Feminismo: Malsamoj inter versioj

'''Feminismo''' (foje ankaŭ '''virinismo''' aŭ '''inismo''') estas [[socio|socia]] [[teorio]] kaj [[politiko|politika]] [[movado]], kiu kritikas la [[neegaleco]]n inter la seksoj kaj strebas akcenti kaj antaŭenigi la [[virinaj rajtoj|rajtojn de virinoj]]. Ekzistas multaj direktiĝoj de feminismo, sed la baza elirpunkto de feminismo estas, ke la nuna socia ordo donas aŭtomatajn avantaĝojn al viroj. Feminismo estas kolekto de movadoj kaj ideologioj direktitaj al difinado, establado, kaj defendandodefendado de starigo de politikaj, ekonomiaj, kaj sociaj rajtoj por virinoj.<ref>{{cite web |url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/feminism |title=Feminism – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary |publisher=merriam-webster.com |accessdate=12a Junio 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/feminism |title=Definition of feminism noun from Cambridge Dictionary Online: Free English Dictionary and Thesaurus |publisher=dictionary.cambridge.org |accessdate=12a Junio 2011}}</ref> Tio inkludas serĉi establadon de egalŝancigoj por virinoj en [[eduko]] kaj dungado. ''Feministo'' rekomendas aŭ apogas la rajtojn kaj egalecon de virinoj.<ref>{{Cite book|title=Oxford English Dictionary|edition=online|publisher=[[Oxford University Press]]|month=June|year=2012|accessdate=5a Julio 2012|url=http://www.oed.com/view/Entry/69193?redirectedFrom=feminist#eid}} (Difino de nomo. Subskribo eble postulata.)</ref>

[[Feminisma teorio]], kiu eliris el tiuj [[feminismaj movadoj]], planas kompreni la naturon de seksa malegaleco ekzamenante la sociajn rolojn de virinoj kaj vivitajn sperton; ĝi evoluigis teoriojn en gamo da fakoj por reagi al temoj kiaj ekzemple la socia konstruado de sekso kaj ĝenro.<ref name="Chodorow1989">{{Cite book |author=Chodorow, Nancy |title=Feminism and Psychoanalytic Theory |year=1989 |publisher=Yale University Press |location=New Haven, Conn. |isbn=978-0-300-05116-2}}</ref><ref name="gilligan1977">{{Cite journal |last=Gilligan |first=Carol |year=1977 |title='In a Different Voice: Women's Conceptions of Self and Morality'|journal=Harvard Educational Review|volume=47|issue=4 |pages=481–517|url=http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/custom/portlets/recordDetails/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=EJ174986&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=EJ174986 |oclc = |accessdate=8a Junio 2008 |postscript=<!--None-->}}</ref> Kelkaj el la pli fruaj formoj de feminismo estis kritikitaj por enkalkulado de nur blankaj, etburĝaj, kleraj virinoj. Tio kaŭzis la kreadon de etne specifaspecifaj aŭ multkulturistamultkulturismaj formuladoj de feminismo.

Feminismaj aktivuloj kampanjas por la [[virinaj rajtoj]] - kiaj ekzemple kontrakta juro, posedado, kaj [[Virina balotrajto|balotrajto]] - dum ankaŭ antaŭenigante korpan integrecon, aŭtonomion, kaj generajn rajtojn por virinoj. Feminismaj kampanjoj ŝanĝis sociojn, precipe en Okcidento, atingante virinan balotrajton, seksan neŭtralecon, egalan [[salajro]]n por virinoj, generaj rajtoj por virinoj (inkluzive de aliro al [[kontraŭkoncipilo]]j kaj [[aborto]]), kaj la rajto eniĝi en kontraktoj kaj posedi posedaĵon.<ref name="Butler2" /><ref name="Messer-Davidow" /> Feministoj laboris por protekti virinojn kaj knabinojn for de hejma perforto, seksa ĉikanado, kaj seksa atako.<ref name="Echols">{{Cite book |author=Echols, Alice |title=Daring to Be Bad: Radical Feminism in America, 1967–1975 |year=1989 |publisher=University of Minnesota Press |location=Minneapolis |isbn=0-8166-1787-2 |page=416}}</ref><ref name="Cornell">{{Cite book |author=Cornell, Drucilla |title=At the Heart of Freedom: Feminism, Sex, and Equality |year=1998 |publisher=Princeton University Press |location=Princeton, N.J. |isbn=978-0-691-02896-5 }}</ref><ref>[http://www.amnesty.org/en/campaigns/stop-violence-against-women/issues/implementation-existing-laws ''Campaign: Stop Violence against Women''].</ref> Ili ankaŭ luktas por laboraj rajtoj, inkluzive de akuŝferio, kaj kontraŭ ĉiaj formoj de diskriminacio kontraŭ virinoj.<ref name="Butler2">{{Cite journal |last=Butler |first=Judith |title=Feminism in Any Other Name |journal=Differences |volume=6 |page=30 |month=March |year=1992 |issue=2–3}}</ref><ref name="Messer-Davidow">{{Cite book |author=Messer-Davidow, Ellen |title=Disciplining Feminism: From Social Activism to Academic Discourse |year=2002 |publisher=Duke University Press |location=Durham, [[Norda Karolino|N.K.]] |isbn=0-8223-2843-7}}</ref><ref name="shildrick">{{Cite book |author=Price, Janet |coauthors=Shildrick, Margrit |title=Feminist Theory and the Body: A Reader |year=1999 |publisher=Routledge |location=New York |isbn=0-415-92566-5 |page=487}}</ref> Feminismo estas plejparte dediĉita al temoj pri virinoj, sed ĉar feminismo serĉas seksan egalecon, multaj feministoj argumentis ke la liberigo de viroj estas necesa parto de feminismo kaj ke viroj ankaŭ estas ruŝitaj per seksismo kaj obeo al seksaj roloj.<ref name="hooks">{{cite book |last=hooks |first=bell |authorlink=Bell hooks |year=2000 |title=Feminism Is for Everybody: Passionate Politics |publisher= South End Press |location=Cambridge, Mass. |isbn=0-89608-629-1}}</ref>