27-a de decembro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e ordigilo
→‎Eventoj: prezidanto de Afganio pafmortigita de specnazo
Linio 8:
 
* [[537]]: [[Konstantinopolo]]: '''imperiestro [[Justiniano la 1-a]] [[konsekrado|konsekris]] [[baziliko]]n [[Hagia Sofia]]'''
* [[1206]]: '''[[Sankta Dominiko]] fondis apud [[Karkasuno]] ordenon de [[dominikanoj|dominikaninoj]]''', t.e. [[prediko|predikantoj]] por kontraŭstariĝi al [[katarismo]]
* [[1253]]: [[flandroj|Flandra]] [[franciskanoj|franciskano]], misiisto kaj [[vojaĝisto]] '''[[Vilhelmo de Rubruk]] atingis kun mesaĝo de la reĝo de Francio [[Ludoviko la 9-a (Francio)|Ludoviko la 9-a]] [[Karakorumo]]n, ĉefurbon de [[mongoloj|mongola]] [[ĥano]]''' - celo de la ekspedicio estis esploro ĉu la ĥano estus preta akcepti [[kristanismo]]n kaj iĝi aliancano en batalo kontraŭ [[turkoj]]
* [[1400]]: [[Pollando]]: [[Nowe Miasto nad Pilicą]] iĝis urbo
Linio 17:
* [[1655]]: [[Pollando]]: [[svedoj|sveda]] sieĝo de [[Jasna Góra]] finiĝis - turnopunkto de la [[sveda diluvo]]
* [[1703]]: [[Interkonsento pri teksaĵoj kaj vinoj|Methuen-traktato]] pri komerco inter [[Portugalio]] kaj [[Britio]]
* [[1741]]: AmeoArmeo de [[Reĝlando Prusio]] eniris [[Olomouc]]
* [[1831]]: '''[[Vojaĝo de la Beagle]]: [[Charles Darwin]] ekvojaĝis ĉirkaŭ la mondo''' sur la velŝipo [[HMS Beagle]]
* [[1862]]: Malfermo de [[fervojlinio]] inter [[Varsovio]] kaj [[Sankt-Peterburgo|Peterburgo]] - 1330 km de [[longeco]]
Linio 26:
** [[1916]]: [[Francio]] kaj [[Britio]] disdividis estintan germanan [[kolonio]]n [[Togo]]land
** [[1917]]: En [[Rusio]] aperis dekreto pri [[ŝtatigo]] de [[banko]]j
* [[1918]]: [[Dua Pola Respubliko]]: '''[[Ribelo de Grandpolujo]] kontraŭ [[Vajmara respubliko]] eksplodis''' en ties [[Provincoj de Prusio|provinco Poznano]] - lulilo de la pola [[ŝtataneco]] restanta dum 125 jaroj ene de [[dispartigoj de Pollando|prusa aneksaĵo]]
* [[1926]]: Papo [[Pio la 11-a]] kondamnis agadon de franca [[Monarkiismo|monarkiisma]] kontraŭrevolucia movado [[Action Française]]
* [[1928]]: Pola [[flugkompanio]] [[Polskie Linie Lotnicze LOT|LOT]] fondiĝis
Linio 33:
* [[1934]]: [[Persa Imperio|Persio]] ŝanĝis nomon al [[Irano]]
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1939]]: Nokte de la 26-a/27-a de decembro en [[Wawer]] (nun kvartalo de [[Varsovio]]) '''[[germanoj]] pafmortigis per [[maŝinpafilo]]j 107 senkulpajn hazarde arestitajn personojn''' eltiritajn de loĝejoj (hazardaj laboristoj, metiistoj, komercistoj kaj mensaj laboristoj, en tio ruson, usonanon kaj restoraciestron) pro pli frua pafmortigo de 2 germanaj suboficiroj fare de krimuloj fuĝintaj de punejo) - britaj aviadiloj la 30-an de decembro ĵetis super [[Nazia Germanio]] [[flugfolio]]jn kun priskribo de la [[militkrimo]]; [[Gestapo]] pafmortigis en Chochołów ([[distrikto Nowotarski]]) 9 personojn; [[Varsovio]]: [[kunlaborismo|kunlaborista]] "Nowy Kurier Warszawski" informis, ke 70% de la loĝantaro ne pagas luprezon
