Marie Curie: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
LoMo600 (diskuto | kontribuoj) Multaj ŝanĝoj i.a. forigi komojn, du ligilon al artikolo en la pola vikipedio, korektoj, kelkfoje punktokomo→punkto ktp |
Moldur (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 70:
=== Nobelpremioj ===
[[Dosiero:Marie Curie 1903.jpg|eta|maldekstra|upright|Portreto de 1903 por la [[Nobel-premio]].]]
En decembro 1903, la [[Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj]] premiis Pierre Curie, Marie Curie kaj Henri Becquerel per la [[Nobel-premio pri fiziko]], "kiel agnosko de la eksterordinaraj servoj kiujn ili faris per kuna esplorado pri la fenomenoj de [[Joniga radiado|radiado]] malkovrita de la Profesoro Henri Becquerel."<ref name="psb112"/> Dekomence la komitato intencis honorigi nur al Pierre Curie kaj Henri Becquerel, sed komitatano kaj defendanto de virinaj sciencistoj, nome la sveda matematikisto [[
Curie kaj ŝia edzo ne volis iri al [[Stokholmo]] por ricevi la premion persone; ili estis tre okupitaj kun sia laboro, kaj Pierre Curie, kiu malŝatis publikajn ceremoniojn, estis iom malsana.<ref name="Marie Curie Rec and Dis" /><ref name="Marie Curie Rec and Dis2" /> Ĉar Nobel-premiitoj estas postulataj prelegi, la paro finfine entreprenis la veturadon en 1905.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2" /> La mono el la premio ebligis ilin dungi sian unuan laboratorian asistanton.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2" /> Post la Nobel-premio kaj akcele de propono el la [[Universitato de Ĝenevo]], kiu proponis al Pierre Curie postenon, la [[Universitato de Parizo]] havigis al li profesorecon kaj la [[katedro]]n de fiziko, kvankam la geedzoj ankoraŭ ne havis propran laboratorion.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3"/><ref name="Quinn1996"/> Pro postulo de Pierre Curie, la Universitato de Parizo akceptis kaj konsentis havigi novan laboratorion, sed ĝi ne estos preta ĝis 1906.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/>
[[Dosiero:Nobel Pierre et Marie Curie 1.jpg|eta|dekstra|300px|Nobel-premia diplomo, 1903.]]
En decembro 1904, Curie naskis sian duan filinon, [[Ève Curie|Ève]].<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> Ŝi dungis polan guvernistinon por instrui al siaj filinoj sian gepatran lingvon kaj sendis aŭ kunportis ilin en vizitoj al Pollando.<ref name="goldsmith"/>
La 19-an de aprilo 1906, Pierre Curie mortis en ŝosea akcidento. Piedirante laŭ la strato Rue Dauphine sub forta pluvo, li estis frapita de [[Ĉevaltira veturado|ĉevaltira vehiklo]] kaj falis sub
La intenco de Curie krei novan laboratorion ne
[[Dosiero:1911 Solvay conference.jpg|eta|dekstra|En la Unua Kongreso Solvay (1911), Curie (sidanta, dua el maldekstro) kun [[Henri Poincaré]]; stare, kvara el dekstro, estas [[Ernest Rutherford|Rutherford]]; dua el dekstro, [[Albert Einstein|Einstein]]; fore dekstre, [[Paul Langevin]].]]
Linio 86:
Spite la famon de Curie kiel sciencisto laboranta por Francio, la publika sinteno tendencis al [[ksenofobio]] — la sama kiu kondukis al la [[afero Dreyfus]] — kiu ankaŭ distrumpetis falsan spekuladon ke Curie estas [[Judoj|juda]].<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> Dum la elektoj de la Franca Akademio de Sciencoj, ŝi estis fiatakita de la dekstrula gazetaro kiel eksterlandana kaj ateisma.<ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> Ŝia filino poste rimarkis la hipokritecon de la franca gazetaro, kiu portretis Curie kiel sendigna eksterlandana kiam ŝi estis nomumita por franca honoro, sed kiu portretis ŝin kiel franca heroo kiam ŝi ricevis eksterlandajn honorojn kiel je ŝia Nobel-premio.<ref name="psb112"/>
En 1911 oni distrumpetis, ke en 1910-1911 Curie havis amaferon de ĉirkaŭ unu jaro kun fizikisto [[Paul Langevin]], iama studento de Pierre Curie<ref name="robert10"/> kaj
[[Dosiero:Marie Skłodowska-Curie's Nobel Prize in Chemistry 1911.jpg|eta|300px|Nobel-premia diplomo, 1911.]]
Internacia agnosko por ŝia laboro kreskis al novaj altoj kaj la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj, preterirante opozicion helpitan per la Langevin-a skandalo, honorigis ŝin duan fojon per la [[Nobel-premio
En 1912, la Varsovia Scienca Societo proponis al ŝi la direktoradon de nova laboratorio en Varsovio sed ŝi malakceptis, fokuse al la disvolvigo de la Radiuma Instituto kiu estis finkompletigita en aŭgusto 1914 kaj ĉe nova strato nomita Rue Pierre-Curie.<ref name="psb113"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/> Ŝi estis nomumita Direktoro de la Laboratorio Curie en la Radiuma Instituto de la Universitato de Parizo, fondita en 1914.<ref>{{Cite web|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1903/marie-curie-bio.html|title=Marie Curie-biographical|last=|first=|date=2014|website=Nobel Prize.org|access-date=16a de marto 2018}}</ref> Ŝi vizitis Pollandon en 1913 kaj estis akceptita en Varsovio, sed la vizito estis ignorita de la rusiaj aŭtoritatoj. La disvolvigo de la Instituto estis interrompita de la tuja milito, ĉar la plejmulto da esploristoj estis rekrutitaj en la [[Franca Armeo]] kaj ĝi pluigis sian agadon en 1919.<ref name="psb113"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/><ref name="Marie Curie War"/>
|