Jonas Savimbi: Malsamoj inter versioj

Unue Savimbi malsukcese volis gajni rolon gravan ene de MPLA; tiel li aliĝis en 1964 al [[Frente Nacional de Libertação de Angola|FNLA]] kiu agadis disde [[Kinŝaso]] iĝonte la unua sekretario. En 1966 li tamen fondis propran movadon, nome UNITA, kiun li estris dum pli ol tri jardekoj. Kun la UNITA-anoj li faris en la oriento de Angolo gerilajn agetojn kontraŭ Portugalio helpate de [[Ĉinio]] kiun li pli ofte vizitis. Ofte li ekkonfliktis kun MPLA, apenaŭ kun FNLA, kiu en la orientaj provincoj kvazaŭ malĉeestis. Laŭ hodiaŭ disponigitaj aktoj li faris en la komenco de la 1970aj jaroj kaŝan kontrakton kun la portugaloj direktitan kontraŭ diversaj malamikaj grupoj.<ref>[https://www.theguardian.com/news/2002/feb/25/guardianobituaries.victoriabrittain Guardian, 25.2.2002]</ref> Por la postkolonialisma periodo iĝis grave ke UNITA havis simpatiojn ĉe la plejmulta parto de la ovimbundoj, la plej granda etnio en Angolo. Savimbi iĝis por multoj el ili idolo karisma.

 

Post la ekmemstareco angola en 1975 UNITA ne plu politike gravis kaj MPLA transprenis la kompletan potencon faronte [[socialismo|socialisman]] diktaturon. Baldaŭ poste komenciĝis la geriladoj de UNITA sen klara politika pozicipreno de Savimbi.<ref>Emídio Fernando: ''Jonas Savimbi: Do lado errado da história.'' D. Quixote, Lisbono 2012</ref> La [[Angola Enlanda Milito]] iĝis internacia. Krom UNITA (helpite de Sudafriko kaj Usono) engaĝiĝis en favoro de MPLA [[Sovetio]], [[Nikaragvo]] kaj [[Kubo]]. UNITA ofte sukcesis kaj kontrolis en 1983 trionon de la tuta lando; la ekonomio nature malfloris. Tamen ne okazis venko kompleta. En 1989 [[George H. W. Bush]] tamen anoncis daŭre voli helpi malavare per mono al Savimbi.<ref>[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DE5DC103EF931A25752C0A96F948260 ''Buŝ pledges Angola rebel aid.'' ''The New York Times'', januaro 1989]</ref><ref>[http://www.nytimes.com/2002/02/23/world/angola-says-soldiers-have-killed-savimbi-longtime-rebel-leader.html Rachel L. Swarns, Henri E. Caŭvin: ''Angola Says Soldiers Have Killed Savimbi, Longtime Rebel Leader.'' En: New York Times, 23.2.2002. aŭf www.nytimes.com]</ref><ref>[[SAIRR]]: ''Race Relations Survey 1987/88.'' Johannesburg 1988, p. 526</ref>

Multflankis la provoj fini la enlandan militon. En majo 1991 oni subsignis packontrakton kaj 16 monatojn poste okazis liberaj balotoj. António da Costa, longjara UNITA-kunbatalinto de Savmbi, gazetare perfide malkaŝigis ke Savimbi planus novan militon. Pro malsukceso ĉebalota Savimbi rifuzis akcepton de la rezultoj elektaj kaj la militaj agoj reekis. En 1997 kune kun UNITA faritis registaro de repaciĝo nacia; Savimbi tamen restis enlande kaj daŭre batalis. Pli kaj pli da teritorio akiris MPLA pro simpla rimeda plihavo.

[[File:Ronald Reagan and Jonas Savimbi.jpg|thumb|Savimbi dum aŭdienco ĉe la usona prezidanto Ronald Reagan en 1986]]

===Morto===

Savimbi mortis fuĝante dum atakode la angolaj registaraj trupoj apud Lucusse. Sekve faritis armistico kaj UNITA ŝanĝiĝis je politika partio. La kadavro malentombigitis kaj transportitis en novan tombon apud la patro.<ref>[https://www.africanews.com/2019/06/02/june-1-2019-when-africa-buried-two-veteran-opponents-tshisekedi-savimbi/ ''June 1, 2019: The day DRC, Angola Africa buried veteran opponents – Tshisekedi, Savimbi.'']</ref>