J-sistemo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
eĉ pli da fontoj: libre, rete kaj gazete
Linio 2:
La '''J-sistemo''' estas propono por [[Seksneŭtrala lingvaĵo|seksneŭtralaj esprimoj]] en [[Esperanto]], koncipita de [[Markos Kramer]] (membro de la [[Akademio de Esperanto]]) kaj pluevoluigita kunlabore kun [[Luko Cerante]]. Ĝia ideo estas krei novajn seksneŭtralajn radikojn per sistemeca modifado de la tradiciaj virseksaj radikoj, plej ofte per simpla aldono de la litero ''J'', kiel en ''pajtro'' (seksneŭtrala formo de ''patro''/''patrino'') kaj ''ejdzo'' (seksneŭtrala formo de ''edzo''/''edzino'').
 
Kiam oni kombinas la J-sistemon kun [[riismo]], la rezultanta lingvouzo nomiĝas '''J-riismo'''. Teorie eblas ankaŭ kombini ĝin kun alia solvo al la pronomproblemo, ekzemple kun [[ĝiismo]] (la rezultanta lingvouzo do nomiĝus ''J-ĝiismo'').<ref>{{Citaĵo el la reto |url=https://notojpririismo.blogspot.com/2019/01/prelego-kaj-diskutrondo-pri-j-riismo-ce.html|titolo=Prelego kaj diskutrondo pri J-riismo ĉe du renkontiĝoj|alirdato=2019-12-14|aŭtoro=[[Markos Kramer]]|dato=2019-01-14|eldoninto=J-riismo: riismo sen problemaj signifoŝovoj |arkivurl=https://web.archive.org/web/20191214143058/https://notojpririismo.blogspot.com/2019/01/prelego-kaj-diskutrondo-pri-j-riismo-ce.html|arkivdato=2019-12-14|citaĵo=Kiam oni kombinas la J-sistemon kun uzado de ''ri'', tio nomiĝas ''J-riismo'', sed teorie eblas ankaŭ kombini ĝin kun alia solvo al la pronomproblemo, ekzemple ''J-ĝiismo''.}}</ref>
 
Ekzistas nuntempe pluraj konkurencantaj proponoj pri tio, kiel oni povus enkonduki novajn seksneŭtralajn radikojn.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://lingvakritiko.com/2019/11/11/survoje-al-sekse-neutralaj-kaj-egalecaj-esprimoj-komparo-inter-la-j-sistemo-kaj-parentismo/|titolo=Survoje al sekse neŭtralaj kaj egalecaj esprimoj: Komparo inter la J-sistemo kaj parentismo|alirdato=2019-12-14|aŭtoro=[[Cyril Robert Brosch]], [[MarcosMarkos CramerKramer]], [[Luko Cerante]], [[Robin van der Vliet]]|dato=2019-11-11|eldoninto=[[Lingva Kritiko (retejo)|Lingva Kritiko]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191214145842/https://lingvakritiko.com/2019/11/11/survoje-al-sekse-neutralaj-kaj-egalecaj-esprimoj-komparo-inter-la-j-sistemo-kaj-parentismo/|arkivdato=2019-12-14}}</ref> Nuntempe neniu propono estas vaste akceptata de la komunumo, sed nur uzata kaj diskutata en kelkaj malgrandaj rondoj.<ref>{{Citaĵo el la reto |url=https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/o-vortoj/seksa_signifo.html|titolo=Seksa signifo de O-vortoj|alirdato=2019-12-14|aŭtoro=[[Bertilo Wennergren]]|dato=2019-12-11|verko=[[Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191214152007/https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/o-vortoj/seksa_signifo.html|arkivdato=2019-12-14|citaĵo=Kelkaj nun eksperimente ekuzas novajn sekse neŭtralajn vortojn anstataŭ la malgranda grupo de vere viraj vortoj. Ili uzas ekzemple nove kreitajn vortojn kiel ''pajtro°'' kaj ''ejdzo°'' anstataŭ ''patro''/''patrino'' kaj ''edzo/edzino'' respektive. Aliaj ekuzas ''parento°'' kaj ''spozo°'' samcele. Tiaj novaj vortoj estas uzeblaj egale por viroj, virinoj kaj neduumaj homoj. Sed ilin ankoraŭ uzas nur malmultaj homoj.}}</ref>
 
