Birdumo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (-Finnolando +Finnlando)
esperantigita ŝablono (Dosiero), pli bona ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, formatigo de titoloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Dosiero:PeopleBirding.JPG|eta|250px|Birdumantoj en Orchid, [[Florido]].]]
[[Dosiero:Azud de Badajoz.jpg|thumbeta|250px|Birdumado en Azud de [[Badajoz]]. Esperantistoj dum [[IJK 2018|IJK]].]]
'''Birdumo''' aŭ '''birdorigardado''' estas observado kaj studo de [[birdoj]] per simple okula rigardo aŭ per vida plibonigo danke al uzado de [[binoklo]]j aŭ [[teleskopo]]j. Plej granda parto de birdumantoj aŭ birdorigardantoj plenumas tiun agadon pro distraj aŭ sociaj kialoj malkiel [[ornitologo]]j kiuj okupiĝas pri pli formala scienca studado de birdoj. Tamen la limoj inter ambaŭ okupoj estas svagaj kaj tre facile oni pasas de unu al la alia, tiele multaj rapide transiras de la unua al la dua.
 
Linio 27:
Nervumado aŭ "twitching" en la [[angla]] estas brita vorto kio signifas "observado de antaŭe lokita malofta birdo". En Norda Ameriko, ĝi estas pli ofte dirite ''ĉasado'', kvankam la brita uzado gajnas terenon ĉefe inter junaj birdumantoj.
 
La fina celo de nervumado estas ofte akumuli speciojn en propra listo. Kelkaj birdumantoj eniras en konkurencon pri akumulado ĉe la plej multnombra listo de specioj. La agado de persekuto de la vidota specio estas nomita kiel nervumado aŭ ĉasado. Malofta birdo kiun oni povas vidi post longa strebado estas nomita nervumebla aŭ ĉasebla.<ref name="oddie"/>
 
Nervumado estas tre disvastigita inter birdumantoj ĉe Britio, [[Nederlando]], [[Danio]] kaj [[Irlando]]. La eta regiona grando de tiuj landoj ebligas veturi rapide ene de la bordoj sufiĉe facile. La plej populara nervumado en Britio foje kunigas multnombran homamason, kiel ekzemple kaj rimarkinde grupo de ĉirkaŭ 5 000 homoj kiuj venis vidi unu ekzempleron de [[ora parulio]] kiu vintrumis en aŭtohaltejo de [[superbazaro]] en 1989 en [[Kent]]. Nervumado estas populara ankaŭ en [[Finnlando]] kaj [[Svedio]].
Linio 43:
{{Ĉefartikolo|Grava birda areo}}
[[Dosiero:Bushtits Salem OR.JPG|eta|dekstra|[[Psaltriparo]]j ĉe sebenhava birdomanĝejo. [[Birdomanĝejo]]j estas populara alternativo por altiri birdojn al la hejmaj ĝardenoj aŭ parkoj kaj tiel facile observi sen neceso translokiĝi al foraj birdareoj.]]
 
=== Laŭ medioj ===
Birdorigardado povas okazi en tre diversaj lokoj, sed plej ofte ĉe:
Linio 58 ⟶ 59:
=== Laŭ kontinentoj ===
==== [[Eŭropo]] ====
[[dosieroDosiero:Flamingos Ría Lagartos BR MX Tania Moreno.jpg|eta|dekstra|250px|<center>[[ruĝa flamengo|Ruĝaj flamengoj]] en laguno; flamengoj estas ŝatataj birdoj por facila kaj agrabla observado pro sia grando kaj kolorbeleco.]]
* [[Danio]]
** La [[Ferooj]] estas bonega ejo por birdorigardantoj.
 
* [[Italio]]
** Estas naciaj kaj naturaj parkoj inter kiuj:
*** Parko de la [[Delto]] de rivero [[Pado]] en [[Emilia-Romagna]] kaj [[Veneto]]
*** [[Laguna del Mort]] nordoriente de la [[Laguno de Venecio]]
*** [[Lago Pergusa]] ĉe [[Enna]], ĉefa trapasejo, nestejo kaj vintrejo por birdoj en [[Sicilio]], kelkaj maloftaj kiel la [[purpura ardeo]]
Linio 99 ⟶ 100:
 
* [[Hispanio]]
[[ImageDosiero:Monfrague_1.jpg|rightdekstra|300px|thumbeta|[[Ansergrifo]]j (''[[Gyps fulvus]]'') sur la rokejoj de Nacia Parko [[Monfragüe]], [[Hispanio]]. Tiu areo estas tre konata loko por birdumantoj kaj tie okazas Ornitologia Fojro ĉiujare printempe.]]
** Nacia Parko [[Monfragüe]] por [[rabobirdo]]j, [[vulturo]]j, [[nigra cikonio]] kaj birdoj propraj de montaro
** Delto de rivero [[Ebro]] por birdoj propraj de humidejoj
Linio 121 ⟶ 122:
 
==== [[Ameriko]] ====
 
* [[Kanado]]
** en [[Kebekio]] eblas ĉeesti la migradon de [[ansero]]j
Linio 129:
* Insuloj [[Falklandoj]] aŭ [[Malvinoj]]
* [[Ekvadoro]]
** Insuloj [[Galapagoj]] tre interesaj pro kvanto de [[endemio]]j.
* [[Peruo]]
** En kanjono [[Kolka]] eblas observi la [[kondoroj]]n
Linio 177:
* [[Phoebe Snetsinger]]
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Reprodukta birdenketo]]
* [[Ornitologio]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektojProjektoj}}
* [http://www.birdlife.org/ BirdLife International] Kunordigo de konservemaj organizaĵoj
* [http://www.mybirdlists.com/ Mybirdlists.com] Ejo por birdumantoj kaj siaj listoj
* [http://www.wikihow.com/Photograph-a-Bird wikiHow: Kiel foti birdon]
* [http://www.wikihow.com/Bird-Watch wikiHow: Kiel rigardi birdon]
 
Linio 191:
<!-- Ĉi tiu artikolo uzas la Cite.php-citaĵo-mekanismon ''cite.php''. Se vi volas pli da informoj pri kiel aldoni referencojn al ĉi tiu artikolo, vidu http://meta.wikimedia.org/wiki/Extension:Cite (en pli ol 15 naciaj lingvoj, sed ne en Esperanto) -->
 
{{ReflistReferencoj|2}}
{{Portalo Birdoj}}
 
{{elstaraElstara|2008|01|12}}
{{ADLS|2008|03}} <!-- kaj 2008 4, ree en 2018 15 -->
{{ADLS|2018|15}}