** En [[Saksio]] [[germanoj]] altrudis al [[poloj|polaj]] trudlaboristoj limigon de persona libereco (malpermeso iri al publikaj manĝejoj, forlasi laborlokon, kun enkonduko de polica horo); [[Rio-de-Ĵanejro]]: pola parlamentano Tadeusz Skowroński notis, ke pro mendado eldonkvanto de "Varsovia Heroica e Martir" kreskis al 6000 ekzempleroj, en en [[Porto Alegre]] eldoniĝis libro ''A Polonia'' de Laurenco Prunes, 10 mil ekz., kies enspezon oni transdonis al Help-Komitato al Milit-Viktimoj; [[Parizo]]: Jan Szembek notis en [[taglibro]], ke en la [[diocezo]] de [[Pomerio]] el 360 restis nur 20 [[pastro]]j
** [[1940]]: En[[Pola Rezistomovado]]: en [[Varto]]-Lando gestapo informis pri kresko de cirkulanta [[konspiro|konspira]] gazetaro kaj traserĉis kelkcenton da domoj serĉante [[armilo]]jn kaj sekretajn presejojn
** [[1941]]: En [[Varsovio]] surmure de kelkaj domoj aperis surskriboj: ''Wawer 27 XII 1939'' por memorigi amasan germanan [[murdo]]n de 107 personoj; en [[Poznań]] sur [[tombo]]j de la [[ribelo de Grandpolujo|ribelantoj de Grandpolujo]] aperis blankaj-ruĝaj [[floro]]j; ĉefurba konspira "WRN" en artikolo ''Pola-rusa landlimo'' konstatis: ''manko de klara rezigno flanke de [[Rusio]] pri konkeritaj helpe de [[Hitler]] en 1939 teritorioj kreas por nia hodiaŭa armea kunlaboro kun Rusio grundon plenan de intencaj prisilentoj kaj malfido''; norde de [[Łowicz]] (erare jam sur teritorio aligita al [[Nazia Germanio]]) surgrundiĝis skipo de [[mutobskuruloj]]
** De [[Moskvo]] al Pollando alvenis nokte de la 27-a/28-a de decembro la unua iniciata grupo, kies celo estis rekonstruo de [[komunismo|komunista]] Pola Laborista Partio sur teritorioj [[okupado|okupitaj]] de Germanio, kiu pere de [[paraŝuto]]j surgrundiĝis apud Varsovio (pli frua septembra provo de [[Vjazma (Smolenska provinco)|Vjazma]] fiaskis pro aviadila katastrofo); Pola [[Ruĝa Kruco]] en [[Tel-Avivo]] sendis tra [[Teherano]] la unuan transporton kun vintraj [[vesto]]j kaj aliaj necesaĵoj por pola civila loĝantaro en [[Sovetunio]] - kolektita de judaj virinaj organizoj en [[Palestino]], [[Sud-Afriko]] kaj [[Rodezio]]; [[britoj|britaj]] kaj [[norvegoj|norvegaj]] taĉmentoj atakis [[komunumo]]n en [[Sogn og Fjordane]] detruante germanajn artileriajn subtaĉmentojn de maraj [[kanono]]j kaj [[fabriko]]jn de [[sterilvakuigo]] kaj [[fiŝoleo]]
** [[1942]]: Gestapo pafmortigis en Ryglice ([[distrikto Tarnowski]]) 6 personojn; taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] eksplodigis [[fervoja trako|fervojan trakon]] inter [[Vilno]] kaj [[Kovno]]; '''[[ribelo de Zamość]]''': speciala taĉmento de [[kamparano|Kamparanaj]] Batalionoj bruligis vilaĝon Wierzbie en [[distrikto Zamojski]], enloĝitan de germanoj - revenĝe pro [[deportado]] de pola loĝantaro de [[Zamość]]-regiono
** Malliberigita de germanoj soveta generalo [[Andrej Andrejeviĉ Vlasov]] eldonis t.n. ''Dekreton de Smolensk'' pri neceso faligi [[stalinismo]]n kaj kreo de nova Rusio
** [[1943]]: '''[[Ordnungspolizei|Germana polico]] [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en ruinoj de [[Varsovia geto]] 37 virojn kaj 5 virinojn, en [[Lublin]] 40''' kaj en 3 aliaj lokoj 10 malliberigitojn, 13 personojn, en tio 7 virinojn, kaj [[partizano]]n; gestapo sendis de [[Vroclavo]] 5 polojn al [[koncentrejo]] [[Gross-Rosen]]
** [[1944]]: '''Generalo de [[Ruĝa Armeo]] sciigis de [[Lublin]] sovetajn regopovojn pri aresto ĝis tiu ĉi tago de 15 mil personoj''', kies parton soldatservigis en la Unuan Armeon de Pola Soldataro; '''apud [[Nowy Targ]] okazis la lasta alteriĝo de [[paraŝuto|paraŝutistojmutobskuruloj]] (mut-obskuruloj) de [[Polaj Armitaj Fortoj en Okcidento]]'''
* [[1945]]: [[Usono]]: konferencaj decidoj de [[Bretton Woods]] ekvalidis - '''kreo de la [[Internacia Monunua Fonduso]] kaj de la [[Monda Banko]]''' (fondita de 28 ŝtatoj)
