]] estas kontraŭ rekonstruo de [[Varsovio]] post detruoj''' kaj kontraŭ evoluo de [[industrio]] en ĜG
** [[Soveta invado en Pollandon]]: rumanan [[landlimo]]n transpaŝis komandanto de la defendo de [[Lvovo]] generalo Władysław Langner
** [[1940]]: '''Greiser postulis enkondukon en [[Varto]]-Lando de provizoraj juĝejoj kaj [[mortpuno]]n per [[pendumo]]'''; [[Varsovio]]: centra gazetorgano de [[konspiro|konspira]] Defend-Komandejo de Pollando "Polska Żyje!" (Pollando Vivas!) publikigis programan deklaracion: ''Ideologio de la Defend-Organizaĵo de Pollando estas vortebla en tri koncizaj frazoj: [[batalo]] je la [[morto]] kaj [[vivo]], batalo ĝis la plena venko, rilate al [[amiko]]j: pro nia kaj via [[libereco]]!, rilate al la siaj: Pollando pola, kristana, [[justeco|justa]], potenca kaj libera!''
** '''Al la [[Akso Berlino-Romo-Tokio|pakto pri kunlaboro]]''', inter registaroj de [[Germanio]], [[Italio]] kaj [[Japanio]] el la 27-an de septembro 1940 en [[Berlino]], '''aliĝis nun [[Hungario]], [[Reĝlando de Rumanio]] kaj [[Slovaka ŝtato]]'''; Londona "[[Daily Express]]" citas opinion el [[Kairo]] de [[aviado|aviada]] vicmarŝalo Coningham: ''Polaj aviadilistoj konas nur du rapidigilojn: elŝalti gason kaj plena akcelo. Ili estas grandiozaj. Unusola ilia ekinteresiĝo en la vivo estas mortigi germanojn. Mi postulis tri [[poloj]]n por ĉiu [[divizio]]''; radiostacio en [[Bejruto]] komencis ĉiutage disaŭdigi en la [[pola lingvo]]
** [[1941]]: Germanaj regopovoj de [[Krakovo]] ordonis forigon de unu preĝejo de la [[Madono|Madon]]-bildo kun la subskribo "Reĝino de Pola [[Krono]]"; [[gestapoGestapo]] konstatis ke jarŝanĝe 1940/41 en [[Kalisz]] estiĝis [[konspiro|konspira]] Organizaĵo de Nacia Unueco
** [[1942]]: De [[Varsovio]] foriris transporto de 50 viroj al [[koncentrejo]] en [[Aŭŝvico]]
** '''En [[Nazia Germanio]] oni laborigis 1 344 692 trudlaboristojn, [[deportado|deportitajdeportitajn]] de polaj [[okupado|okupataj]] teritorioj''', el tio 895 916 de ĜG kaj 488 776 de enkorpigitaj teritorioj; [[Edvard Beneš]] proponis subskribon fare de [[Pollando]] kaj [[Ĉeĥoslovakio]] de kontraŭgermana pakto valida 20 jarojn
** [[1943]]: Ĉefkomandanto de [[Pola Enlanda Armeo]] ordonis alpaŝi al siaj diversareaj komandantoj al '''realigo de la plano de "plifortigita flankatakado" sub kriptonimo [[Operaco Tempesto]]'''; germana polico pafmortigis en [[Otwock]] 20 polojn kaj en du aliaj lokoj 22
** [[Pacifiko]]: Batalo de [[Taravo]] ([[Gilbertoj]]) komenciĝis - [[Usona Marinfanteria Korpuso]] albordiĝis sur la ĉef[[atolo]] kaj suferis pezan fajron de japanaj kanonoj kaj mitraloj
** [[1944]]: En [[malliberejo]]j de [[Supra Silezio]] restis 7407 personoj, en tio 1745 virinoj; germanaj militistaj regopovoj en sia raporto konstatis ke de la 1-a de julio ĝis la 20-a de novembro 1944 konfiskis en Ĝenerala Gubernio 548 739 [[litro]]jn da [[brando]] kaj 119,28 milionojn da [[cigaredo]]j; grupo de [[partizano]]j, probable [[Pola Enlanda Armeo]], atakis distriktan kason en [[Wadowice]], kaj akirisakirante 83 mil markojn; uzurpa kaj marioneta komunista Pola Komitato de Nacia Liberigo dekretis pri transformo de [[Pola Radio]] al [[ŝtata entrepreno]]
** Pro alproksimiĝanta militfronto [[Adolf Hitler]] forlasis [[Lupa kuŝejo|Lupan kuŝejon]]; en [[Sendependa ŝtato Kroatio]] kreiĝis Kroataj [[Armitaj fortoj]]; la unua [[Japanio|japana]] atako kontraŭ [[Usono|usona]] ŝiparo kun uzo de vivaj torpedoj [[Kaiten (torpedo)|Kaiten]]
* [[1945]]: [[Nurenbergo]]: '''Internacia Militista [[Nurenberga Tribunalo]] komencis labori por prijuĝi germanajn [[militkrimo|militkrimulojn]]''' - [[krimoj kontraŭ la homeco]] flanke de [[komunismo|komunista]] [[Sovetunio]] ne estis prijuĝitaj, kaj Pollando, - la plej viktimigita, - estis ekskludita kiel flanko (krom du polaj-judaj geatestantoj)
* [[1945]]: '''[[Aliancita Kontrolkonsilantaro]] rekomendis [[deportado]]n de ĉiuj germanoj de [[Silezio]]''' ([[Pollando]], [[Ĉeĥoslovakio]], [[Hungario]] kaj [[Aŭstrio]])
* [[1947]]: [[Abatejo Westminster]]: estonta brita reĝino [[Elizabeto la 2-a (Britio)|Elizabeto la 2-a]] nuptis [[Princo Filipo, Duko de Edinburgo|Princon Filipo]]
* [[1949]]: [[Nombro]] de la loĝantoj de [[Israelo]] atingis [[miliono]]n
* [[1959]]: '''[[Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj]] voĉdonis [[deklaracio]]n pri [[infanrajtoj]]'''
* [[1960]]: [[Pollando]]: la unua ekspozicio de [[pudelo]]j
* [[1961]]: [[İsmet İnönü]] la trian fojon iĝis ĉefministro de Turkio
* [[1969]]: '''Ĵurnalisto malkaŝis en usona gazetaro veron pri la [[Masakro de My Lai]]''' faritan de [[usona terarmeo]] en vjetnama vilaĝo
Linio 60:
* [[1985]]: [[Metroo de Niĵnij-Novgorodo]] parte ekfunkciis
* [[1985]]: [[Microsoft]] prezentis [[operaciumo]]n Windows 1.0, permesanta kun limigoj uzi [[MS-DOS]]
* [[1989]]: '''[[Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj]] voĉdonis pri la [[Internacia Konvencio pri Infanaj Rajtoj]]''' - akceptita de ĉiuj ŝtatoj krom Usono, laŭ propono kaj projekto de Pollando
* [[1990]]: Rusa [[seria murdisto]] [[Andrej Ĉikatilo]] estis arestita en [[Novoĉerkassk]]
* [[1992]]: En la [[Kastelo Windsor]] eksplodis incendio