== La tri principoj por krei la novajn radikojn ==
Linio 65:
 
== Bibliografio ==
* {{Citaĵo el la reto|url=https://lingvakritiko.com/2014/10/16/esperanto-kaj-sekso/|titolo=Esperanto kaj sekso|alirdato=2019-12-17|aŭtoro=[[Markos Kramer]]|dato=2014-10-16|eldoninto=[[Lingva Kritiko (retejo)|Lingva Kritiko]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191217222643/https://lingvakritiko.com/2014/10/16/esperanto-kaj-sekso/|arkivdato=2019-12-17}}
* [[Edmund Grimley Evans]], [https://github.com/egrimley/riismo Alternativoj por anstataŭi iĉajn radikojn en Esperanto]
* {{Citaĵo el la reto|url=https://egalecen.org/2018/02/20/j-riismo/|titolo=J-riismo: riismo sen problemaj signifoŝovoj|alirdato=2019-12-17|aŭtoro=[[Markos Kramer]], [[Luko Cerante]]|dato=2018-02-20|eldoninto=[[Egalecen]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191217222127/https://egalecen.org/2018/02/20/j-riismo/|arkivdato=2019-12-17}}
* [[Edmund Grimley Evans]], J-riismo, [[La Brita Esperantisto]], [https://legacy.esperanto.org.uk/lbe/arkivo/985/lbe-985.pdf#page=26 n-ro 985] (aŭtuno 2018), p. 26-27
* {{Citaĵo el la reto|url=https://medium.com/@Vanege/parentismo-kaj-j-sistemo-paroli-sen-devi-mencii-genron-7fe3d8348431|titolo=Parentismo kaj J-sistemo: paroli sen devi mencii genron|alirdato=2019-12-17|aŭtoro=Vanege|dato=2019-06-12|eldoninto=[[Medium]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191217223546/https://medium.com/@Vanege/parentismo-kaj-j-sistemo-paroli-sen-devi-mencii-genron-7fe3d8348431|arkivdato=2019-12-17}}
* [[Federico Gobbo]], La J-riismo, [[Amikaro (libro)|Amikaro]], [https://books.google.com/books?id=HJ2mDwAAQBAJ&pg=PA137 p. 137]
* {{Citaĵo el libro|titolo=[[Amikaro (libro)|Amikaro]]|aŭtoro=[[Federico Gobbo]]|dato=2019-07-16|eldonejo=Lulu.com|isbn=978-0-244-79862-8|paĝo=137}}
* {{Citaĵo el gazeto|url=https://legacy.esperanto.org.uk/lbe/arkivo/985/lbe-985.pdf#page=26|titolo=J-riismo|aŭtoro=[[Edmund Grimley Evans]]|gazeto=[[La Brita Esperantisto]]|numero=985|paĝoj=26-27|dato=2018-10|alirdato=2019-12-17|formato=PDF}}
* {{Citaĵo el la reto|url=https://github.com/egrimley/riismo|titolo=Alternativoj por anstataŭi iĉajn radikojn en Esperanto|alirdato=2019-12-17|aŭtoro=[[Edmund Grimley Evans]]|dato=2019-11-08|eldoninto=[[GitHub]]|arkivurl=https://web.archive.org/web/20191217222807/https://github.com/egrimley/riismo|arkivdato=2019-12-17}}
 
== Referencoj ==
Linio 73 ⟶ 76:
 
== Eksteraj ligiloj ==
* [https://notojpririismo.blogspot.com/2017/08/vortaro-de-j-riismo.html VortaroBlogo depri J-riismo]
* [https://egalecen.org/2018/02/20/j-riismo/ J-riismo: riismo sen problemaj signifoŝovoj] ĉe [[Egalecen]]
* [https://notojpririismo.blogspot.com/2017/08/vortaro-de-j-riismo.html Vortaro de J-riismo]
 
[[Kategorio:Gramatiko de Esperanto]]