* [[1947]]: [[Stalinismo]]: Armea Tribunalo en [[Varsovio]] mortkondamnis [[subkolonelo]]n kaj [[historiisto]]n Wacław Lipiński, estinta soldato de [[Józef Piłsudski]], aktivulo de [[Pola Partizana Ŝtato|Pola Subtera Ŝtato]] - li mortis kiel [[Anatemitaj Soldatoj|anatemita soldato]] en komunista malliberejo en 1949
* [[1949]]: '''Nederlanda reĝino [[Juliana (Nederlando)|Juliana]] suverenigis [[Indonezio]]n'''
* [[1958]]: Nasko de nova [[franca franko]] kun valoro de 100 oldaj frankoj kaj 17,5%-a [[devaluto]]
* [[1966]]: '''[[Kultura Revolucio]]''': 10 000 [[Ruĝaj gardistoj]], renkontiĝintaj en [[Pekino]], denuncis [[Prezidanto de Ĉina Popola Respubliko|prezidanton de Ĉina Popola Respubliko]] [[Liu Shaoqi]]
* [[1968]]: Skipa [[kosmo|kosma]] misio de [[Apollo 8]] finiĝis
* [[1975]]: Papo [[Paŭlo la 6-a]] apelaciis al [[Israelo]] agnoski [[homaj rajtoj|homrajtojn]] de [[palestinanoj]]
* [[1978]]: '''[[Hispana transiro]]: reĝo [[Johano Karlo la 1-a (Hispanio)|Johano Karlo la 1-a]] subskribis la unuan demokratian konstitucion''' de Hispanio, post 40 jaroj de [[faŝismo|faŝisma]] [[diktatoreco]]
* [[1979]]: Komence de la [[Afgana milito (1979-1989)|soveta interveno en Afganio]] taĉmentoj de '''[[Specnazo]] atakis prezidentan palacon en [[Kabulo]]''', estis pafmortigita [[prezidanto de Afganio]] Hafizullah Amin
* [[1981]]: Usona semajnrevuo ''[[Time]]'' anoncis [[Lech Wałęsa]] [[Persono de la jaro]] 1981 - la 29-an de decembro la vizaĝo de la gvidanto de [[Solidareco (Pollando)|''Solidareco'']] ektroviĝis titolpaĝe. Wałęsa estis la unua [[polo]], al kiu oni atribuis la titolon
* [[1983]]: '''Papo [[Johano Paŭlo la 2-a]] renkontiĝis kun [[Mehmet Ali Ağca]]'''
* [[1984]]: En [[Toruń]] komenciĝis, reĝisorata de regopovoj de [[Pola Popola Respubliko]], proceso de 3 oficiroj de sekureca servo kaj ilia superulo, akuzitaj pri [[homforkapto]], [[torturado]] kaj [[murdo]] de pastro [[Jerzy Popiełuszko]], kapelano de [[Solidareco (Pollando)|''Solidareco'']]
* [[1985]]: [[Ruando]]: korpo de murdita usona etologino [[Dian Fossey]] estis malkovrita en ŝia [[kabano]] en [[Nacia Parko de Vulkanoj]]
* [[1989]]: [[Egiptio]] kaj [[Sirio]] post 12 jaroj religis [[diplomatio|diplomatiajn]] rilatojn
* [[1991]]: [[Pollando]] agnoskis [[sendependeco]]n de: [[Armenio]], [[Azerbajĝano]], [[Belorusio]], [[Rusio|Rusia Federacio]], [[Kazaĥio]], [[Moldava Respubliko]], [[Taĝikio]] kaj [[Turkmenio]]
* [[1995]]: [[Marek Kamiński]] kiel la unua [[poloj|polo]] atingis la [[suda poluso|sudan poluson]] - pli frue samjare ankaŭ la [[norda poluso|nordn poluson]]
* [[2002]]: '''72 personoj pereis kaj pli ol 200 vundiĝis dum bomba [[atenco]] kontraŭ sidejo de rusa administrejo en la ĉefurbo de [[Ĉeĉenio]] - [[Grozno]]'''
* [[2003]]: [[Bolonjo]]: bombeksplodo, sen konsekvencoj, en la restadejo de [[Romano Prodi]], tiam prezidanto de [[Eŭropa Komisiono]]
* [[2007]]: [[Rawalpindi]]: pro [[atenco]] de [[sinmortigo|sinmortintosinmortiginto]] pereis dufoja prezidentino de Pakistano - [[Benazir Bhutto]]
* [[2008]]: '''[[Konflikto de la Gaza Sektoro (2008-2009)|Konflikto de la Gaza Sektoro]] komenciĝis''' - [[Israelo]] flugatakis [[Gaza Sektoro|Gazan Sektoron]] (dum 3 semajnoj pereis ne malpli ol 271 personoj, ĉirkaŭ 600 vundiĝis)
* [[2009]]: [[Protestado en Irano (2009)|Protestado en Irano]] komenciĝis post prezidenta balotado (oficiale la unuan tagon pereis en [[tumulto]]j 8 personoj, entute 30, neoficiale ne malpli ol 150)